Αντονάι (אדני): Κύριέ μου

Οι Ισραηλίτες ήταν έτοιμοι να διασχίσουν τον Ιορδάνη και να μπουν στη Γη της Επαγγελίας! Το ταξίδι ήταν κατά 38 χρόνια πιο μακρύ από ό,τι θα ήταν, αν οι πρόγονοί τους είχαν εμπιστευθεί το Θεό (Αριθμοί 14:33). Είχαν φύγει από την Αίγυπτο και έγιναν μάρτυρες των μεγαλύτερων θαυμάτων, που είχε δει ποτέ άλλος λαός, αλλά αρνήθηκαν να εμπιστευθούν τον Θεό και τώρα κείτονταν νεκροί στην έρημο. Ο Θεό είχε απαντήσει την απερίσκεπτη και στασιαστική προσευχή τους.
Τώρα η νέα γενιά, ανυπόμονη στο να εμπιστευθεί τον Θεό που τους υποσχέθηκε αυτή τη γη (Γένεση 15:18), παίρνει εντολή να ετοιμαστεί για το τελικό στάδιο του ταξιδιού, το πέρασμα του Ιορδάνη και την είσοδο στη Γη Χαναάν. Αλλά τα φουσκωμένα νερά του δεν ήταν το πιο τρομακτικό που αντιμετώπιζαν οι Ισραηλίτες. Το πιο τρομερό ήταν που ο Μωυσής είχε πεθάνει. Τον είχε θάψει ο Ίδιος ο ΓΧΒΧ (Δευτερονόμιο 34:5-6). Η γενιά αυτή δεν είχε γνωρίσε κανένα άλλον αντιπρόσωπο, διορισμένο και χρισμένο απ’ το Θεό. Πώς θα αποδείκνυε, τώρα, ο Θεός του Ισραήλ, ότι μπορούσε να πραγματοποιήσει τους σκοπούς Του μέσω του Ιησού του Ναυή;

Ο Κύριος ολόκληρης της γης
Ο λαός πήρε την εντολή να παρακολουθεί τους ιερείς, καθώς θα έφερναν την Κιβωτό της Διαθήκης στην όχθη του Ιορδάνη. Τη στιγμή που τα πόδια τους άγγιξαν τα φουσκωμένα νερά, ο Ιορδάνης χωρίστηκε κι ο λαός πέρασε πάνω σε ξηρό έδαφος. Καθώς άρχιζε το επίπονο ταξίδι, ο Ιησούς κραύγασε: «Να, η Κιβωτός της Διαθήκης του Κυρίου ολόκληρης της γης πορεύεται μπροστά σας στον Ιορδάνη» (Ιησούς του Ναυή 3:11). Με το θαύμα αυτό, που τόσο πολύ έμοιαζε με τον χωρισμό της Ερυθράς Θάλασσας από τον Μωυσή, πριν από 40 χρόνια, ο ΓΧΒΧ «ύψωσε τον Ιησού μπροστά σε ολόκληρο τον Ισραήλ», έτσι ώστε ο λαός φοβόταν και ακολουθούσε τον Ιησού, όπως και τον Μωυσή (Ιησούς του Ναυή 4:14). Στην ηγεμονική αυτή αναγγελία, που έγινε τη δραματική αυτή στιγμή, ο Ιησούς αναφέρεται στο Βασιλιά ΓΧΒΧ σαν «τον Κύριο ολόκληρης της γης». Ο ΓΧΒΧ δεν είναι απλά κάποια τοπική φυλετική θεότητα, ανίκανος να κινηθεί ανάμεσα σε κάποιον άλλον λαό εκτός από τον δικό Του, ανίσχυρος μπροστά στους Χαναναίους θεούς, ή ευάλωτος μόνο στους χειρισμούς του Μωυσή. Ο ΓΧΒΧ είναι ο Κύριος ολόκληρης της γης! Θα αποφαίνεται για τις υποθέσεις των κατοίκων της Χαναάν, παρά την απιστία τους.

Η σημασία και η χρήση του ονόματος Αντονάι
Η λέξη Κύριος (Αντόν) (Ιησούς του Ναυή 3:11) είναι ένα απ’ τα πιο σημαντικά ονόματα του Θεού στη Βίβλο. Είναι το 3ο από τα πρωταρχικά ονόματα του Θεού κι αυτό που χρησιμοποιείται τις λιγότερες φορές. Το συναντάμε περίπου 460 φορές στη Βίβλο κι όπως συμβαίνει με όλα τα ονόματα του Θεού, αποκαλύπτει μια πλευρά του χαρακτήρα Του που Τον θέτει ξεχωριστά απ’ όλα τα όντα και απείρως ψηλότερα από αυτά.
Το Αντονάι ανιχνεύεται συνήθως σε Ουγγαριτική ρίζα, που σημαίνει «κύριος ή πατέρας». Δεν τίθεται θέμα για τη σημασία αυτού του όρου σ’ όλη τη Βίβλο, αλλά πιο σημαντικός είναι ο τρόπος με τον οποίον χρησιμοποιείται. Σ’ όλη τη Γραφή, είτε χρησιμοποιείται σχετικά με ανθρώπους είτε με τον Θεό, σημαίνει «κύριος» ή «αφεντικό». Χρησιμοποιείται πάνω από 200 φορές για να αναφερθεί σε κάποιον άλλον ανώτερο, εκτός απ’ τον Θεό, αλλά ακόμα και τότε αναφέρεται σε κάποιον, που βρίσκεται σε ανώτερη κοινωνική θέση από τον ομιλητή: Η Σάρρα, για παράδειγμα, αναφέρθηκε στον άνδρα της σαν Αντονάι (Γένεση 18:12). Ο Λωτ χρησιμοποίησε τον όρο αυτόν για τους αγγελικούς επισκέπτες (Γένεση 19:2). Ο τίτλος αυτός αποδίδεται στον Φαραώ της Αιγύπτου (Γένεση 40:1) και στον Ιωσήφ, σαν τον διαχειριστή του πλούτου του Φαραώ (Γένεση 42:10), στον Βοόζ απ’ τη Ρουθ πριν παντρευτούν (Ρουθ 2:13), στον Αρχιερέα Ηλί (Α' Σαμουήλ 1:15), στον Ηλία σαν τον προφήτη του Θεού (Α' Βασιλέων 18:7) και στον Σεμέρ, σαν τον «ιδιοκτήτη» του όρους Σαμάρεια. Χρησιμοποιείται και στις σχέσεις κυρίου και δούλου (Γένεση 24:9-10, 42:30-33).[1]

Τάξεις δούλων που αναφέρονται στη Γραφή
Στην Αγία Γραφή αναφέρονται δυο τάξεις δούλων: α) Οι μισθωτοί (Λευιτικό 22:10-11), β) οι αγορασμένοι δούλοι (Έξοδος 12:43-45). Συνήθως οι πρώτοι θεωρούντο κατώτεροι των άλλων. Η ταπείνωση του άσωτου γιου φαίνεται στο αίτημά του, να γίνει σαν ένας απ’ τους μισθωτούς (Λουκάς 15:19). Κανένας, όμως, μισθωτός δεν διατάχθηκε να φέρει τη στολή την πρώτη. Όταν ο Κύριος πήρε μορφή δούλου (Φιλιππησίους 2:7), οικειοποιήθηκε τον τύπο ενός που, για χάρη της αγάπης, έγινε ένας διαρκής δούλος.[2] Αυτή είναι η στάση του πιστού που αγοράστηκε με τιμή (Έξοδος 21:5). Ο Κύριος, μέσα στη χάρη Του, λέει: «Δεν σας λέω πλέον δούλους, επειδή ο δούλος δεν ξέρει τι κάνει ο κύριός του. Εσάς, όμως, σας αποκάλεσα φίλους, επειδή όλα όσα άκουσα απ’ τον Πατέρα μου, σας τα φανέρωσα» (Ιωάννης 15:15), αλλά ο πιστός απαντάει με τον Παύλο: «Δούλος Ιησού Χριστού» (Ρωμαίους 1:1).
Αν ο Αντονάι αναγνωρίζεται σαν το Αφεντικό, ο Άρχοντας, τότε όποιος Τον αναγνωρίζει σαν τέτοιον, θα πρέπει να θεωρεί τον εαυτό του σαν υπηρέτη ή δούλο. Αν ο Κύριος είναι το Αφεντικό μου, τότε είμαι ο υπηρέτης Του.

Αρχές που διέπουν τη σχέση κυρίου και δούλου
α) Το δικαίωμα του Κυρίου για απεριόριστη υπακοή (Ιωάννης 13:13, Ματθαίος 23:10, Λουκάς 6:46). Ο Αντονάι έχει κάθε δικαίωμα να περιμένει πλήρη κι αναμφισβήτητη υπακοή. Κι ο υπηρέτης μπορεί να επαναπαύεται στη βεβαιότητα, ότι ο Αντονάι θα του δίνει πάντοτε σαφή οδηγία, παντοδύναμη προστασία κι επαρκή προμήθεια. Ο Αντονάι δεν δίνει ποτέ στον υπηρέτη Του μια υπηρεσία, χωρίς να του δίνει και τη δύναμη να τη φέρει σε πέρας.
β) Το δικαίωμα του δούλου για υπηρεσία (Ησαΐας 6:8-11). Στο θέμα της αντιμετώπισης της αμαρτίας του Ησαΐα, ο ΓΧΒΧ είναι Αυτός που μιλάει. Αλλά στο θέμα της υπηρεσίας του, ο Αντονάι είναι Αυτός που μιλάει.[3]

Ο Θεός σαν Αντονάι στη Βίβλο
Ο τίτλος Αντονάι, πάντοτε διατηρεί την πρωταρχική του έννοια, αυτήν του «Κύριου», όταν αναφέρεται στο Θεό κι αποκαλύπτει την αλήθεια ότι ο Θεός είναι το Αφεντικό, ο Κύριος κάθε μέλους της ανθρώπινης οικογένειας και συνεπώς απαιτεί απεριόριστη υπακοή από όλους.
Η έκφραση «Κύριος των κυρίων» (Δευτερονόμιο 10:17) μπορεί να αποδοθεί ο «Άρχοντας των αρχόντων». Εικόνα αυτού του ονόματος, σαν απαίτηση για υπακοή του ανθρώπου, την βρίσκουμε στον Μαλαχία (1:6, δες Ιώβ 28:28). Το Αντονάι είναι παράλληλο με το Κύριος της Κ. Διαθήκης, που σαφώς περιέχει ένα παρόμοιο νόημα.[4] Είναι ένας επιμήκης τύπος της λέξης Αντόν που, όταν αναφέρεται στο Θεό, χρησιμοποιείται η μορφή Αντονάι. Αναφέρεται για το Θεό περισσότερο από 300 φορές στην Τανάχ, αν κι η χρήση του επικεντρώνεται στους Ψαλμούς (πάνω από 50 φορές), στον Ησαία (47 φορές), στον Ιερεμία (29 φορές), στον Ιεζεκιήλ (πάνω από 150 φορές) και στον Αμώς (27 φορές).
Όταν αποδίδεται στον Θεό είναι σχεδόν πάντα πληθυντικός αριθμός, συνοδεύεται από κτητική αντωνυμία και σημαίνει κατά λέξη «Κύριοί μου», επιβεβαιώνοντας έτσι την ιδέα της πολλαπλότητας στο Θεό, όπως το Ελοχίμ. Η ιδέα της πολλαπλότητας στον τίτλο Αντονάι, επιβεβαιώνεται με καταπληκτικό τρόπο στο Ψαλμό 110:1: «Είπε ο ΓΧΒΧ στον Αντονί μου, Κάθισε απ’ τα δεξιά μου, μέχρις ότου βάλω τους εχθρούς σου υποπόδιο των ποδιών σου».[5] Ο Δαβίδ, γράφοντας για ένα μέλος της Θεότητας, δεν χρησιμοποιεί τον πληθυντικό Αντονάι, αλλά τον ενικό Αντονί. Ο τίτλος χρησιμοποιείται μερικές φορές και για άνδρες, αλλά τότε είναι πάντα στον ενικό Αντόν.[6]

Ο Άβραμ δοκιμάζει τον Αντονάι (Γένεση 15:2,8)
Το Αντονάι, σαν τίτλος για τον Θεό, το συναντάμε για πρώτη φορά στη Γένεση (15:2, 8). Μετά τη διάσωση του Λωτ και την ήττα των 4 βασιλέων και του στρατού τους, ο Θεός είπε στον Άβραμ, «Μη φοβάσαι, Άβραμ. Εγώ είμαι η ασπίδα σου[7] κι η ανταμοιβή σου η υπερβολικά μεγάλη[8]» (Γένεση 15:1). Ο Άβραμ μπορεί να επαναπαύεται στην πιστότητα του Δεσπότη Θεού. Επειδή, αν ένας ανθρώπινος κύριος μπορεί να έχει ακόμα και σχέσεις στοργής κι αγάπης προς ένα δούλο κι είναι πιστός στις ανάγκες του και τον προστατεύει, πόσο μάλλον ο Θεός, που είναι Αντονάι, δε θα κάνει το ίδιο με τα δημιουργήματά Του (Ψαλμοί 123:2, 145:15)! Ο Βασιλιάς του ήταν ο Ελ Ελυόν, ο ΚΥΡΙΟΣ των ουρανών και της γης. Ο Βασιλιάς του θα ήταν η ασπίδα του και η υπερβολικά μεγάλη ανταμοιβή του.
Ο Άβραμ δοκιμάζει τον Βασιλιά του, λέγοντας: «Αντονάι Γιαχβέ (Δέσποτα ΚΥΡΙΕ), τι θα μου δώσεις, ενώ απέρχομαι άτεκνος...;» (Γένεση 15:2) Ο πατριάρχης ζητάει απ’ το Θεό έναν κληρονόμο για να μπορέσει να πραγματοποιήσει την υπόσχεση για μια μεγάλη οικογένεια. Βαθιά μέσα του, νιώθει την ανικανότητά του και αναγνωρίζει την απόλυτη εξουσία κι άπειρη ικανότητα Εκείνου, στον Οποίον έχει προσέλθει. Έτσι πηγαίνει στον Θεό, όπως ένας υπηρέτης στον κύριό του, όπως ένας δούλος στον αφέντη του, όπως ένας ζητιάνος στον ευεργέτη του.
Στην πραγματικότητα ο Άβραμ λέει: «Εσύ είσαι ο Κύριος, εγώ ο υπηρέτης. Μου υποσχέθηκες έναν απόγονο, και δε βλέπω πώς θα το κατορθώσεις αυτό». Απαντώντας, ο Θεός, επαναλαμβάνει στον Άβραμ την υπόσχεσή Του για έναν απόγονο και μια γη (Γένεση 15:4-7). Ο Άβραμ επείγεται για επιβεβαίωση και λέει: «Αντονάι Γιαχβέ (Δέσποτα ΚΥΡΙΕ), από που θα ξέρω ότι θα την κληρονομήσω;» (Γένεση 15:8). Σε μια από τις πιο επίσημες περικοπές της Γραφής, ο Αντονάι κάνει μια διαθήκη άνευ όρων, ότι Αυτός θα είναι η ασπίδα του Άβραμ και η υπερβολικά μεγάλη του ανταμοιβή. Οι απόγονοί του θα είχαν θλίψεις, αλλά ο Αντονάι θα τους προστάτευε και θα περιφρουρούσε τη γη Του μέσα στους αιώνες (Γένεση 15:9-21).

Ο Μωυσής παρακούει τον Αντονάι
Όταν ο Μωυσής έλαβε από τον Θεό την προσταγή να πάει στην Αίγυπτο για να ελευθερώσει τον Ισραήλ, διστάζει κι απευθύνεται στο Θεό σαν Αντονάι: «Παρακαλώ, Αντονάι, εγώ δεν είμαι άνθρωπος του λόγου... ούτε από τη στιγμή που μίλησες στον δούλο Σου, αλλά είμαι βραδύστομος και βραδύγλωσσος» (Έξοδος 4:10). Ο Θεός του απαντάει, και ο Μωυσής αντιδρά για μια ακόμα φορά λέγοντας: «Παρακαλώ, Αντονάι, απόστείλε όποιον άλλον έχεις να αποστείλεις» (Έξοδος 4:13). Πέντε φορές αρνήθηκε να υπακούσει την εντολή του Θεού για να πάει (Έξοδος 3:10,13, 4:1,10,13). Αναγνώρισε ότι ο Θεός ήταν ο Αντονάι του, ο Κύριός του, το αφεντικό του, αλλά δεν υποτάχθηκε στο θέλημα Του. Γι’ αυτό κι εξήφθη ο θυμός του Θεού κατά του Μωυσή και τον διαβεβαιώνει ότι Αυτός θα είναι η επάρκειά του στην υπηρεσία που τον στέλνει (Έξοδος 4:11-18).
Παρόλο που άρχισε άσχημα και στη συνέχεια παράπεσε μερικές φορές, τέλειωσε με θαυμαστό τρόπο. Μετά τον θάνατό του, ο Θεός είπε στον Ιησού: «Ο Μωυσής, ο υπηρέτης Μου, είναι νεκρός» (Ιησούς του Ναυή 1:2). Ο Μωυσής, δίκαια θα μπορούσε να ονομαστεί νομοθέτης, στρατηγός, δικαστής, αλλά ο Θεός τον ονομάζει «υπηρέτη». Και το σχόλιο γι’ αυτόν στην Κ. Διαθήκη είναι, ότι ήταν πιστός υπηρέτης (Εβραίους 3:2,5). Πρέπει πάντα να θυμόμαστε, πως ο Θεός δεν ψάχνει μεγάλους κήρυκες ή ιεραπόστολους, αλλά πιστούς υπηρέτες, συνηθισμένους άνδρες και γυναίκες, που θα γίνουν αγγεία τίμια, που να ταιριάζουν για τη χρήση Του.

Άλλες χρήσεις του Αντονάι στη Βίβλο
Όλες οι παραπάνω παρατηρήσεις ανήκουν στον τίτλο του Αντονάι, καθώς αυτός χρησιμοποιείται σ’ όλη τη Βίβλο. Σύγκρινε, για παράδειγμα, την αίσθηση της απεγνωσμένης ανάγκης στην προσευχή του Γεδεών: «Ω! Κύριέ μου (Αντονάι), με τι θα σώσω τον Ισραήλ; Να η οικογένειά μου είναι η ταπεινότερη ανάμεσα στον Μανασσή, κι εγώ ο μικρότερος στην οικογένεια του πατέρα μου» (6:15,22). Η αντίδραση του Δαβίδ στις υποσχέσεις του Θεού για τη βασιλεία του ήταν: «Ποιος είμαι εγώ, Αντονάι Γιαχβέ; Και ποια είναι η οικογένειά μου, ώστε με έφερες μέχρις αυτό; Αλλά, και αυτό ακόμα στάθηκε μικρό στα μάτια Σου, Αντονάι Γιαχβέ. Και μίλησες ακόμα και για την οικογένεια του δούλου Σου για ένα μακρινό μέλλον. Κι αυτός, Αντονάι Γιαχβέ είναι ο τρόπος των ανθρώπων; Και τι μπορεί ο Δαβίδ να πει πλέον σε Σένα; Επειδή, Εσύ, Αντονάι Γιαχβέ, γνωρίζεις τον δούλο Σου».[9]
Δες και τη μεγαλοπρεπή διακήρυξη του ΓΧΒΧ σχετικά με τις μηχανορραφίες των ειδωλολατρών βασιλιάδων κατά του θρόνου του Δαβίδ: «Έτσι λέει ο Αντονάι ο Θεός: Αυτό δε θα σταθεί ούτε θα γίνει» (Ησαΐας 7:7). Και σημείωσε την περιφρόνηση με την οποίαν, ο Κυρίαρχος της ανθρώπινης ιστορίας αντιμετωπίζει τους ανθρώπους, που αντιτίθενται σ’ Αυτόν και στον Κεχρισμένο Του: «Εκείνος που κάθεται στους ουρανούς, θα γελάσει. Ο Αντονάι θα τους μυκτηρίσει» (Ψαλμός 2:4). Οι προφήτες, ο ένας μετά τον άλλον, δέχονται την κλήση και παίρνουν εντολή για υπηρεσία από τον Αντονάι, τον Κύριο που απαιτεί υπακοή και υπηρεσία.[10]
Στη Βίβλο προφήτες, ιερείς, βασιλιάδες και όλοι όσοι αναγνωρίζουν το Θεό σαν Αντονάι, παραδέχονται ότι είναι δούλοι Του και Του αναγνωρίζουν το δικαίωμά να τους διατάζει και να τους διορίζει στην υπηρεσία Του, κατά το θέλημά Του, σαν Κύριος της ζωής τους. Αυτό σημαίνει και το όνομα Αντονάι. Είναι ο αληθινός Θεός, ο Κύριος όλης της γης. Έκανε γνωστό τον εαυτό Του σαν Αντονάι, όρος που μαρτυρεί παγκόσμια ιδιοκτησία κι απόλυτη κυριότητα απ’ τη μεριά Του και που απαιτεί υποταγή κι υπακοή απ’ τη μεριά μας. Έτσι, Αυτός αξιώνει και αξίζει να Τον τιμάμε σαν πραγματικό Κύριο πάνω σε ό,τι έχουμε και σε ό,τι είμαστε.
Αλλά εξίσου σημαντικό, Αυτός έχει αποδειχθεί, πως είναι ένας Κύριος, που μπορούμε να εμπιστευτούμε ότι θα κάνει το καλύτερο γι’ αυτούς, που Τον υπηρετούν με χαρούμενη καρδιά. Αυτή είναι η μαρτυρία του Δαβίδ: «Δεδομένου ότι, έλπισα σε Σένα, ΓΧΒΧ. Εσύ θα με εισακούσεις, Αντονάι Ελοχάι» (Ψαλμός 38:15).

Ο Παύλος υπάκουσε στον Αντονάι
Ο Σαούλ, απ’ την Ταρσό, πήγαινε στη Δαμασκό. Πίστευε ότι υπηρετούσε το Θεό των προγόνων του, υπερασπιστής της αλήθειας, αντίπαλος της αίρεσης. Όσοι ακολουθούσαν τον Ναζωραίο, που πρόσφατα είχε σταυρωθεί και διακήρυττε πως ήταν ο Μεσσίας, αποτελούσαν κίνδυνο για την ιουδαϊκή πίστη. Ζηλωτής της παράδοσης των προγόνων του, ο Σαούλ θα ξερίζωνε την αίρεση. Είχε επιστολές από τον αρχιερέα και σύντομα θα έφτανε στη Δαμασκό για να δέσει αυτούς που πίστευαν σ’ αυτήν την οδό, ανεξάρτητα απ’ το αν ήταν άνδρες ή γυναίκες, και να τους φέρει στην Ιερουσαλήμ (Πράξεις 9:1-2). Ξαφνικά άστραψε φως απ’ τον ουρανό «και πέφτοντας κάτω στη γη, άκουσε μια φωνή να του λέει: Σαούλ, Σαούλ, γιατί με καταδιώκεις;» (Πράξεις 9:4). Ο Σαούλ κατάπληκτος αναρωτιόταν σε ποιον ανήκε αυτή η φωνή. «Κι είπε: Ποιος είσαι, Κύριε;» (9:5). Ήταν ο Ιησούς, τους οπαδούς του Οποίου καταδίωκε. «Τρέμοντας και έκθαμβος, είπε: Κύριε, τι θέλεις να κάνω;» (9:6). Αμέσως κατάλαβε, ότι ο Ιησούς ήταν ο Αφέντης, ο Κύριος κι ότι αυτός ήταν ο υπηρέτης. Ο Κύριος έπρεπε να διατάζει κι αυτός να υπακούει.
Ο Κύριος θα προσκαλούσε τον Παύλο να υποφέρει για χάρη του ονόματός Του (Πράξεις 9:16). Πρέπει να θυμόμαστε ότι, το κέντρο του θελήματος του Κυρίου βρίσκεται μερικές φορές ανάμεσα στις πιο σφοδρές καταιγίδες της ζωής. Στη κυριαρχία του Αντονάι, η ζωή του Παύλου δεν θα ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Θα τον απέρριπταν, όμως αυτός θα συνέχιζε. Θα τον εγκατέλειπαν, όμως αυτός θα συνέχιζε. Θα τον φυλάκιζαν, όμως αυτός θα συνέχιζε. Θα τον λιθοβολούσαν, όμως αυτός θα συνέχιζε. Θα ναυαγούσε, όμως αυτός θα συνέχιζε. Θα αναγκαζόταν να φύγει, για να σώσει τη ζωή του, αλλά αυτός θα συνέχιζε. Θα τον μαστίγωναν, αλλά αυτός θα συνέχιζε. Η διδασκαλία του δε θα γινόταν δεχτή, αλλά θα συνέχιζε. Θα αμφισβητούσαν την αποστολικότητά του, αλλά αυτός θα συνέχιζε. Θα είχε προβλήματα από μέσα και φασαρίες από έξω, αλλά αυτός θα συνέχιζε. Άραγε, γιατί δεν σταμάτησε και δεν υποχώρησε. Γιατί δεν συμβιβάστησε;
Ο λόγος είναι απλός: Ποτέ δεν μπορούσε να ξεχάσει την πρώτη του συνάντηση με τον Χριστό. Ρώτησε: «Ποιος είσαι, Κύριε; Τι θέλεις να κάνω;» Και το έκανε για την υπόλοιπη ζωή του. Ο Ιησούς ήταν ο Αντονάι, ο Παύλος ήταν ο υπηρέτης. Έπρεπε να υπακούει την εντολή του Αντονάι του. Στο τέλος της ζωής του θα έλεγε: «Τον καλό αγώνα αγωνίστηκα, το δρόμο τελείωσα, την πίστη διατήρησα. Τώρα πλέον, μου απομένει το στεφάνι της δικαιοσύνης, το οποίο ο Κύριος θα μου αποδώσει κατά την ημέρα εκείνη, ο δίκαιος κριτής» (Β' Τιμοθέου 4:7-8). Ίσως, η μεγαλύτερη αντίφαση στο Λόγο του Θεού ειπώθηκε απ’ τον ίδιο τον Κύριο: «Γιατί με καλείτε Κύριε, Κύριε, και δεν κάνετε όσα λέω;» (Λουκάς 6:46).
Αν ο Ιησούς είναι ο Κύριος, τότε είμαστε οι υπηρέτες Του. Έχει το δικαίωμα να διατάζει και το μεγάλο μας προνόμιο είναι να Τον υπακούμε. Μας υποσχέθηκε ότι θα προνοήσει για οδηγία, προμήθεια και προστασία για το ταξίδι. Και σαν στοργικός, ευγενικός και παντοδύναμος Αφέντης, θα κάνει μόνον το καλό στους υπηρέτες Του, τώρα και στο μέλλον.

Ο Θεός σαν Αντονάι στη ζωή μας
Η βιβλική πραγματικότητα, ότι ο Θεός είναι Αντονάι, αληθινά και νόμιμα Κύριος των πάντων, αποτελεί μια ατέλειωτη απογοήτευση και μια ανείπωτη απόλαυση. Για όσους βρίσκονται στην αμαρτία, μια τέτοια αλήθεια αποτελεί μια απογοήτευση. Η ουσία της αμαρτίας είναι η ιδιοτέλεια, η απόφαση το να θέσει ένας τον εαυτό του στο κέντρο του δικού του μικρού σύμπαντος, για να ζήσει με αυταρέσκεια κι αυτομεγέθυνση. Όσοι βρίσκονται ακόμα στα δίκτυα της αμαρτίας επιμένουν, πως έχουν το δικαίωμα να εξουσιάζουν τη ζωή τους. Τους ενοχλούν οι αξιώσεις του Θεού.Αλλά όσοι έχουν έρθει στον Θεό για την συγχώρηση, που Αυτός έχει προμηθεύσει εν Χριστώ, που έχουν λυγίσει τα γόνατά τους στις αξιώσεις του, σαν Δημιουργού και Λυτρωτή, έχουν βρει ότι Αυτός πραγματικά είναι αγαθός. Δες για παράδειγμα την μαρτυρία του Δαβίδ. Τη στιγμή της απελπισίας του, καθώς φεύγει από τον Σαούλ, φωνάζει: «Υψώσου πάνω από τους ουρανούς, Θεέ. Η δόξα Σου ας είναι πάνω απ’ όλη τη γη» (Ψαλμός 57:5). Κι επειδή η απόφαση της καρδιάς του ήταν να εξυψώσει τον Θεό, επειδή Τον είχε γνωρίσει σαν Αντονάι στη ζωή του, ο γλυκός ψαλμωδός του Ισραήλ, μπορούσε να χαίρεται λίγο παρακάτω: «Θα Σε επαινέσω, Αντονάι, ανάμεσα στους λαούς. Θα ψαλμωδώ σε Σένα ανάμεσα στα έθνη. Επειδή, το έλεός Σου μεγαλύνθηκε μέχρι τους ουρανούς κι η αλήθειά Σου μέχρι τα σύννεφα» (εδ.9-10). Και ο Δαβίδ κλείνει τον Ψαλμό, με την επαναλαμβανόμενη επωδό: «Υψώσου πάνω από τους ουρανούς, Θεέ. Η δόξα Σου ας είναι επάνω σε όλη τη γη» (εδ.11).

ΑΝΤΟΝΑΪ ΓΙΑΧΒΕ (יהוה אדני): Δέσποτα Κύριε

Ποιος χαρακτήρας τονίζεται με το όνομα αυτό;
Όταν το όνομα αυτό χρησιμοποιείται ξεχωριστά, αυτό που τονίζεται περισσότερο είναι ο χαρακτήρας του Θεού σαν Αντονάι, παρά σαν ΓΧΒΧ.
Ο Αβραάμ (Γένεση 15:2, 8), ο Μωυσής (Δευτερονόμιο 3:24, 9:26), ο Ιησούς (Ιησούς του Ναυή 7:7) και ο Δαβίδ (Β' Σαμουήλ 7:18-20,28-29) προσεύχονται στο όνομα αυτό. Ο Γεδεών (Κριτές 6:22, 16:28), ο Σολομών (Α' Βασιλέων 2:26) και ο Δαβίδ (Ψαλμοί 69:6, 71:5) Τον αναφέρουν με αυτό το όνομα.
Ο ίδιος ο Θεός αναφέρεται με το όνομα αυτό (Ησαΐας 7:7).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ποια είναι η σημασία των ονομάτων του Θεού; Σκέψου τη σημασία τους από την άποψη των ιδιοτήτων Του, των ικανοτήτων Του και της δικής μας στάσης. «Κι ο Μωυσής είπε: Δείξε μου, παρακαλώ, τη δόξα σου. Κι ο ΚΥΡΙΟΣ είπε: Εγώ θα κάνω να περάσει μπροστά σου ολόκληρη η αγαθότητά μου και θα κηρύξω το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ μπροστά σου» (Έξοδος 33:18-19). Ο Μωυσής είδε μια αντανάκλαση της ουσιώδους φύσης του Θεού. Το όνομά Του είναι όλη η αγαθότητά Του που περνάει μπροστά μας. Ο ΚΥΡΙΟΣ «πέρασε μπροστά απ’ το Μωυσή, κηρύττοντας: Ο ΚΥΡΙΟΣ, ο ΚΥΡΙΟΣ, ο οικτήρμονας κι ελεήμονας Θεός, μακρόθυμος, πολυέλεος και πιστός, που φυλάττει έλεος σε χιλιάδες και συγχωρεί ανομία και παράβαση κι αμαρτία…» (Έξοδος 34:6-7). Έτσι ο Μωυσής έσπευσε κι έσκυψε το κεφάλι του στη γη και προσκήνυσε (εδ:8). Αν καταλάβαμε τη σημασία των ονομάτων του Θεού, η σωστή ανταπόκρισή μας είναι να γονατίσουμε και να προσκυνήσουμε.
Το να κηρύξουμε το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ, σημαίνει να πούμε το πόσο ελεήμονας και οικτίρμονας και φιλεύσπλαγχνος και συγχωρητικός είναι. Πρέπει να αναρωτηθούμε: «Έχουμε κηρύξει τον ΚΥΡΙΟ; Έχουμε διδάξει αρχές δικαιοσύνης κι αγιότητας, όπως επίσης αγάπη, έλεος και συγχώρεση;» Καθώς κηρύττουμε τα ονόματα του ΚΥΡΙΟΥ, κηρύττουμε ότι ο Αυτός είναι διαφορετικός από τον άνθρωπο. Οι οικτιρμοί Του δεν είναι σαν τους οικτιρμούς των ανθρώπων ούτε η δικαιοσύνη Του είναι σαν τη δικαιοσύνη των ανθρώπων. Πρέπει να κηρύττουμε τη μοναδικότητα και το μεγαλείο Του, παρά να Τον κατεβάζουμε σε κάτι που είναι αποδεκτό σε μας. Βρισκόμαστε στην απελπιστική ανάγκη να γνωρίσουμε τον Παντοδύναμο Θεό.
Η ρίζα κάθε προβλήματος στη χριστιανική ζωή είναι η παρεξήγηση ή κακή εφαρμογή του ποιος είναι ο Θεός και του τι κάνει. Χρειάζεται να επιστρέψουμε σε μια Θεοκεντρική χριστιανική λογοτεχνία. Χρειάζεται να αποκαταστήσουμε τα γραπτά των ανθρώπων απ’ το παρελθόν που έγραφαν για τον Θεό, επειδή η εστίασή τους ήταν στον Θεό παρά στον άνθρωπο.
Διαβάζουμε για τις ικανότητες του Θεού στον Ιερεμία (16:21): «Θα τους κάνω να γνωρίσουν τη δύναμή μου και την ισχύ μου. Και θα γνωρίσουν ότι το όνομά μου είναι ο ΚΥΡΙΟΣ». Ο ίδιος ο Θεός λέει ότι όταν γνωρίσουμε τη δύναμή Του, τότε θα γνωρίσουμε τη σημασία του ονόματός Του. Διαβάζουμε επίσης στον ίδιο: «Κράξε σε μένα και θα σου απαντήσω, και θα σου δείξω μεγάλα κι απόκρυφα πράγματα, που δεν τα γνωρίζεις» (33:3). Μπορεί να μας δείξει ισχυρά και δυνατά πράγματα που ποτέ δεν ονειρευτήκαμε ότι ήταν δυνατόν να τα δούμε. Αλλά δεν κράζουμε στον ΚΥΡΙΟ αρκετά. Μάλλον μιλάμε σε 36 ανθρώπους κι ακούμε τη γνώμη τους και μετά, αν όλα αποτύχουν, προσευχόμαστε.
Ένα από τα ονόματα του Θεού, όπως είδαμε, είναι «ο ΚΥΡΙΟΣ των δυνάμεων», δηλαδή των στρατευμάτων. Το συναντάμε σ’ όλον τον Ησαΐα και τον Ιερεμία. Τα στρατεύματα αυτά μπορεί να είναι άγγελοι ή πιστοί, αλλ’ Αυτός είναι ο ΚΥΡΙΟΣ της δύναμης. Δεν υπάρχει τίποτε που να μη μπορεί να το κάνει, τίποτε δεν είναι τόσο δύσκολο για τον ΚΥΡΙΟ των δυνάμεων. Ας το διακηρύξουμε αυτό.
Τέλος υπάρχει το θέμα της δικής μας στάσης. Μπορούμε να ντροπιάσουμε ή να κηρύξουμε το μεγαλείο του ονόματός Του.
Μπορούμε να ντροπιάσουμε το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ με 4 τρόπους:
1) Μπορούμε να το βεβηλώσουμε. Δηλαδή, να το θεωρήσουμε σαν κάτι το κοινό, σαν ένα από τα ονόματά μας.
2) Μπορούμε να το βλασφημήσουμε. Ο Παύλος λέει στους Ιουδαίους ότι το όνομα του Θεού βλασφημείται μεταξύ των εθνών λόγω του τρόπου της ζωής τους (Ρωμαίους 2:24). Οι θρησκευτικοί ηγέτες άλλα έλεγαν, και αλλά η ζωή τους μαρτυρούσε.
3) Μπορούμε να το περιφρονούμε. Ο Μαλαχίας μίλησε για τη περιφρόνηση του ονόματος του Κυρίου, όταν Του έφερναν ακατάλληλα και ανεπαρκή δώρα και θυσίες (1:6-8).
4) Μπορούμε να το λάβουμε επί ματαίω. Ντροπιάζουμε το όνομά Του, όταν το αναφέρουμε για να ζητήσουμε μια ευλογία σε κάτι που δεν έχει καμιά σχέση μ’ αυτό. Μη χρησιμοποιείς το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ για να επιβεβαιώσεις τους ισχυρισμούς σου. Διαβάζουμε στον Ιάκωβο: «Μην ορκίζεστε ούτε στον ουρανό ούτε στη γη ούτε σε οτιδήποτε άλλο» (5:12).
Μπορούμε να κηρύττουμε το μεγαλείο του ονόματος του Θεού, με το να το επικαλούμαστε. Με τον τρόπο αυτόν δείχνουμε την εξάρτησή μας, δηλαδή παραδεχόμαστε ότι δε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όλα όσα συμβαίνουν. Οι άνθρωποι που γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα, είναι εκείνοι που ο Θεός φαίνεται να χρησιμοποιεί με το μεγαλύτερο τρόπο. Γνωρίζουν ότι χρειάζονται βοήθεια, είναι πρόθυμοι να πέσουν μπροστά στο Θεό κι έχουν την αίσθηση της εξάρτησης.
Καθώς μιλάμε για την επίκληση του ΚΥΡΙΟΥ, πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είναι η μεγάλη μας πίστη αυτό που μετράει. Είναι η πίστη μας στον μεγάλο Θεό. Η εγωκεντρικότητα του αιώνα τούτου μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι το μεγάλο βάρος βρίσκεται πάνω μας. Όσο περισσότερο επικεντρωνόμαστε στον εαυτό μας, τόσο περισσότερο γινόμαστε καταθλιπτικοί.
Κάθε μέρα, όταν κοιτάμε το ένδοξο σύμπαν, έχουμε μια φανέρωση της μεγάλης δύναμης του Θεού. Αυτό αποτελεί ένα λόγο για να Τον δοξάζουμε όλη την ημέρα. Η λατρεία μας κι η δοξολογία μας θα πρέπει να κατευθύνεται στο ποιος είναι ο Θεός. Διαβάζουμε στον Ψαλμό 105: «Δοξολογείτε τον ΚΥΡΙΟ. Επικαλείστε το όνομά Του. Κάντε γνωστά τα έργα Του στους λαούς» (εδ.1). Στον Ησαΐα διαβάζουμε: «Δοξολογείτε τον ΚΥΡΙΟ, επικαλείστε το όνομά Του, κάντε γνωστά τα έργα Του στα έθνη, και κηρύξτε ότι το όνομά Του είναι εξυψωμένο. Ψάλλετε στον ΚΥΡΙΟ. Επειδή, έκανε ένδοξα πράγματα» (12:4-5).
Πρέπει, επίσης, να φοβόμαστε το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ. Χρειάζεται να έχουμε μια αίσθηση υπευθυνότητας απέναντι στον ΚΥΡΙΟ. Όλοι μας κάποια μέρα θα σταθούμε μπροστά Του. Όλοι μας θα δώσουμε λόγο για κάθε τι που έχουμε κάνει. Πόσο γλυκό θα είναι να ακούσουμε αυτά τα λόγια: «Εύγε, δούλε αγαθέ και πιστέ» (Ματθαίος 25:21). Δεν θα πρέπει ποτέ να σηκωθούμε για να μιλήσουμε ή να πάρουμε μια πένα για να γράψουμε, χωρίς να έχουμε αυτή την αίσθηση της υπευθυνότητας.
Ας ευλογήσουμε το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ. Υπάρχει δύναμη στο όνομα αυτό.

[1] Η σχέση μεταξύ του συζύγου και της συζύγου κι αυτής μεταξύ κυρίου και δούλου, υπάρχει μεταξύ του Χριστού και των πιστών (Ιωάννης 13:13, Β' Κορινθίους 11:2-3).
[2] Έξοδος 21:5, Ψαλμός 40:6-8, Εβραίους 10:5-9.
[3] Έξοδος 4:10-12, Ιησούς του Ναυή 7:8-11. Ιώβ 42:5-6, Δανιήλ 10:4-8, Αποκάλυψη 1:17.
[4] Δες Λουκάς 6:46, Ματθαίος 25:11-12, Α' Κορινθίους 12:3.
[5] Δες Ματθαίος 22:41-45, Πράξεις 2:34-35, Εβραίους 1:13, 10:12-13.
[6] Γένεση 18:12, 23:6, 32:4, 8, 13-14, Αριθμοί 12:11, Ρουθ 2:13.
[7] Δεν χρειαζόταν να ανησυχεί, γιατί ο Θεός θα τον προστάτευε από κάθε εχθρό.
[8] Ο Άβραμ δεν είχε κρατήσει τίποτα από τα λάφυρα του πολέμου, αλλά ο Θεός θα του προμήθευε πολύ μεγαλύτερο θησαυρό.
[9] Δες Β' Σαμουήλ 7:18-20, και Ψαλμοί 8:1, 114:7, 141:8, 109:21-28.
[10] Δες Ησαΐας 1-8, Ιερεμίας 1:4-6, Ιεζεκιήλ 37:9-10, Δανιήλ 9:4-5,19.