Το όνομα αυτό, όπως και τα πιο πολλά από τα σύνθετα ονόματα του Θεού, σχηματίστηκε από κάποιο ιστορικό περιστατικό και παρουσιάζει μια πλευρά του χαρακτήρα του ΓΧΒΧ, που ικανοποιεί κάποια ανάγκη του ανθρώπου.
Η υπέρτατη δοκιμασία του Αβραάμ (Γέν.22:1-14)
Ο Αβραάμ χαιρόταν μια περίοδο σταθερότητας με τον Ισαάκ, το γιο της πίστης. Το όνομα του αγοριού σημαίνει «γέλιο» και πράγματι, αυτό το παιδί θαύμα ήταν η χαρά του Αβραάμ στα γεράματά του. Όμως όταν ο Ισαάκ μεγάλωσε, ο Ελοχίμ φανερώνεται στον Αβραάμ και τον καλεί για μια υπέρτατη πράξη υπακοής: «Πάρε τώρα τον γιο σου τον μονογενή, που αγάπησες, τον Ισαάκ και πήγαινε στον τόπο Μοριά και να τον προσφέρεις εκεί σε ολοκαύτωμα επάνω σ’ ένα από τα βουνά, που θα σου πω» (εδ.2). Ο Αβραάμ προφανώς δεν συνειδητοποίησε ότι πρόκειται για δοκιμασία. Η πίστη του, υπό το φως όλων των συνθηκών, δεν έχει εκτιμηθεί ίσως αρκετά. Σύμφωνα με τη Βίβλο, δεν υπήρξε από μέρους του Αβραάμ ούτε μια λέξη αντίρρησης ή διαμαρτυρίας. Αυτό το περιστατικό μας αποκαλύπτει τη πίστη και την υπακοή του Αβραάμ, την εκούσια παραχώρηση του Ισαάκ και την πρόβλεψη του ΚΥΡΙΟΥ για ένα υποκατάστατο.
Όταν ο Αβραάμ άκουσε τα λόγια αυτά, αμέσως άρχισε την προετοιμασία για το ταξίδι. Μετά πήρε τον Ισαάκ, δυο υπηρέτες κι ένα γαϊδούρι και ξεκίνησε για το όρος Μοριά. Το όρος ήταν 50-60 μίλια μακριά και θα τους έπαιρνε 3 μέρες μέχρι να φτάσουν εκεί. Σίγουρα, ο Αβραάμ είχε αρκετό καιρό για να σκεφτεί στη διάρκεια του ταξιδιού. Αυτή πρέπει να ήταν η πιο δύσκολη και αγωνιώδης περίοδος της ζωής του. Στη σκέψη του ο γιος του ήταν ήδη νεκρός. Ο ίδιος ο Αβραάμ ήταν τώρα σχεδόν 130 ετών κι ο Ισαάκ περίπου 30. Ο Πατριάρχης τον παρακολουθούσε, καθώς μεγάλωνε και γινόταν άνδρας, γελούσε μαζί του, τον έσφιξε στην αγκαλιά του, τον δίδαξε τους δρόμους του Κυρίου. Και τώρα, μετά από χρόνια ατεκνίας και προσμονής για την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Θεού, ο Θεός του ζητούσε να αφήσει το μόνο πράγμα που του ήταν το πιο αγαπητό στην καρδιά του. Η οδηγία του Θεού θα πρέπει να του προκάλεσε σύγχυση κι αγωνία. Ήξερε ότι ο Ισαάκ ήταν το σπέρμα της υπόσχεσης, μέσω του οποίου θα προέρχονταν έθνη. Ήταν ο γιος για τον οποίο, αυτός κι η Σάρα είχαν περιμένει τόσο πολύ, αυτός που θα χορηγούσε τη γενεαλογία του Μεσσία.[1]
Όμως ο Αβραάμ άφησε τον γιο του με πλήρη πίστη. Σκεφτείτε ότι έκανε το ταξίδι χωρίς να ρωτήσει ούτε μια φορά τον Θεό για το ζήτημα αυτό. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Αβραάμ ήταν ένας άνθρωπος σαν κι εμάς, με παρόμοια πάθη κι αδυναμίες. Όμως, πήρε την δύσκολη απόφαση, βασισμένη πάνω στην πίστη, να υπακούσει στον ΚΥΡΙΟ. Κι όλα αυτά καθώς τον περιτριγύριζαν ειδωλολάτρες που χλεύαζαν τη πίστη του. Από που απέκτησε ο Αβραάμ την πίστη να υπακούσει ένα τόσο σκληρό λόγο;
Προφανώς προήλθε απ’ την αποκάλυψη του ονόματος του Θεού. Ο Αβραάμ υπενθύμιζε στον εαυτό του: «Ο Κύριός μου, μού είπε ότι είναι ο δημιουργός των πάντων. Κι εγώ Τον πιστεύω. Έτσι, ακόμα κι αν σφάξω το γιο μου, ξέρω ότι ο Θεός έχει τη δύναμη να τον αναστήσει. Είμαι πεπεισμένος για τη δύναμή Του να ανασταίνει». Η επιστολή προς Εβραίους βεβαιώνει τη πίστη του, λέγοντας: «Με πίστη ο Αβραάμ, όταν δοκιμαζόταν, πρόσφερε τον Ισαάκ. Και πρόσφερε τον μονογενή του, εκείνος που αποδέχθηκε τις υποσχέσεις… κάνοντας τον συλλογισμό ότι, ο Θεός μπορεί να τον σηκώσει κι από τους νεκρούς» (11:17-19).
Όταν ο Αβραάμ έφτασε στους πρόποδες του όρους Μοριά, είπε στους δούλους του να μείνουν εκεί, ενόσω αυτός και ο Ισαάκ θα πήγαιναν να κάνουν τη θυσία. Ακόμα και στο σημείο αυτό, ο Αβραάμ έδειξε μεγάλη πίστη. Τους είπε: «Εγώ και το παιδάκι θα πάμε μέχρις εκεί. Κι όταν προσκυνήσουμε, θα επιστρέψουμε σε σας» (εδ.5). Δηλαδή, τους λέει: «Θα μας δείτε να ανεβαίνουμε κι οι δυο το βουνό και θα μας δείτε να επιστρέφουμε και οι δυο». Ο Αβραάμ ανέβαινε το βουνό κρατώντας το μαχαίρι της θυσίας και τη φωτιά. Ο Ισαάκ βάδιζε πίσω του κουβαλώντας τα ξύλα. Στην πορεία προς τον τόπο της θυσίας, ο Ισαάκ δεν μπορεί να κρατήσει την περιέργειά του για το πρόβατο της θυσίας και ρωτάει: «Πατέρα, να η φωτιά και τα ξύλα. Αλλά, που είναι το πρόβατο για το ολοκαύτωμα;» (εδ.7). Κι αυτός απαντάει: «Ο Θεός παιδί μου θα προβλέψει για τον Εαυτό Του το πρόβατο για το ολοκαύτωμα» (εδ.8). Δεν είναι ανάγκη να υποθέσουμε ότι ο Αβραάμ σκέφτηκε ένα κανονικό πρόβατο, αν και κατά νου μπορεί να είχε μια τέτοια αμυδρή ελπίδα.
Με πολλούς τρόπους, αυτή η σκηνή προεικονίζει το γεγονός του σταυρού. Ο Ισαάκ, ο γιος της θυσίας, κουβαλάει τα ξύλα πάνω στο λόφο, όπως και ο Ιησούς, θα έκανε. Και ο Αβραάμ πρόσφερε εκούσια τον γιο του σαν θυσία για την αμαρτία, όπως ακριβώς κι ο ουράνιος Πατέρας θα έκανε. Επιπλέον, στη διάρκεια του τριήμερου ταξιδιού, ο Αβραάμ θεωρούσε τον γιο του, σαν να ήταν ήδη νεκρός. Όμως, όταν όλα αυτά τέλειωσαν, ο Ισαάκ αναδύθηκε απ’ το ταξίδι, σαν να είχε αναστηθεί απ’ τους νεκρούς. Όλ’ αυτά προεικόνιζαν τις 3 μέρες που ο Χριστός ήταν νεκρός, πριν ο Θεός τον αναστήσει.
Ίσως αναρωτιέσαι: «Γιατί ο Κύριος θα διέταζε μια ανθρωποθυσία, όταν η Π. Διαθήκη μάς λέει ότι Αυτός μισεί αυτήν την πρακτική; Αυτό το έκαναν οι ειδωλολάτρες. Επιπλέον, η Βίβλος λέει ότι η υπακοή είναι καλύτερη από τη θυσία». Το γεγονός είναι ότι ο Θεός, μέσα από αυτό το γεγονός, γεννούσε ένα έθνος πίστης. Και όλο αυτό το σενάριο ήταν κρίσιμο για να πει σε κάθε γενιά που θα ακολουθούσε, ότι η θυσία ζώων δεν μπορεί να εξιλεώσει την ανθρώπινη αμαρτία. Κάποια μέρα θα έπρεπε να υπάρξει μια θυσία, Κάποιου που θα ήταν άγιος και αγνός. Και θα έπρεπε να ήταν Κάποιος, που εκούσια θα έθετε τη ζωή του για όλη την ανθρωπότητα. Τελικά, το ταξίδι του Αβραάμ ήταν ένα επεξηγηματικό κήρυγμα για τον Μεσσία. Έδειχνε προς τη μελλοντική θυσία που θα έκανε ο Ιησούς για τις αμαρτίες του κόσμου. Στο εδάφιο αυτό, η εστίασή μας όμως είναι στη νέα αποκάλυψη που ο Θεός έδωσε στον Αβραάμ. Ποια ήταν αυτή η αποκάλυψη; Ήταν μια καινούργια αποκάλυψη του ονόματός Του. Κατά τη γνώμη μου η αποκάλυψη αυτή είναι το κλειδί για παραπέρα κατανόηση του μυστικού μιας νικηφόρας ζωής.
Όταν τελικά έφτασαν, ο Αβραάμ ετοιμάστηκε να θυσιάσει τον γιο του. Καθώς έδενε τον Ισαάκ και τον έβαζε πάνω στο βωμό, ο γιος πρέπει εκούσια να υπάκουσε. Στο κάτω – κάτω ο Ισαάκ ήταν ενήλικας κι ο ηλικιωμένος πατέρας του δε θα μπορούσε ποτέ να παλέψει μαζί του και να τον νικήσει. Γι’ αυτό πιστεύω ότι ο Ισαάκ ενήργησε κι αυτός με πίστη. Ο πατέρας του, τού είχε διδάξει τη διαθήκη, καθώς μεγάλωνε κι ο Ισαάκ είχε μάθει κι αυτός την αποκάλυψη των ονομάτων του Θεού και πρέπει να πίστευε στον κατά πάντα επαρκή ΚΥΡΙΟ. Σαν τον πατέρα του, ήξερε πως, ακόμα κι αν πέθαινε, ο Θεός μπορούσε να τον αναστήσει. Όμως, ακόμα κι αν διάλεγε να μην τον αναστήσει, αυτός έτσι κι αλλιώς θα κατέθετε εκούσια τη ζωή του, υπακούοντας στην εντολή του ΚΥΡΙΟΥ προς τον Αβραάμ.[2]
Οι αποκαλύψεις του Θεού συνδέονται με κάποια κρίση
Ποιο είναι το θέμα αυτής της σκηνής, για εμάς τους Χριστιανούς σήμερα; Το εξής: Σχεδόν όλες οι καινούργιες αποκαλύψεις για τον Θεό, το πρόσωπό Του, τη φύση Του και το χαρακτήρα Του, συνδέονται με κάποια κρίση, μια βαθιά ανθρώπινη εμπειρία: Στη διάρκεια της αιχμαλωσίας του Λωτ, ο Θεός αποκάλυψε τον Εαυτό Του στον Αβραάμ σαν Ελ Ελυόν, το Θεό τον Ύψιστο, τον δημιουργό και κάτοχο των πάντων. Ήταν στην διάρκεια της αμφιβολίας του ίδιου του Αβραάμ, που ο Θεός αποκάλυψε τον Εαυτό Του σαν τον Ελ Σαντάι, τον Παντοδύναμο Θεό, τον κατά πάντα επαρκή. Τώρα ο Θεός οδηγούσε τον Αβραάμ στη μεγαλύτερη κρίση που θα μπορούσε ποτέ να βιώσει, τη θυσία του παιδιού του. Όμως, απ’ την κρίση αυτή, ο Αβραάμ θα ελάμβανε τη μεγαλύτερη αποκάλυψη που θα μπορούσε να μάθει για τον ουράνιο Πατέρα.
Καθώς πλησίαζε η στιγμή για τον Αβραάμ να σηκώσει το μαχαίρι, ήδη βάδιζε με ώριμη πίστη. Τώρα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτή τη δοκιμασία της υπακοής, γιατί πίστευε στις αποκαλύψεις που ο Θεός του είχε δώσει. Σε κάθε περίπτωση είχε λάβει το Λόγο του Θεού και τον είχε δεχθεί με πίστη. Είχε, μέχρι τώρα, οικειοποιηθεί τη δύναμη κάθε ονόματος του Θεού στη ζωή του. Και τώρα στεκόταν πάνω απ’ το γιο του, έτοιμος να υπακούσει το Θεό. Θυμόταν την αποκάλυψη του ΚΥΡΙΟΥ για τον Εαυτό Του σαν Ελ Ελυόν, τον δημιουργό των πάντων. Συνεπώς, θα ήταν ασήμαντο πράγμα για το Θεό το να αναστήσει τον Ισαάκ από τους νεκρούς. Πίστευε επίσης στον Ελ Σαντάι, το Θεό τον κατά πάντα επαρκή, Αυτόν που κρατάει το Λόγο Του. Ο Κύριος τον είχε ήδη διαβεβαιώσει: «Σου έχω δώσει έναν γιο, Αβραάμ. Και θα δεις ολόκληρα έθνη να βγαίνουν απ’ αυτόν». Ο Αβραάμ ενεργούσε με πίστη βασισμένη εξολοκλήρου πάνω στις αποκαλυμμένες υποσχέσεις του Θεού.
Όμως, την τελευταία στιγμή, όταν ο Ισαάκ βρίσκεται δεμένος και ξαπλωμένος στο θυσιαστήριο και κάθε ελπίδα που ίσως είχε φιλοξενήσει στη καρδιά του, έχει πια φύγει και ο Αβραάμ σηκώνει το μαχαίρι για να τον θυσιάσει, η φωνή του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ συγκρατεί το χέρι του. Ο Αβραάμ κοιτάει γύρω και βλέπει ένα κριάρι και το θυσιάζει, αντί το γιο του. «Και απεκάλεσε ο Αβραάμ το όνομα του τόπου εκείνου Γιαχβέ – Ιρέ» (εδ.14), που σημαίνει «στο βουνό του Γιαχβέ θα εμφανιστεί ή θα προβλέψει». Αλήθεια, τι θαυμαστή πρόνοια. Όλη την ώρα, που ο Αβραάμ προετοιμαζόταν για τη θυσία, ο Θεός είχε ήδη έτοιμο εκεί κοντά ένα ζώο για θυσία. Ο ΚΥΡΙΟΣ πρέπει να είχε βάλει υπερφυσική όρεξη στον τράγο αυτόν, κάνοντάς τον να ανέβει όλη τη πλαγιά του λόφου. Και καθώς το ζώο έψαχνε για φαγητό, έμπλεξε τα κέρατά του στον θάμνο.
Εδώ υπάρχει μια καινούργια αποκάλυψη της φύσης του Θεού. Αποκάλυψε τον Εαυτό Του στον Αβραάμ σαν Γιαχβέ Ιρέ, «τον Κύριο που βλέπει», που με σύγχρονους όρους η έκφραση αυτή ερμηνεύεται: «Ο Θεός θα προβλέψει». Είναι ένα όνομα που μιλάει για πρόνοια. Βλέπουμε αυτήν την έννοια να απεικονίζεται σ’ ένα παρακάτω εδάφιο στο ίδιο κεφάλαιο: «Κι ο Βαθουήλ γέννησε τη Ρεβέκκα» (εδ.23). Δηλαδή, τη στιγμή που ο Αβραάμ σήκωνε το μαχαίρι πάνω από τον Ισαάκ, ο ανηψιός του ο Βαθουήλ ανέτρεφε το κορίτσι που ο Θεός θα έδινε τελικά στον Ισαάκ για γυναίκα. Είναι σαν το Άγιο Πνεύμα να έλεγε στον Αβραάμ: «Ναι, εγώ κράτησα την υπόσχεση για το σπέρμα σου σώζοντας το γιο σου. Όμως, έχω επίσης προνοήσει γι’ αυτό. Ο ανηψιός σου έχει ήδη αποκτήσει ένα κορίτσι, που ο Ισαάκ θα παντρευτεί». Ο Ισαάκ δεν θα συναντούσε τη Ρεβέκκα για μερικά ακόμα χρόνια. Αλλά το εδάφιο αυτό αποδεικνύει τη φύση του Γιαχβέ Ιρέ, του προμηθευτή: ακόμα και πριν Τον επικαλεστούμε, ο Θεός απαντάει. Πολύ πριν γεννηθούμε, Αυτός εργάζεται διαμορφώνοντας τις περιστάσεις της ζωής μας.
Το όνομα Γιαχβέ Ιρέ έχει κι άλλη μια σημασία: «Ο Κύριος μάς φανερώνει». Με άλλα λόγια, ο ΚΥΡΙΟΣ θα μας αποκαλύψει ό,τι χρειαζόμαστε για να Τον υπακούσουμε. Θα κοιτάξει, ώστε να έχουμε προμηθευτεί με όλη τη δύναμη και να αποφασίσουμε να κάνουμε οτιδήποτε Αυτός διατάζει.
Το όνομα αυτό δε σημαίνει απλά ότι ο ΚΥΡΙΟΣ θα προνοήσει για τις ανάγκες μας (Ρωμαίους 8:32), αλλά έχει βαθύτερη σημασία. Ο ΚΥΡΙΟΣ έχει ήδη προνοήσει την αντικαταστατική θυσία, που σώζει τον Ισαάκ. Όταν ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ λέει στον Αβραάμ: «δεν λυπήθηκες τον γιο σου, τον μονογενή σου, για Μένα», θα μπορούσε να προσθέσει: «όπως κι Εγώ δε θα φεισθώ τον μονογενή και αγαπητό Μου Γιο, σαν τη μεγάλη πρόβλεψη για τη λύτρωση του ανθρώπου». Γιατί αυτό τελικά είναι το βασικό μάθημα της ιστορίας της σωτηρίας του Ισαάκ μέσω ενός αντικαταστάτη. Κι ο Αβραάμ με την πίστη του συλλαμβάνει την παγκόσμια αλήθεια ότι ο Γιαχβέ Ιρέ θα προμηθεύσει «τον Αμνό του Θεού, που θα σηκώσει την αμαρτία του κόσμου» (Ιωάννης 1:29, 8:56). Το δόγμα της αντιπροσωπευτικής εξιλαστήριας θυσίας φαίνεται με το όνομα Γιαχβέ Ιρέ.
Ποια ήταν, λοιπόν, η πρόβλεψη που ο Αβραάμ είδε με τα μάτια της πίστης; Ποια ήταν η πραγματικότητα, της οποίας ο Ισαάκ και το πρόβατο δεν ήταν παρά τύποι; Σίγουρα ο Αβραάμ κατανόησε τη πραγματικότητα της αμαρτίας και την ανάγκη εξιλασμού. Τα πολλά θυσιαστήρια που έφτιαξε κι οι θυσίες που έκανε το βεβαιώνουν. Τότε, γιατί να απαιτηθεί η θυσία του Ισαάκ; Για να χαραχτεί βαθύτερα στην καρδιά του Αβραάμ ο προσωρινός χαρακτήρας αυτών των θυσιών (Εβρ.10:4). Αυτά ήταν μόνον οι σκιές κι ότι κάτι απέραντα πιο άξιο θα ήταν η ουσία κι η πραγματικότητα. Ζώα δεν μπορούν ούτε να αφαιρέσουν τις αμαρτίες των ανθρώπων, ούτε να αφιερωθούν στον Θεό αντί των ανθρώπων (Ησαΐας 40:16). Ο Θεός δίδαξε στον Αβραάμ, ότι η μοναδική θυσία που Αυτός αποδέχεται, είναι εκείνη που εκλέγεται κι ορίζεται από τον Ίδιο (Μιχαίας 6:6-7).
Στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ, ο ΚΥΡΙΟΣ θα προβλέψει ή θα εμφανιστεί κι αυτό είναι το όρος Μοριά που σημαίνει εμφάνιση ή πρόβλεψη του Θεού. Ήταν εκεί που αργότερα κτίστηκε ο Ναός κι έγινε το κέντρο της λατρείας και των θυσιών του Ισραήλ. Αλλά, σαν τον Αβραάμ, έτσι και κάθε Ισραηλίτης έπρεπε να καταλάβει πως η θυσία των ζώων ήταν μόνον η σκιά κάποιου γεγονότος που επρόκειτο να συμβεί. Η υπόσχεση του ΚΥΡΙΟΥ στο Σολομώντα (Β' Χρονικών 7:12-16), ότι θέτει την καρδιά Του, τα μάτια Του και τη δόξα Του στον τόπο αυτόν, δείχνει κάτι απείρως πιο ευγενές από τη θυσία ενός ζώου.
Ο Ησαΐας και ο Μιχαίας κάνουν μεγαλειώδεις προφητείες, που αφορούν το όρος του οίκου του ΚΥΡΙΟΥ. Ο Ζαχαρίας μιλάει για τη δόξα αυτού του άγιου όρους, του όρους του ΚΥΡΙΟΥ Σαβαώθ. Ποια ήταν η δόξα αυτή; Σίγουρα δεν ήταν ο Ναός που οικοδομήθηκε με ανθρώπινα χέρια, ούτε τα τόσα ζώα που σφάχτηκαν στο θυσιαστήριο. Ο Αβραάμ, που «περίμενε την πόλη που είχε τα θεμέλια, της οποίας τεχνίτης και δημιουργός είναι ο Θεός», απέβλεπε σε μια καλύτερη και μεγαλύτερης διάρκειας θυσία. Γιατί το όρος Μοριά, για το οποίο είπε ότι «στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ, θα εμφανιστεί», έγινε η τοποθεσία του Γολγοθά και ο τόπος αυτής της μεγάλης και φοβερής θυσίας του μονογενούς κι αγαπητού Υιού του Θεού, που τέθηκε κάτω από καταδίκη για την αμαρτία κι έγινε ο αντικαταστάτης μας. Ίσως ο Αβραάμ να κατανόησε καλύτερα από εμάς το θαύμα της πρόβλεψης του ΚΥΡΙΟΥ για τη λύτρωση του ανθρώπου, όταν είπε ότι «στο όρος του Γιαχβέ, θα εμφανιστεί». Δεν ήταν αυτό, στο οποίο ο Ίδιος ο Χριστός αναφέρθηκε, όταν είπε: «ο Αβραάμ, ο πατέρας σας, είχε αγαλλίαση να δει τη δική μου ημέρα. Και είδε και χάρηκε» (Ιωάννης 8:56);
Ο Αβραάμ κι ο Ισαάκ, σαν πατέρας και γιος μονογενής, είναι κι οι δυο τύποι της ένδοξης πρόβλεψης του ΚΥΡΙΟΥ για την αντιμετώπιση της αμαρτίας του ανθρώπου (Ιωάννης 3:16, Ρωμαίους 8:32, 4:25, Α' Ιωάννου 4:9). Στο όρος Μοριά ο ΚΥΡΙΟΣ δίδαξε τον Αβραάμ εκείνο, που ο Ίδιος είχε ετοιμάσει να προμηθεύσει. Του δίδαξε το φοβερό κόστος και τίμημα για τον Εαυτόν Του, της πρόβλεψης της θυσίας για την αμαρτία. Αυτό που ήταν ένα προμήνυμα για τον Αβραάμ στο Μοριά, κατανοήθηκε και εκπληρώθηκε, όταν ο Γιος του Θεού επάνω στο Σταυρό κραύγασε, «Τετέλεσται»!
Ο Ισαάκ ρωτάει «που είναι το πρόβατο;» κι ο Αβραάμ απαντάει, «ο Θεός θα προβλέψει για τον Εαυτόν Του το πρόβατο». Ο Θεός θα προβλέψει για τον Εαυτό Του ένα πρόβατο. Στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ θα εμφανιστεί. Στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ εμφανίστηκε, Τον είδαμε. Ήταν ο Ιησούς Χριστός, ο Αμνός του Θεού, ο Σωτήρας μας και Κύριος μας. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τον αναγγέλλει: «Να, ο Αμνός του Θεού, που σηκώνει την αμαρτία του κόσμου» (Ιωάννης 1:-29). Ήταν ο Αμνός που προβλέφθηκε και σφάχτηκε προ καταβολής κόσμου και τελικά μας αποκαλύφθηκε στο όρος Μοριά (Α' Πέτρου 1:18-19). Ο Αμνός, το κέντρο της δόξας του Ουρανού και το αντικείμενο της λατρείας του. Μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων αγγέλων ψάλλουν με δυνατή φωνή (Αποκάλυψη 5:11-13). Στον Οποίον ας είναι η δόξα στους αιώνες κι ο Οποίος πάνω απ’ όλα είναι Θεός ευλογητός στους αιώνες.
Ο Γιαχβέ Ιρέ κι εμείς
Αυτή η τελευταία αποκάλυψη του ονόματος του Θεού έχει παρερμηνευτεί σε μεγάλο βαθμό, και έχει προκαλέσει αταξία από μερικούς στην Εκκλησία. Μερικοί πιστοί δείχνουν το καινούργιο τους αυτοκίνητο και χαμογελώντας λένε: «Γιαχβέ Ιρέ». Με άλλα λόγια δηλώνουν: «Δες τι μου προμήθευσε ο Θεός». Όμως, αν δεις τον Γιαχβέ Ιρέ μόνον σαν προμηθευτή υλικών πραγμάτων, τότε δεν έχεις τη πραγματική αποκάλυψη αυτού του ένδοξου ονόματος. Ο Θεός μας είναι όλα αυτά, αλλά εκτός απ’ αυτά είναι πολλά περισσότερα. Ο Παύλος αντηχεί το αληθινό νόημα του ονόματος, όταν γράφει: «Ο Θεός μου θα εκπληρώσει κάθε ανάγκη σας, σύμφωνα με τον πλούτο του, με δόξα, διαμέσου του Ιησού Χριστού» (Φιλιππησίους 4:19).
Ο ΚΥΡΙΟΣ μας υποσχέθηκε να εξαλείψει όλες μας τις αμαρτίες, και το έκανε. Ο Γιαχβέ Ιρέ είδε ότι θα χορηγούσε ένα υποκατάστατο για την αμαρτία, μέσω του Υιού Του, του Ιησού Χριστού. Έτσι και σήμερα, ο ΚΥΡΙΟΣ μας θα το δει, ώστε το Άγιο Πνεύμα να μας προμηθεύσει όλη τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να υπακούσουμε στο Λόγο Του. Αυτός έγραψε αυτά τα λόγια πάνω από κάθε Του εντολή: «Ο Θεός σας θα δει ότι Τον υπακούετε. Ο Γιαχβέ Ιρέ θα κρατήσει την υπόσχεσή Του να σας προμηθεύσει όλη την πίστη και τη δύναμη, διαμέσου του Αγίου Πνεύματος».
Ίσως να απορείς: «Αν και ο Θεός προμήθευσε τον Αβραάμ με τον τράγο, εξακολουθούσε η έκβαση να εξαρτάται απ’ την πίστη του; Τι θα γινόταν, αν ο Αβραάμ δίσταζε να διαπεράσει με το μαχαίρι τον γιο του; Μήπως τότε το σχέδιο του Θεού θα είχε απορριφθεί; Τι θα γινόταν, αν ο Αβραάμ σταματούσε κι έλεγε: ‘Αυτό είναι πάρα πολύ, Κύριε. Δεν μπορώ να το χειριστώ’»;
Ο Θεός δεν είχε εναλλακτικό σχέδιο. Γι’ αυτό είπε στον Αβραάμ: «Θέλω να περπατάς τέλεια», δηλαδή σωστά. Η Γραφή είναι σαφής: Όταν ο Θεός δίνει μια υπόσχεση κι ορκίζεται να τη δει εκπληρωμένη, δεν υπάρχει πιθανότητα αποτυχίας. Γιατί; Ο Θεός θα προμήθευε τον υπηρέτη Του με όλη την πίστη που χρειαζόταν (και προφανώς την προμήθευσε). Ο Θεός, που αποκάλυψε τον Εαυτό Του σαν «Αυτόν που θα προβλέψει», εξασφάλισε το να έχει ο Αβραάμ οτιδήποτε χρειαζόταν για να υπακούσει την εντολή Του.
Ο Θεός έχει κάνει μια διαθήκη και μ’ εμάς. Είπε ότι θα μας κάνει να Τον υπακούσουμε και θα μας εφοδιάσει με όλη τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να βαδίσουμε σωστά μπροστά Του. Επειδή το έχει υποσχεθεί, πιστεύω ότι θα το κάνει. Η ίδια Του η ύπαρξη εξαρτάται από την εκπλήρωση αυτών των υποσχέσεων. Είναι σαν να λέει: «Εγώ είμαι ο Γιαχβέ Ιρέ. Και αν δεν κρατώ το Λόγο Μου, αν δεν προβλέπω, ώστε να εκπληρώνω ό,τι λέω, ο θρόνος Μου θα καταρρεύσει. Θα πάψω να υπάρχω και σύντομα το σύμπαν θα διαλυθεί. Τα πάντα θα τελειώσουν».
Η Βίβλος δηλώνει: «Αυτοί που γνωρίζουν το όνομά Σου θα θέσουν την πίστη τους σε Σένα» (Ψαλμός 9:10). «Το όνομά του Κυρίου είναι πύργος ισχυρός. Ο δίκαιος προστρέχει σ’ αυτόν και είναι ασφαλής» (Παροιμίες 18:10).
Οι αρχαίοι Εβραίοι είχαν την πρακτική να ονομάζουν τους απογόνους τους με θαυμάσιες περιγραφικές λέξεις. Πίστευαν ότι, το καλό όνομα που έδιναν στα παιδιά τους, τους πρόσφερε τη δύναμη να κατέχουν τη ποιότητα αυτού του ονόματος. Ο Θεός θέλει να ξέρουμε ότι το ίδιο αληθεύει για μας, σχετικά με τα ονόματά Του. Κάθε αποκάλυψη είναι μια διαφορετική ακτίνα της δόξας Του, η κάθε μια αποκαλύπτει την αγάπη και την πρόνοιά Του για τα παιδιά Του. Θέλει να τρέξουμε στην ασφάλεια αυτών των ονομάτων, πλήρως πεπεισμένοι για τη σημασία τους και τη δύναμή τους.
«Επειδή, ο Θεός δίνοντας υπόσχεση στον Αβραάμ, μια που δεν είχε να ορκιστεί σε κανέναν μεγαλύτερό Του, ορκίστηκε στον Εαυτό Του, λέγοντας: ‘Σίγουρα, ευλογώντας θα σε ευλογήσω και πληθύνοντας θα σε πληθύνω’… ώστε… είναι αδύνατον να πει ψέματα ο Θεός» (Εβραίους 6:13-14,18).Ο Κύριος μάς διαβεβαιώνει: «Έχω αφιερώσει όλα όσα είμαι, για να σε διαφυλάξω με τη χάρη Μου».
[1] Ξέρουμε ότι ο Αβραάμ ήταν ενήμερος γι’ αυτό, επειδή ο Ιησούς είπε: «Ο πατέρας σας ο Αβραάμ χαιρόταν να δει τη μέρα μου και την είδε και χάρηκε» (Ιωάννης 8:56).
[2] Η στάση αυτή προεικονίζει επίσης τον Χριστό που εκούσια προσφέρει τον Εαυτό Του σαν αρνί για να θυσιαστεί.
Η υπέρτατη δοκιμασία του Αβραάμ (Γέν.22:1-14)
Ο Αβραάμ χαιρόταν μια περίοδο σταθερότητας με τον Ισαάκ, το γιο της πίστης. Το όνομα του αγοριού σημαίνει «γέλιο» και πράγματι, αυτό το παιδί θαύμα ήταν η χαρά του Αβραάμ στα γεράματά του. Όμως όταν ο Ισαάκ μεγάλωσε, ο Ελοχίμ φανερώνεται στον Αβραάμ και τον καλεί για μια υπέρτατη πράξη υπακοής: «Πάρε τώρα τον γιο σου τον μονογενή, που αγάπησες, τον Ισαάκ και πήγαινε στον τόπο Μοριά και να τον προσφέρεις εκεί σε ολοκαύτωμα επάνω σ’ ένα από τα βουνά, που θα σου πω» (εδ.2). Ο Αβραάμ προφανώς δεν συνειδητοποίησε ότι πρόκειται για δοκιμασία. Η πίστη του, υπό το φως όλων των συνθηκών, δεν έχει εκτιμηθεί ίσως αρκετά. Σύμφωνα με τη Βίβλο, δεν υπήρξε από μέρους του Αβραάμ ούτε μια λέξη αντίρρησης ή διαμαρτυρίας. Αυτό το περιστατικό μας αποκαλύπτει τη πίστη και την υπακοή του Αβραάμ, την εκούσια παραχώρηση του Ισαάκ και την πρόβλεψη του ΚΥΡΙΟΥ για ένα υποκατάστατο.
Όταν ο Αβραάμ άκουσε τα λόγια αυτά, αμέσως άρχισε την προετοιμασία για το ταξίδι. Μετά πήρε τον Ισαάκ, δυο υπηρέτες κι ένα γαϊδούρι και ξεκίνησε για το όρος Μοριά. Το όρος ήταν 50-60 μίλια μακριά και θα τους έπαιρνε 3 μέρες μέχρι να φτάσουν εκεί. Σίγουρα, ο Αβραάμ είχε αρκετό καιρό για να σκεφτεί στη διάρκεια του ταξιδιού. Αυτή πρέπει να ήταν η πιο δύσκολη και αγωνιώδης περίοδος της ζωής του. Στη σκέψη του ο γιος του ήταν ήδη νεκρός. Ο ίδιος ο Αβραάμ ήταν τώρα σχεδόν 130 ετών κι ο Ισαάκ περίπου 30. Ο Πατριάρχης τον παρακολουθούσε, καθώς μεγάλωνε και γινόταν άνδρας, γελούσε μαζί του, τον έσφιξε στην αγκαλιά του, τον δίδαξε τους δρόμους του Κυρίου. Και τώρα, μετά από χρόνια ατεκνίας και προσμονής για την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Θεού, ο Θεός του ζητούσε να αφήσει το μόνο πράγμα που του ήταν το πιο αγαπητό στην καρδιά του. Η οδηγία του Θεού θα πρέπει να του προκάλεσε σύγχυση κι αγωνία. Ήξερε ότι ο Ισαάκ ήταν το σπέρμα της υπόσχεσης, μέσω του οποίου θα προέρχονταν έθνη. Ήταν ο γιος για τον οποίο, αυτός κι η Σάρα είχαν περιμένει τόσο πολύ, αυτός που θα χορηγούσε τη γενεαλογία του Μεσσία.[1]
Όμως ο Αβραάμ άφησε τον γιο του με πλήρη πίστη. Σκεφτείτε ότι έκανε το ταξίδι χωρίς να ρωτήσει ούτε μια φορά τον Θεό για το ζήτημα αυτό. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Αβραάμ ήταν ένας άνθρωπος σαν κι εμάς, με παρόμοια πάθη κι αδυναμίες. Όμως, πήρε την δύσκολη απόφαση, βασισμένη πάνω στην πίστη, να υπακούσει στον ΚΥΡΙΟ. Κι όλα αυτά καθώς τον περιτριγύριζαν ειδωλολάτρες που χλεύαζαν τη πίστη του. Από που απέκτησε ο Αβραάμ την πίστη να υπακούσει ένα τόσο σκληρό λόγο;
Προφανώς προήλθε απ’ την αποκάλυψη του ονόματος του Θεού. Ο Αβραάμ υπενθύμιζε στον εαυτό του: «Ο Κύριός μου, μού είπε ότι είναι ο δημιουργός των πάντων. Κι εγώ Τον πιστεύω. Έτσι, ακόμα κι αν σφάξω το γιο μου, ξέρω ότι ο Θεός έχει τη δύναμη να τον αναστήσει. Είμαι πεπεισμένος για τη δύναμή Του να ανασταίνει». Η επιστολή προς Εβραίους βεβαιώνει τη πίστη του, λέγοντας: «Με πίστη ο Αβραάμ, όταν δοκιμαζόταν, πρόσφερε τον Ισαάκ. Και πρόσφερε τον μονογενή του, εκείνος που αποδέχθηκε τις υποσχέσεις… κάνοντας τον συλλογισμό ότι, ο Θεός μπορεί να τον σηκώσει κι από τους νεκρούς» (11:17-19).
Όταν ο Αβραάμ έφτασε στους πρόποδες του όρους Μοριά, είπε στους δούλους του να μείνουν εκεί, ενόσω αυτός και ο Ισαάκ θα πήγαιναν να κάνουν τη θυσία. Ακόμα και στο σημείο αυτό, ο Αβραάμ έδειξε μεγάλη πίστη. Τους είπε: «Εγώ και το παιδάκι θα πάμε μέχρις εκεί. Κι όταν προσκυνήσουμε, θα επιστρέψουμε σε σας» (εδ.5). Δηλαδή, τους λέει: «Θα μας δείτε να ανεβαίνουμε κι οι δυο το βουνό και θα μας δείτε να επιστρέφουμε και οι δυο». Ο Αβραάμ ανέβαινε το βουνό κρατώντας το μαχαίρι της θυσίας και τη φωτιά. Ο Ισαάκ βάδιζε πίσω του κουβαλώντας τα ξύλα. Στην πορεία προς τον τόπο της θυσίας, ο Ισαάκ δεν μπορεί να κρατήσει την περιέργειά του για το πρόβατο της θυσίας και ρωτάει: «Πατέρα, να η φωτιά και τα ξύλα. Αλλά, που είναι το πρόβατο για το ολοκαύτωμα;» (εδ.7). Κι αυτός απαντάει: «Ο Θεός παιδί μου θα προβλέψει για τον Εαυτό Του το πρόβατο για το ολοκαύτωμα» (εδ.8). Δεν είναι ανάγκη να υποθέσουμε ότι ο Αβραάμ σκέφτηκε ένα κανονικό πρόβατο, αν και κατά νου μπορεί να είχε μια τέτοια αμυδρή ελπίδα.
Με πολλούς τρόπους, αυτή η σκηνή προεικονίζει το γεγονός του σταυρού. Ο Ισαάκ, ο γιος της θυσίας, κουβαλάει τα ξύλα πάνω στο λόφο, όπως και ο Ιησούς, θα έκανε. Και ο Αβραάμ πρόσφερε εκούσια τον γιο του σαν θυσία για την αμαρτία, όπως ακριβώς κι ο ουράνιος Πατέρας θα έκανε. Επιπλέον, στη διάρκεια του τριήμερου ταξιδιού, ο Αβραάμ θεωρούσε τον γιο του, σαν να ήταν ήδη νεκρός. Όμως, όταν όλα αυτά τέλειωσαν, ο Ισαάκ αναδύθηκε απ’ το ταξίδι, σαν να είχε αναστηθεί απ’ τους νεκρούς. Όλ’ αυτά προεικόνιζαν τις 3 μέρες που ο Χριστός ήταν νεκρός, πριν ο Θεός τον αναστήσει.
Ίσως αναρωτιέσαι: «Γιατί ο Κύριος θα διέταζε μια ανθρωποθυσία, όταν η Π. Διαθήκη μάς λέει ότι Αυτός μισεί αυτήν την πρακτική; Αυτό το έκαναν οι ειδωλολάτρες. Επιπλέον, η Βίβλος λέει ότι η υπακοή είναι καλύτερη από τη θυσία». Το γεγονός είναι ότι ο Θεός, μέσα από αυτό το γεγονός, γεννούσε ένα έθνος πίστης. Και όλο αυτό το σενάριο ήταν κρίσιμο για να πει σε κάθε γενιά που θα ακολουθούσε, ότι η θυσία ζώων δεν μπορεί να εξιλεώσει την ανθρώπινη αμαρτία. Κάποια μέρα θα έπρεπε να υπάρξει μια θυσία, Κάποιου που θα ήταν άγιος και αγνός. Και θα έπρεπε να ήταν Κάποιος, που εκούσια θα έθετε τη ζωή του για όλη την ανθρωπότητα. Τελικά, το ταξίδι του Αβραάμ ήταν ένα επεξηγηματικό κήρυγμα για τον Μεσσία. Έδειχνε προς τη μελλοντική θυσία που θα έκανε ο Ιησούς για τις αμαρτίες του κόσμου. Στο εδάφιο αυτό, η εστίασή μας όμως είναι στη νέα αποκάλυψη που ο Θεός έδωσε στον Αβραάμ. Ποια ήταν αυτή η αποκάλυψη; Ήταν μια καινούργια αποκάλυψη του ονόματός Του. Κατά τη γνώμη μου η αποκάλυψη αυτή είναι το κλειδί για παραπέρα κατανόηση του μυστικού μιας νικηφόρας ζωής.
Όταν τελικά έφτασαν, ο Αβραάμ ετοιμάστηκε να θυσιάσει τον γιο του. Καθώς έδενε τον Ισαάκ και τον έβαζε πάνω στο βωμό, ο γιος πρέπει εκούσια να υπάκουσε. Στο κάτω – κάτω ο Ισαάκ ήταν ενήλικας κι ο ηλικιωμένος πατέρας του δε θα μπορούσε ποτέ να παλέψει μαζί του και να τον νικήσει. Γι’ αυτό πιστεύω ότι ο Ισαάκ ενήργησε κι αυτός με πίστη. Ο πατέρας του, τού είχε διδάξει τη διαθήκη, καθώς μεγάλωνε κι ο Ισαάκ είχε μάθει κι αυτός την αποκάλυψη των ονομάτων του Θεού και πρέπει να πίστευε στον κατά πάντα επαρκή ΚΥΡΙΟ. Σαν τον πατέρα του, ήξερε πως, ακόμα κι αν πέθαινε, ο Θεός μπορούσε να τον αναστήσει. Όμως, ακόμα κι αν διάλεγε να μην τον αναστήσει, αυτός έτσι κι αλλιώς θα κατέθετε εκούσια τη ζωή του, υπακούοντας στην εντολή του ΚΥΡΙΟΥ προς τον Αβραάμ.[2]
Οι αποκαλύψεις του Θεού συνδέονται με κάποια κρίση
Ποιο είναι το θέμα αυτής της σκηνής, για εμάς τους Χριστιανούς σήμερα; Το εξής: Σχεδόν όλες οι καινούργιες αποκαλύψεις για τον Θεό, το πρόσωπό Του, τη φύση Του και το χαρακτήρα Του, συνδέονται με κάποια κρίση, μια βαθιά ανθρώπινη εμπειρία: Στη διάρκεια της αιχμαλωσίας του Λωτ, ο Θεός αποκάλυψε τον Εαυτό Του στον Αβραάμ σαν Ελ Ελυόν, το Θεό τον Ύψιστο, τον δημιουργό και κάτοχο των πάντων. Ήταν στην διάρκεια της αμφιβολίας του ίδιου του Αβραάμ, που ο Θεός αποκάλυψε τον Εαυτό Του σαν τον Ελ Σαντάι, τον Παντοδύναμο Θεό, τον κατά πάντα επαρκή. Τώρα ο Θεός οδηγούσε τον Αβραάμ στη μεγαλύτερη κρίση που θα μπορούσε ποτέ να βιώσει, τη θυσία του παιδιού του. Όμως, απ’ την κρίση αυτή, ο Αβραάμ θα ελάμβανε τη μεγαλύτερη αποκάλυψη που θα μπορούσε να μάθει για τον ουράνιο Πατέρα.
Καθώς πλησίαζε η στιγμή για τον Αβραάμ να σηκώσει το μαχαίρι, ήδη βάδιζε με ώριμη πίστη. Τώρα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτή τη δοκιμασία της υπακοής, γιατί πίστευε στις αποκαλύψεις που ο Θεός του είχε δώσει. Σε κάθε περίπτωση είχε λάβει το Λόγο του Θεού και τον είχε δεχθεί με πίστη. Είχε, μέχρι τώρα, οικειοποιηθεί τη δύναμη κάθε ονόματος του Θεού στη ζωή του. Και τώρα στεκόταν πάνω απ’ το γιο του, έτοιμος να υπακούσει το Θεό. Θυμόταν την αποκάλυψη του ΚΥΡΙΟΥ για τον Εαυτό Του σαν Ελ Ελυόν, τον δημιουργό των πάντων. Συνεπώς, θα ήταν ασήμαντο πράγμα για το Θεό το να αναστήσει τον Ισαάκ από τους νεκρούς. Πίστευε επίσης στον Ελ Σαντάι, το Θεό τον κατά πάντα επαρκή, Αυτόν που κρατάει το Λόγο Του. Ο Κύριος τον είχε ήδη διαβεβαιώσει: «Σου έχω δώσει έναν γιο, Αβραάμ. Και θα δεις ολόκληρα έθνη να βγαίνουν απ’ αυτόν». Ο Αβραάμ ενεργούσε με πίστη βασισμένη εξολοκλήρου πάνω στις αποκαλυμμένες υποσχέσεις του Θεού.
Όμως, την τελευταία στιγμή, όταν ο Ισαάκ βρίσκεται δεμένος και ξαπλωμένος στο θυσιαστήριο και κάθε ελπίδα που ίσως είχε φιλοξενήσει στη καρδιά του, έχει πια φύγει και ο Αβραάμ σηκώνει το μαχαίρι για να τον θυσιάσει, η φωνή του αγγέλου του ΚΥΡΙΟΥ συγκρατεί το χέρι του. Ο Αβραάμ κοιτάει γύρω και βλέπει ένα κριάρι και το θυσιάζει, αντί το γιο του. «Και απεκάλεσε ο Αβραάμ το όνομα του τόπου εκείνου Γιαχβέ – Ιρέ» (εδ.14), που σημαίνει «στο βουνό του Γιαχβέ θα εμφανιστεί ή θα προβλέψει». Αλήθεια, τι θαυμαστή πρόνοια. Όλη την ώρα, που ο Αβραάμ προετοιμαζόταν για τη θυσία, ο Θεός είχε ήδη έτοιμο εκεί κοντά ένα ζώο για θυσία. Ο ΚΥΡΙΟΣ πρέπει να είχε βάλει υπερφυσική όρεξη στον τράγο αυτόν, κάνοντάς τον να ανέβει όλη τη πλαγιά του λόφου. Και καθώς το ζώο έψαχνε για φαγητό, έμπλεξε τα κέρατά του στον θάμνο.
Εδώ υπάρχει μια καινούργια αποκάλυψη της φύσης του Θεού. Αποκάλυψε τον Εαυτό Του στον Αβραάμ σαν Γιαχβέ Ιρέ, «τον Κύριο που βλέπει», που με σύγχρονους όρους η έκφραση αυτή ερμηνεύεται: «Ο Θεός θα προβλέψει». Είναι ένα όνομα που μιλάει για πρόνοια. Βλέπουμε αυτήν την έννοια να απεικονίζεται σ’ ένα παρακάτω εδάφιο στο ίδιο κεφάλαιο: «Κι ο Βαθουήλ γέννησε τη Ρεβέκκα» (εδ.23). Δηλαδή, τη στιγμή που ο Αβραάμ σήκωνε το μαχαίρι πάνω από τον Ισαάκ, ο ανηψιός του ο Βαθουήλ ανέτρεφε το κορίτσι που ο Θεός θα έδινε τελικά στον Ισαάκ για γυναίκα. Είναι σαν το Άγιο Πνεύμα να έλεγε στον Αβραάμ: «Ναι, εγώ κράτησα την υπόσχεση για το σπέρμα σου σώζοντας το γιο σου. Όμως, έχω επίσης προνοήσει γι’ αυτό. Ο ανηψιός σου έχει ήδη αποκτήσει ένα κορίτσι, που ο Ισαάκ θα παντρευτεί». Ο Ισαάκ δεν θα συναντούσε τη Ρεβέκκα για μερικά ακόμα χρόνια. Αλλά το εδάφιο αυτό αποδεικνύει τη φύση του Γιαχβέ Ιρέ, του προμηθευτή: ακόμα και πριν Τον επικαλεστούμε, ο Θεός απαντάει. Πολύ πριν γεννηθούμε, Αυτός εργάζεται διαμορφώνοντας τις περιστάσεις της ζωής μας.
Το όνομα Γιαχβέ Ιρέ έχει κι άλλη μια σημασία: «Ο Κύριος μάς φανερώνει». Με άλλα λόγια, ο ΚΥΡΙΟΣ θα μας αποκαλύψει ό,τι χρειαζόμαστε για να Τον υπακούσουμε. Θα κοιτάξει, ώστε να έχουμε προμηθευτεί με όλη τη δύναμη και να αποφασίσουμε να κάνουμε οτιδήποτε Αυτός διατάζει.
Το όνομα αυτό δε σημαίνει απλά ότι ο ΚΥΡΙΟΣ θα προνοήσει για τις ανάγκες μας (Ρωμαίους 8:32), αλλά έχει βαθύτερη σημασία. Ο ΚΥΡΙΟΣ έχει ήδη προνοήσει την αντικαταστατική θυσία, που σώζει τον Ισαάκ. Όταν ο άγγελος του ΚΥΡΙΟΥ λέει στον Αβραάμ: «δεν λυπήθηκες τον γιο σου, τον μονογενή σου, για Μένα», θα μπορούσε να προσθέσει: «όπως κι Εγώ δε θα φεισθώ τον μονογενή και αγαπητό Μου Γιο, σαν τη μεγάλη πρόβλεψη για τη λύτρωση του ανθρώπου». Γιατί αυτό τελικά είναι το βασικό μάθημα της ιστορίας της σωτηρίας του Ισαάκ μέσω ενός αντικαταστάτη. Κι ο Αβραάμ με την πίστη του συλλαμβάνει την παγκόσμια αλήθεια ότι ο Γιαχβέ Ιρέ θα προμηθεύσει «τον Αμνό του Θεού, που θα σηκώσει την αμαρτία του κόσμου» (Ιωάννης 1:29, 8:56). Το δόγμα της αντιπροσωπευτικής εξιλαστήριας θυσίας φαίνεται με το όνομα Γιαχβέ Ιρέ.
Ποια ήταν, λοιπόν, η πρόβλεψη που ο Αβραάμ είδε με τα μάτια της πίστης; Ποια ήταν η πραγματικότητα, της οποίας ο Ισαάκ και το πρόβατο δεν ήταν παρά τύποι; Σίγουρα ο Αβραάμ κατανόησε τη πραγματικότητα της αμαρτίας και την ανάγκη εξιλασμού. Τα πολλά θυσιαστήρια που έφτιαξε κι οι θυσίες που έκανε το βεβαιώνουν. Τότε, γιατί να απαιτηθεί η θυσία του Ισαάκ; Για να χαραχτεί βαθύτερα στην καρδιά του Αβραάμ ο προσωρινός χαρακτήρας αυτών των θυσιών (Εβρ.10:4). Αυτά ήταν μόνον οι σκιές κι ότι κάτι απέραντα πιο άξιο θα ήταν η ουσία κι η πραγματικότητα. Ζώα δεν μπορούν ούτε να αφαιρέσουν τις αμαρτίες των ανθρώπων, ούτε να αφιερωθούν στον Θεό αντί των ανθρώπων (Ησαΐας 40:16). Ο Θεός δίδαξε στον Αβραάμ, ότι η μοναδική θυσία που Αυτός αποδέχεται, είναι εκείνη που εκλέγεται κι ορίζεται από τον Ίδιο (Μιχαίας 6:6-7).
Στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ, ο ΚΥΡΙΟΣ θα προβλέψει ή θα εμφανιστεί κι αυτό είναι το όρος Μοριά που σημαίνει εμφάνιση ή πρόβλεψη του Θεού. Ήταν εκεί που αργότερα κτίστηκε ο Ναός κι έγινε το κέντρο της λατρείας και των θυσιών του Ισραήλ. Αλλά, σαν τον Αβραάμ, έτσι και κάθε Ισραηλίτης έπρεπε να καταλάβει πως η θυσία των ζώων ήταν μόνον η σκιά κάποιου γεγονότος που επρόκειτο να συμβεί. Η υπόσχεση του ΚΥΡΙΟΥ στο Σολομώντα (Β' Χρονικών 7:12-16), ότι θέτει την καρδιά Του, τα μάτια Του και τη δόξα Του στον τόπο αυτόν, δείχνει κάτι απείρως πιο ευγενές από τη θυσία ενός ζώου.
Ο Ησαΐας και ο Μιχαίας κάνουν μεγαλειώδεις προφητείες, που αφορούν το όρος του οίκου του ΚΥΡΙΟΥ. Ο Ζαχαρίας μιλάει για τη δόξα αυτού του άγιου όρους, του όρους του ΚΥΡΙΟΥ Σαβαώθ. Ποια ήταν η δόξα αυτή; Σίγουρα δεν ήταν ο Ναός που οικοδομήθηκε με ανθρώπινα χέρια, ούτε τα τόσα ζώα που σφάχτηκαν στο θυσιαστήριο. Ο Αβραάμ, που «περίμενε την πόλη που είχε τα θεμέλια, της οποίας τεχνίτης και δημιουργός είναι ο Θεός», απέβλεπε σε μια καλύτερη και μεγαλύτερης διάρκειας θυσία. Γιατί το όρος Μοριά, για το οποίο είπε ότι «στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ, θα εμφανιστεί», έγινε η τοποθεσία του Γολγοθά και ο τόπος αυτής της μεγάλης και φοβερής θυσίας του μονογενούς κι αγαπητού Υιού του Θεού, που τέθηκε κάτω από καταδίκη για την αμαρτία κι έγινε ο αντικαταστάτης μας. Ίσως ο Αβραάμ να κατανόησε καλύτερα από εμάς το θαύμα της πρόβλεψης του ΚΥΡΙΟΥ για τη λύτρωση του ανθρώπου, όταν είπε ότι «στο όρος του Γιαχβέ, θα εμφανιστεί». Δεν ήταν αυτό, στο οποίο ο Ίδιος ο Χριστός αναφέρθηκε, όταν είπε: «ο Αβραάμ, ο πατέρας σας, είχε αγαλλίαση να δει τη δική μου ημέρα. Και είδε και χάρηκε» (Ιωάννης 8:56);
Ο Αβραάμ κι ο Ισαάκ, σαν πατέρας και γιος μονογενής, είναι κι οι δυο τύποι της ένδοξης πρόβλεψης του ΚΥΡΙΟΥ για την αντιμετώπιση της αμαρτίας του ανθρώπου (Ιωάννης 3:16, Ρωμαίους 8:32, 4:25, Α' Ιωάννου 4:9). Στο όρος Μοριά ο ΚΥΡΙΟΣ δίδαξε τον Αβραάμ εκείνο, που ο Ίδιος είχε ετοιμάσει να προμηθεύσει. Του δίδαξε το φοβερό κόστος και τίμημα για τον Εαυτόν Του, της πρόβλεψης της θυσίας για την αμαρτία. Αυτό που ήταν ένα προμήνυμα για τον Αβραάμ στο Μοριά, κατανοήθηκε και εκπληρώθηκε, όταν ο Γιος του Θεού επάνω στο Σταυρό κραύγασε, «Τετέλεσται»!
Ο Ισαάκ ρωτάει «που είναι το πρόβατο;» κι ο Αβραάμ απαντάει, «ο Θεός θα προβλέψει για τον Εαυτόν Του το πρόβατο». Ο Θεός θα προβλέψει για τον Εαυτό Του ένα πρόβατο. Στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ θα εμφανιστεί. Στο όρος του ΚΥΡΙΟΥ εμφανίστηκε, Τον είδαμε. Ήταν ο Ιησούς Χριστός, ο Αμνός του Θεού, ο Σωτήρας μας και Κύριος μας. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής τον αναγγέλλει: «Να, ο Αμνός του Θεού, που σηκώνει την αμαρτία του κόσμου» (Ιωάννης 1:-29). Ήταν ο Αμνός που προβλέφθηκε και σφάχτηκε προ καταβολής κόσμου και τελικά μας αποκαλύφθηκε στο όρος Μοριά (Α' Πέτρου 1:18-19). Ο Αμνός, το κέντρο της δόξας του Ουρανού και το αντικείμενο της λατρείας του. Μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων αγγέλων ψάλλουν με δυνατή φωνή (Αποκάλυψη 5:11-13). Στον Οποίον ας είναι η δόξα στους αιώνες κι ο Οποίος πάνω απ’ όλα είναι Θεός ευλογητός στους αιώνες.
Ο Γιαχβέ Ιρέ κι εμείς
Αυτή η τελευταία αποκάλυψη του ονόματος του Θεού έχει παρερμηνευτεί σε μεγάλο βαθμό, και έχει προκαλέσει αταξία από μερικούς στην Εκκλησία. Μερικοί πιστοί δείχνουν το καινούργιο τους αυτοκίνητο και χαμογελώντας λένε: «Γιαχβέ Ιρέ». Με άλλα λόγια δηλώνουν: «Δες τι μου προμήθευσε ο Θεός». Όμως, αν δεις τον Γιαχβέ Ιρέ μόνον σαν προμηθευτή υλικών πραγμάτων, τότε δεν έχεις τη πραγματική αποκάλυψη αυτού του ένδοξου ονόματος. Ο Θεός μας είναι όλα αυτά, αλλά εκτός απ’ αυτά είναι πολλά περισσότερα. Ο Παύλος αντηχεί το αληθινό νόημα του ονόματος, όταν γράφει: «Ο Θεός μου θα εκπληρώσει κάθε ανάγκη σας, σύμφωνα με τον πλούτο του, με δόξα, διαμέσου του Ιησού Χριστού» (Φιλιππησίους 4:19).
Ο ΚΥΡΙΟΣ μας υποσχέθηκε να εξαλείψει όλες μας τις αμαρτίες, και το έκανε. Ο Γιαχβέ Ιρέ είδε ότι θα χορηγούσε ένα υποκατάστατο για την αμαρτία, μέσω του Υιού Του, του Ιησού Χριστού. Έτσι και σήμερα, ο ΚΥΡΙΟΣ μας θα το δει, ώστε το Άγιο Πνεύμα να μας προμηθεύσει όλη τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να υπακούσουμε στο Λόγο Του. Αυτός έγραψε αυτά τα λόγια πάνω από κάθε Του εντολή: «Ο Θεός σας θα δει ότι Τον υπακούετε. Ο Γιαχβέ Ιρέ θα κρατήσει την υπόσχεσή Του να σας προμηθεύσει όλη την πίστη και τη δύναμη, διαμέσου του Αγίου Πνεύματος».
Ίσως να απορείς: «Αν και ο Θεός προμήθευσε τον Αβραάμ με τον τράγο, εξακολουθούσε η έκβαση να εξαρτάται απ’ την πίστη του; Τι θα γινόταν, αν ο Αβραάμ δίσταζε να διαπεράσει με το μαχαίρι τον γιο του; Μήπως τότε το σχέδιο του Θεού θα είχε απορριφθεί; Τι θα γινόταν, αν ο Αβραάμ σταματούσε κι έλεγε: ‘Αυτό είναι πάρα πολύ, Κύριε. Δεν μπορώ να το χειριστώ’»;
Ο Θεός δεν είχε εναλλακτικό σχέδιο. Γι’ αυτό είπε στον Αβραάμ: «Θέλω να περπατάς τέλεια», δηλαδή σωστά. Η Γραφή είναι σαφής: Όταν ο Θεός δίνει μια υπόσχεση κι ορκίζεται να τη δει εκπληρωμένη, δεν υπάρχει πιθανότητα αποτυχίας. Γιατί; Ο Θεός θα προμήθευε τον υπηρέτη Του με όλη την πίστη που χρειαζόταν (και προφανώς την προμήθευσε). Ο Θεός, που αποκάλυψε τον Εαυτό Του σαν «Αυτόν που θα προβλέψει», εξασφάλισε το να έχει ο Αβραάμ οτιδήποτε χρειαζόταν για να υπακούσει την εντολή Του.
Ο Θεός έχει κάνει μια διαθήκη και μ’ εμάς. Είπε ότι θα μας κάνει να Τον υπακούσουμε και θα μας εφοδιάσει με όλη τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να βαδίσουμε σωστά μπροστά Του. Επειδή το έχει υποσχεθεί, πιστεύω ότι θα το κάνει. Η ίδια Του η ύπαρξη εξαρτάται από την εκπλήρωση αυτών των υποσχέσεων. Είναι σαν να λέει: «Εγώ είμαι ο Γιαχβέ Ιρέ. Και αν δεν κρατώ το Λόγο Μου, αν δεν προβλέπω, ώστε να εκπληρώνω ό,τι λέω, ο θρόνος Μου θα καταρρεύσει. Θα πάψω να υπάρχω και σύντομα το σύμπαν θα διαλυθεί. Τα πάντα θα τελειώσουν».
Η Βίβλος δηλώνει: «Αυτοί που γνωρίζουν το όνομά Σου θα θέσουν την πίστη τους σε Σένα» (Ψαλμός 9:10). «Το όνομά του Κυρίου είναι πύργος ισχυρός. Ο δίκαιος προστρέχει σ’ αυτόν και είναι ασφαλής» (Παροιμίες 18:10).
Οι αρχαίοι Εβραίοι είχαν την πρακτική να ονομάζουν τους απογόνους τους με θαυμάσιες περιγραφικές λέξεις. Πίστευαν ότι, το καλό όνομα που έδιναν στα παιδιά τους, τους πρόσφερε τη δύναμη να κατέχουν τη ποιότητα αυτού του ονόματος. Ο Θεός θέλει να ξέρουμε ότι το ίδιο αληθεύει για μας, σχετικά με τα ονόματά Του. Κάθε αποκάλυψη είναι μια διαφορετική ακτίνα της δόξας Του, η κάθε μια αποκαλύπτει την αγάπη και την πρόνοιά Του για τα παιδιά Του. Θέλει να τρέξουμε στην ασφάλεια αυτών των ονομάτων, πλήρως πεπεισμένοι για τη σημασία τους και τη δύναμή τους.
«Επειδή, ο Θεός δίνοντας υπόσχεση στον Αβραάμ, μια που δεν είχε να ορκιστεί σε κανέναν μεγαλύτερό Του, ορκίστηκε στον Εαυτό Του, λέγοντας: ‘Σίγουρα, ευλογώντας θα σε ευλογήσω και πληθύνοντας θα σε πληθύνω’… ώστε… είναι αδύνατον να πει ψέματα ο Θεός» (Εβραίους 6:13-14,18).Ο Κύριος μάς διαβεβαιώνει: «Έχω αφιερώσει όλα όσα είμαι, για να σε διαφυλάξω με τη χάρη Μου».
[1] Ξέρουμε ότι ο Αβραάμ ήταν ενήμερος γι’ αυτό, επειδή ο Ιησούς είπε: «Ο πατέρας σας ο Αβραάμ χαιρόταν να δει τη μέρα μου και την είδε και χάρηκε» (Ιωάννης 8:56).
[2] Η στάση αυτή προεικονίζει επίσης τον Χριστό που εκούσια προσφέρει τον Εαυτό Του σαν αρνί για να θυσιαστεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου