Το όνομα αυτό έγινε πασίγνωστο μέσα από ένα από τα πιο δημοφιλή χριστιανικά τραγούδια της δεκαετίας του ’80 με τίτλο Ελ Σαντάι. Ελ Σαντάι είναι το τρίτο από τα σύνθετα ονόματα του Θεού που θα εξετάσουμε. Το συναντάμε 7 φορές στη Βίβλο.
Η έννοια του Ελ Σαντάι
Το Ελ Σαντάι προέρχεται απ’ τον συνδυασμό δυο λέξεων: του Ελ, που αναφέρεται στη δύναμη ή στον Δυνατό και της εβραϊκής λέξης «σαντ», που συνήθως χρησιμοποιείται για το γυναικείο στήθος.[1] Συνεπώς, Σαντάι πρωταρχικά σημαίνει «ο στηθώδης» κι η δευτερεύουσα έννοια αυτού του ονόματος του Θεού υπαινίσσεται ότι ο Σαντάι είναι για το λαό Του όλα όσα είναι μια μητέρα για το παιδί, που το κρατάει στο στήθος της. Είναι ένα πολύ τρυφερό και σπλαγχνικό όνομα για τον Θεό. Η ιδέα που μεταδίδεται είναι ότι ο Θεός είναι Σαντάι, γιατί είναι η Τροφός, Αυτός μας τρέφει και μας διατηρεί. Είναι ο Ζωοδότης, Αυτός που μας στηρίζει, μας ικανοποιεί, μας ενδυναμώνει. Εκχέει τη ζωή Του μέσα στην εύθραυστη κι αδύναμη ζωή του παιδιού που Τον εμπιστεύεται. Εκχέει τον Εαυτό Του μέσα σε πιστές και αφιερωμένες ζωές. Αλλά είναι κι Αυτός που μας ξεκουράζει, μας ηρεμεί και μας ικανοποιεί, όπως η μητέρα το μωρό. Έτσι ο πιστός εν Χριστώ βρίσκει στον Ελ Σαντάι Αυτόν που τον ενδυναμώνει και τον ικανοποιεί. Συνεπώς, Αυτός είναι όλα όσα χρειαζόμαστε. Μια καλλίτερη, λοιπόν, μετάφραση θα ήταν «ο υπέρ-επαρκής Θεός».[2]
α) Ο Ελ Σαντάι ευλογεί και δίνει καρποφορία:
Ευλόγησε τους πρωτόπλαστους και τους είπε: «Αυξάνεστε και πληθύνεστε και γεμίστε τη γη…» (Γένεση 1:28).
Ευλόγησε το Νώε και τους γιους του και τους είπε: «Αυξάνεστε και πληθύνεστε και γεμίστε τη γη…» (Γένεση 9:1).
Ο Ιακώβ λέει στο Ιωσήφ, ότι ο Ελ Σαντάι: «θα σε ευλογεί, ευλογίες του ουρανού από πάνω, ευλογίες της αβύσσου από κάτω, ευλογίες των μαστών και της μήτρας» (Γέν.49:25).
Διαβάζουμε επίσης ότι «ο Κύριος ευλόγησε τα τελευταία του Ιώβ περισσότερο παρά τα πρώτα» (Ιώβ 42:12-17).
β) Ο Ελ Σαντάι παιδεύει τον λαό Του με έλεος:
«Κάθε κλήμα σε μένα, το οποίο… φέρνει καρπό, το καθαρίζει, για να φέρει περισσότερο καρπό» (Ιωάν. 15:2).
«Μακάριος ο άνθρωπος, που τον ελέγχει ο Θεός. Γι’ αυτό, μη καταφρονείς την παιδεία του Παντοδύναμου (Σαντάι). Επειδή, αυτός πληγώνει κι επιδένει, χτυπάει και τα χέρια του γιατρεύουν» (Ιώβ 5:17-18).
«Επειδή, εκείνοι (πατέρες) μεν για λίγο καιρό μάς παιδαγωγούσαν, σύμφωνα με την αρέσκειά τους. Ο Θεός, όμως, για το συμφέρον μας, για να γίνουμε μέτοχοι της αγιότητάς του» (Εβραίους 12:10).
γ) Ο Ελ Σαντάι αντιμετωπίζει τις αμαρτίες του λαού Του μέσα από διόρθωση, παρά μέσα από κρίση, όπως ο Γιαχβέ: «Όταν κρινόμαστε, παιδαγωγούμαστε από τον Κύριο»(Α' Κορ.11:32, Εβραίους 12:7).
Ο Άβραμ και ο Ελ Σαντάι
Οπλισμένος με την καινούργια του ανακάλυψη σχετικά με τον Ελ Ελυόν, ο Άβραμ είπε στον Κύριο: «Να, δεν έδωσες σε μένα σπέρμα. Και να, θα με κληρονομήσει ο υπηρέτης μου» (Γένεση 15:3). Με άλλα λόγια έλεγε: «Κύριε, γνωρίζω ότι είσαι ο Ελ Ελυόν, ο δημιουργός και κάτοχος των πάντων. Που είναι, λοιπόν, το παιδί που μου υποσχέθηκες; Είπες ότι θα είμαι ο πατέρας πολλών εθνών. Κι όμως είμαι ακόμα άτεκνος μετά από τόσα χρόνια». Και ο ΚΥΡΙΟΣ του είπε: «Αυτός δε θα σε κληρονομήσει, αλλά εκείνος που θα βγει από τα σπλάγχνα σου, αυτός θα σε κληρονομήσει» (Γένεση 15:4).
Όμως ο Κύριος ήθελε να δυναμώσει την ταλαντευόμενη πίστη του Άβραμ. Έτσι κάνει μια διαθήκη μαζί του, δίνοντάς του έναν όρκο που σφράγισε την υπόσχεσή Του για ένα σπέρμα (Γένεση 15:9-21). Όμως, στα χρόνια που ακολούθησαν, τίποτε δεν συνέβη. Δεν υπήρχε σημάδι ότι η Σάρα θα μπορούσε να γεννήσει παιδί. Και ο Άβραμ όλο και μεγάλωνε σε ηλικία. Όταν ο Ισμαήλ ήταν 13 ετών, ο Άβραμ ήταν 99 ετών. Θα πρέπει να κόντευε να χάσει όλη του την ελπίδα, ότι η υπόσχεση του Θεού θα μπορούσε ποτέ να εκπληρωθεί. Γι’ άλλη μια φορά η πίστη του δοκιμαζόταν.
Ξέρετε την ιστορία: Μετά από προσπάθειες ετών, η γυναίκα του Άβραμ, η Σάρα, φαινόταν ανίκανη να τεκνοποιήσει. Έτσι έδωσε την υπηρέτριά της, την Άγαρ, στον Άβραμ για να γεννήσει ένα γιο. Στο σημείο αυτό ο Άβραμ πήρε την υπόθεση στα χέρια του. Κατέστησε έγκυο τη δούλη, η οποία γέννησε ένα γιο, τον Ισμαήλ. Ο Άβραμ ήταν 86 ετών, όταν γεννήθηκε ο Ισμαήλ. Ήλπιζε ότι το αγόρι θα προμήθευε το σπέρμα, που ο Θεός είχε υποσχεθεί. Αλλά στα μάτια του Κυρίου, το παιδί αυτό ήταν αθέμιτο, γιατί δεν ήταν το παιδί της πίστης και της υπόσχεσης.
Ο Θεός χρησιμοποιεί τις κρίσεις μας, τους πιο δύσκολους καιρούς δοκιμασίας στη ζωή μας, για να μας δώσει ελπιδοφόρες αποκαλύψεις για το ποιος είναι. Κάθε αποκάλυψη είναι σαν μια ξεχωριστή ακτίνα που αντανακλάται από ένα διαμάντι: Αποκαλύπτει μια διαφορετική όψη της φύσης του Κυρίου μας, δίνοντάς μας καινούργιες πλευρές του χαρακτήρα Του και της δύναμής Του. Οι αποκαλύψεις αυτές ακτινοβολούν με ιδιαίτερη λαμπρότητα στις εποχές των κρίσεών μας. Ο Θεός ξέρει ότι γι’ Αυτόν, αυτές είναι οι πιο αποτελεσματικές εποχές να μας αποκαλύψει την ικανότητά Του και την επιθυμία Του στο να μας απελευθερώσει. Καθώς, λοιπόν, ο Άβραμ αντιμετώπιζε μια ακόμα κρίση, ο Κύριος αποφάσισε για άλλη μια φορά, να του δώσει μια καινούργια αποκάλυψη του Εαυτού Του. Ήθελε ο Άβραμ να είναι τελείως πεπεισμένος για την πιστότητά Του.
Όταν ο Θεός φάνηκε στον Άβραμ (Γένεση 17:1), ο άνθρωπος, που θα γινόταν πατέρας του ιουδαϊκού έθνους, ήταν 99 ετών. Είχαν περάσει 13 χρόνια από τότε που γεννήθηκε ο Ισμαήλ, γιος της Άγαρ, δούλης της Σάρας. Και τώρα ο Άβραμ κι η Σάρρα, σύμφωνα με τη Γραφή, ήταν «προβεβηκότες» στην ηλικία τους. Είχαν περάσει τα χρόνια της τεκνοποιίας (εδ.17). Τότε, ακριβώς, ήταν, που ο ΚΥΡΙΟΣ φάνηκε στον Άβραμ, και του είπε: «Εγώ είμαι ο Ελ Σαντάι, περπάτα μπροστά μου και να είσαι τέλειος» (εδ.1). Η χρήση αυτού του ονόματος, τη στιγμή αυτή είναι σημαντική κι εντυπωσιακή. Αιώνες αργότερα ο Θεός θα έλεγε στον Μωυσή: «Και φάνηκα στον Αβραάμ… με το όνομα Ελ Σαντάι, δεν γνωρίστηκα όμως σ’ αυτούς με το όνομά Μου Γιαχβέ» (Έξοδος 6:3). Η κυριολεκτική έννοια αυτού του ονόματος είναι: «Ο Θεός, ο Παντοδύναμος και ο κατά πάντα επαρκής». Τι απίστευτη αποκάλυψη ήταν για τον Άβραμ, να τη δεχτεί την εποχή αυτή. Ο Θεός μιλούσε πολύ προσωπικά στο δούλο Του λέγοντας: «Άβραμ ξέρεις ήδη ότι έχω τη δύναμη πάνω σε κάθε κατάσταση της ζωής σου. Σ’ έχω πείσει ότι έχω τον έλεγχο των πάντων, ότι δεν υπάρχουν τυχαία συμβάντα στη ζωή σου, ούτε καταστάσεις που είναι απλώς η μοίρα ή η τύχη. Εγώ είμαι η κεφαλή, ο αρχηγός όλης της δημιουργίας κι ο Λόγος Μου είναι αιώνιος. Τώρα θα σου πω κάτι ακόμα για τη φύση Μου, που πρέπει να καταλάβεις, για να συνεχίσεις με πίστη. Δεν έχω μόνο τον έλεγχο των πάντων, αλλά και κρατάω το Λόγο Μου. Κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να εμποδίσει τον Λόγο Μου στο να πραγματοποιηθεί. Δε δεσμεύομαι ούτε απ’ τους νόμους της φύσης, ούτε από κάποιον άνθρωπο. Μπορώ να κάνω οτιδήποτε και οποτεδήποτε. Δεν υπάρχουν βουνά τόσο ψηλά για μένα, ούτε κοιλάδες τόσο βαθιές, ούτε ποτάμια και ωκεανοί τόσο πλατείς. Είμαι πάνω από τη δύναμη όλης της φύσης, των ανθρώπων και των δαιμόνων. Όταν λέω ότι κάτι θα γίνει, έχει ήδη γίνει. Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την υπόσχεσή Μου. Εγώ είμαι ο Ελ Σαντάι, ο Παντοδύναμος, ο κατά πάντα επαρκής, που κρατώ τις υποσχέσεις Μου. Εγγυώμαι το Λόγο Μου».
Ο Θεός είχε υποσχεθεί στον Άβραμ ένα σπέρμα (Γένεση 12:1) και συγχρόνως μια παγκόσμια ευλογία μέσα απ’ αυτό το σπέρμα (εδ.2-3). Του υποσχέθηκε ότι το σπέρμα του θα ήταν «σαν την άμμο της γης, ώστε αν μπορεί κανείς να απαριθμήσει την άμμο της γης, θα μπορεί να απαριθμηθεί και το σπέρμα σου» (Γένεση 13:16). Αλλά το να συλλάβουν ο Άβραμ κι η Σάρρα ήταν αδιανόητο, γιατί ανθρώπινα ήταν αδύνατο (Γένεση 17). Είχαν ήδη ξεπεράσει την ηλικία της αναπαραγωγής. Ο Θεός είδε ότι ο Άβραμ εστίαζε τη προσοχή του στο αδύνατον της κατάστασής του. Ο Άβραμ απλά δε μπορούσε να δει πέρα από την ηλικία του, το αποξηραμένο σώμα του, τη νεκρή μήτρα της Σάρας. Και έτσι, ακριβώς αυτή τη στιγμή, ο Θεός αποκαλύπτει τον Εαυτό Του στον Άβραμ μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο σαν τον Ελ Σαντάι, τον Ζωοδότη, Αυτόν που ευλογεί και δίνει καρποφορία και ζωή στον νεκρό. Αυτόν που κρατάει το Λόγο Του και δυναμώνει την ικανότητα τεκνοποιίας μιας γυναίκας, που έχει ήδη περάσει η ηλικία της, για να συλλάβει υπερφυσικά. Άνοιξε τα μάτια του Άβραμ στο κομμάτι εκείνο της φύσης Του που κάνει το αδύνατο, που καλεί στην ύπαρξη πράγματα που δεν υπάρχουν. Από τη νεκρή μήτρα της Σάρας ένα καινούργιο έθνος θα εμφανιστεί, στο οποίο τελικά, ο Χριστός θα ερχόταν και μια παγκόσμια ευλογία θα έρεε στην ανθρωπότητα.
Όταν ο Άβραμ δέχτηκε αυτή την αποκάλυψη, πίστεψε ότι ο Θεός ήταν Αυτός που ισχυριζόταν ότι είναι. Και μετά από αυτό, ο Άβραμ «ενδυναμώθηκε στην πίστη, δοξάζοντας τον Θεό και έχοντας την πεποίθηση ότι εκείνο που υποσχέθηκε, είναι δυνατός και να το εκτελέσει» (Ρωμαίους 4:20-21). Αυτός ο ευσεβής άνθρωπος ήξερε ότι ο Θεός δεν μπορούσε να πει ψέματα. Κι ο Κύριος είχε ορκιστεί να τον κάνει πατέρα πολλών εθνών. Σίγουρα ο Θεός θα έκανε αυτό που είχε πει ότι θα έκανε. Η καινούργια πίστη του Άβραμ τελικά έφερε στην ύπαρξη το παιδί, τον Ισαάκ, το σπέρμα της υπόσχεσης. Σχετικά με την υπερφυσική γέννησή του διαβάζουμε στην προς Εβραίους επιστολή: «Με πίστη κι η ίδια η Σάρρα πήρε δύναμη στο να συλλάβει σπέρμα και παρά τον καιρό της ηλικίας γέννησε, επειδή στοχάστηκε πιστόν Εκείνον που υποσχέθηκε» (11:11). Αυτό σημαίνει ότι είχε πίστη, ότι ο Θεός θα κρατούσε τον Λόγο Του, όσον αφορά τον κληρονόμο, ακόμα κι αν, ανθρώπινα, η σύλληψη ήταν αδύνατη (11:12). Για να σημαδέψει αυτήν την περίπτωση, έδωσε στον Άβραμ το καινούργιο του όνομα. Άλλαξε το όνομά του, από Άβραμ («εξυψωμένος πατέρας») σε Αβραάμ («πατέρας μεγάλου πλήθους»). Το όνομα Αβραάμ σκόπευε να θυμίζει στους ανθρώπους ότι ο Θεός είναι ο Ελ Σαντάι, ότι μόνον Αυτός ευλογεί και δίνει καρποφορία. Τώρα ο Αβραάμ κι ο Κύριος ήταν ενωμένοι σε μια ιδιαίτερη σφαίρα πίστης. Ο Αβραάμ είχε ανακαλύψει το μυστικό τού να περπατά σωστά μπροστά στον Κύριο.
Χρόνια αργότερα, ο Ισαάκ έλεγε στον Ιακώβ: «...Πήγαινε στην Παδάν-αράμ ...κι από εκεί πάρε γυναίκα για σένα... και ο Ελ Σαντάι να σε ευλογήσει, και να σε αυξήσει, και να σε πληθύνει, ώστε να γίνεις σε πλήθος από λαούς» (Γένεση 28:2-3). Είκοσι χρόνια αργότερα «ο Θεός φάνηκε ξανά στον Ιακώβ, αφού επέστρεψε απ’ την Παδάν-αράμ και τον ευλόγησε... Και ο Θεός του είπε: Εγώ είμαι ο Ελ Σαντάι. Να αυξάνεις και να πληθαίνεις. Από σένα θα γίνουν έθνος και πλήθος εθνών, και βασιλιάδες θα βγουν από την οσφύ σου» (Γένεση 35:9, 11).
Ας το σημειώσουμε, είναι ένας απαράβατος νόμος: Όποτε ο Θεός ευλογεί, εκεί θα υπάρχει καρπός (ζωή) (Γένεση 1:28, 9:1). Η ίδια η ύπαρξη του ανθρώπου πάνω στη γη αποτελεί μαρτυρία για την αλήθεια, ότι όποτε ο Θεός ευλογεί πάντα υπάρχει καρπός. Στον Ψαλμό (1:1-2) διαβάζουμε: «Μακάριος ο άνθρωπος...» και μετά ο Ψαλμωδός εξηγεί με τι θα μοιάζει ο πνευματικά μακάριος άνθρωπος (1:3). Οι άνθρωποι οι ευλογημένοι από τον Θεό είναι πνευματικά ζωντανοί και ικανοί να γεννήσουν πνευματικό καρπό. Όσοι δεν είναι πνευματικά ευλογημένοι περιγράφονται απ’ το Ψαλμωδό: «Οι ασεβείς (θα είναι) σαν το λεπτό άχυρο, που το παρασύρει ο άνεμος» (Ψαλμός 1:4). Ο άθεος είναι καταραμένος, κάτι που στη Γραφή σημαίνει να είσαι πνευματικά νεκρός και ανίκανος για πνευματικό καρπό.
Η αναπαραγωγή είναι πάντα κατά το είδος. Η φυσική ζωή γεννάει φυσική ζωή. Η πνευματική ζωή γεννάει πνευματική ζωή. Και μόνον ο Ελ Σαντάι, ο στηθώδης - ο ζωοδότης, ο τροφοδότης και Αυτός που προμηθεύει - μπορεί να ευλογεί και να κάνει κάποιον καρποφόρο.
Η Ναομί και ο Ελ Σαντάι (Ρουθ 1:20-21)
Γύρω στα 1200 π.Χ., μια μικρή ιουδαϊκή οικογένεια κατοικούσε σ’ ένα μικρό χωριό που λεγόταν Βηθλεέμ. Το όνομα του πατέρα ήταν Ελιμέλεχ, της μητέρας Ναομί κι είχαν δυο γιους, τον Μααλόν και τον Χελεόν (1:1-3). Βηθλεέμ σημαίνει «οίκος άρτου», αλλά δεν υπήρχε άρτος στον «οίκο του άρτου», μόνον πείνα. Διάλεξαν, χωρίς βέβαια θεία οδηγία, να κατέβουν στην έρημο της Ιουδαίας, να περάσουν τον Ιορδάνη και να κατοικήσουν προσωρινά στη χώρα του Μωάβ. Τα χρόνια πέρασαν, ο Ελιμέλεχ πέθανε κι η Ναομί έμεινε μόνη σε ξένη χώρα με τους δυο γιους της. Όταν οι νέοι μεγάλωσαν, παντρεύτηκαν Μωαβίτισσες. Τη μια την έλεγαν Ορφά, και την άλλη Ρουθ. Λίγο μετά κι οι γιοι της Ναομί πέθαναν κι αυτή τώρα έμεινε μόνη σε ξένη χώρα με δυο νύφες που ήταν εθνικές. Μια μέρα, η Ναομί άκουσε ότι η πείνα τέλειωσε, ότι ο ΚΥΡΙΟΣ επισκέφτηκε τον λαό της και για μια ακόμα φορά υπήρχε άρτος στον «οίκο του άρτου» (1:6). Αποφάσισε να επιστρέψει κι υπέθεσε ότι οι νύφες της θα γύριζαν στα σπίτια τους. Η επιμονή τους όμως να την ακολουθήσουν, την παρακίνησε να τους πει: «Επιστρέψτε, θυγατέρες μου. Γιατί να έρθετε μαζί μου; Μήπως έχω ακόμα γιους στην κοιλιά μου, για να γίνουν άνδρες σας; Επιστρέψτε, θυγατέρες μου, πηγαίνετε. Επειδή, εγώ γέρασα και δεν είμαι πια για άνδρα. Αν έλεγα: Έχω ελπίδα, αν μάλιστα παντρευόμουν αυτή τη νύχτα και γεννούσα ακόμα γιους, θα τους περιμένατε μέχρις ότου μεγαλώσουν; Θα αναβάλατε γι’ αυτούς το να παντρευτείτε; Μη, θυγατέρες μου. Επειδή, πικράθηκα πολύ, περισσότερο παρ’ ό,τι εσείς που το χέρι του ΚΥΡΙΟΥ βγήκε εναντίον μου» (εδ.11-13).
Με τα λόγια αυτά η Ορφά επέστρεψε στο σπίτι της. Αλλά η θαρραλέα Ρουθ αρνήθηκε να αμφιταλαντευτεί, σχετικά με την αφοσίωσή της στο να ακολουθήσει την πεθερά της σε μια ξένη χώρα, σ’ ένα μοναδικό λαό και σ’ ένα νέο Θεό. Η δήλωση της πίστης της εξακολουθεί να αντηχεί, εδώ και 3.000 χρόνια περίπου: «Μη με αναγκάζεις να σε αφήσω, για να φύγω από πίσω σου. Επειδή, όπου αν πας εσύ, θα πάω κι εγώ. Κι όπου θα παραμείνεις εσύ, θα παραμείνω κι εγώ. Ο λαός σου, λαός μου κι ο Θεός σου, Θεός μου. Όπου κι αν πεθάνεις, θα πεθάνω κι εγώ, κι εκεί θα θαφτώ. Έτσι να κάνει σε μένα ο Κύριος, κι έτσι να προσθέσει, αν κάτι άλλο εκτός από τον θάνατο με χωρίσει από σένα» (1:16-17). Έτσι οι δυο γυναίκες, Ναομί και Ρουθ, έκαναν το δύσκολο κι επικίνδυνο ταξίδι μέσω του Ιορδάνη, ανεβαίνοντας τον δρόμο της Ιεριχώ προς την Ιερουσαλήμ και ύστερα νότια προς τη Βηθλεέμ: «Και περπάτησαν κι οι δυο τους, μέχρις ότου έφτασαν στη Βηθλεέμ. Κι όταν έφτασαν στη Βηθλεέμ, ολόκληρη η πόλη συγκινήθηκε γι’ αυτές, και οι γυναίκες έλεγαν: Αυτή είναι η Ναομί;» (1:19). Τα χρόνια, οι δυσκολίες, ο θάνατος του άντρα και των γιων της, την είχαν αλλάξει. Η νεαρή γυναίκα που είχε φύγει, τώρα ήταν μια πρόωρα γερασμένη γυναίκα και η απόγνωση ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της: «Κι αυτή είπε σ’ αυτές: Μη με ονομάζετε Ναομί (ευχαρίστηση). Ονομάζετέ με Μαρά (πικρή). Επειδή, ο Σαντάι με πίκρανε υπερβολικά» (1: 20). Ο άντρας κι οι γιοι της είχαν πεθάνει και το μόνο που μπορούσε να πει ήταν ότι ο Σαντάι, Αυτός που ευλογεί και δίνει καρποφορία, την πίκρανε υπερβολικά. Πράγματι την είχε πικράνει ο Σαντάι, ή απλώς την κλάδεψε για να αυξήσει την παραγωγή καρπών;
Αιώνες πριν, ο Θεός, στη σοφία Του, έδωσε στον Ισραήλ έναν Νόμο, που όριζε, πως αν κάποιος πέθαινε χωρίς να αφήσει κληρονόμο, ο αδελφός του ή ο πλησιέστερος συγγενής έπρεπε να παντρευτεί τη γυναίκα του πεθαμένου και να του δώσει απόγονο (Δευτερονόμιο 25:5-6). Και αυτό, για να μη χαθεί η οικογενειακή κληρονομιά και το όνομά του από τον Ισραήλ. Αυτός έμεινε γνωστός σαν ο Νόμος του «γκοέλ», δηλαδή «συγγενής λυτρωτής». Υπήρχαν 3 προϋποθέσεις για να μπορεί κάποιος να είναι «συγγενής λυτρωτής» στον Ισραήλ:
α) Να είναι συγγενής (2:20),
β) Να έχει τα λύτρα (4:3-4),
γ) Να είναι πρόθυμος να λυτρώσει, ακόμα κι αν η κληρονομιά του φθειρόταν στην πορεία (Δευτερονόμιο 25:7, Ρουθ 4:6).
Στη Βηθλεέμ υπήρχε ένας τέτοιος άντρας, που τον έλεγαν Βοόζ. Ήταν συγγενής του νεκρού Ελιμέλεχ (2:20, 4:4), είχε την τιμή της λύτρωσης (4:9) και ήταν πρόθυμος να λυτρώσει (4:13-15).
Από την ένωση του Βοόζ και της Ρουθ γεννήθηκε ο Ωβήδ, απ’ αυτόν ο Ιεσσαί και απ’ αυτόν ο μεγαλύτερος βασιλιάς του Ισραήλ, ο Δαβίδ (4:21-22). Κατά θαυμαστό τρόπο απ’ το σόι του Δαβίδ γεννήθηκε ο Ιησούς ο Μεσσίας (Ματθαίος 1:17, Ρωμαίους 1:7), για να γίνει ο Λυτρωτής μας, για να μη χαθεί το όνομα «άνθρωπος» επάνω στη γη, για να μη σβηστεί η κληρονομιά μας. Γι’ αυτό κι έγινε άνθρωπος, κόκαλο απ’ τα κόκαλά μας και σάρκα απ’ τη σάρκα μας. Έγινε πραγματικός Συγγενής μας και είχε την τιμή της λύτρωσης (Α' Πέτρου 1:18-19). Τα σημάδια απ’ τα καρφιά και τη λόγχη θα μαρτυρούν μέσα στους αιώνες για το κόστος του απολυτρωτικού Του έργου. Όχι, Ναομί, ο Σαντάι δε σε πίκρανε υπερβολικά, αλλά σε κλάδεψε με αγάπη για να φέρεις περισσότερο καρπό (Ιωάννης 15:1-5).[3]
Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη (8:58) ο Ιησούς ταυτίζει τον Εαυτό Του με τον Γιαχβέ της Π. Διαθήκης, εφαρμόζοντας για τον Εαυτό Του το «Εγώ Είμαι», υπονοώντας οντότητα κι αυθυπαρξία και είναι η ρίζα από την οποία προέρχεται το όνομα Γιαχβέ. Στο ίδιο Ευαγγέλιο, λίγο παρακάτω (15:1) ο Ιησούς ταυτίζει τώρα τον Εαυτό Του με τον Ελ Σαντάι, τον υπέρ-επαρκή Θεό, Αυτόν που ευλογεί και δίνει καρποφορία, χρησιμοποιώντας την έκφραση: «Εγώ Είμαι η άμπελος η αληθινή», η πηγή όλης της καρποφορίας (Ιωάννης 15:2). Όταν ο Ελ Σαντάι εμφανίστηκε στον Άβραμ, τον ευλόγησε και του είπε: «Μέσα από σένα θα ευλογηθούν όλες οι φυλές της γης» (Γένεση 12:3). Ο Ιησούς Χριστός, ο Συγγενής - Λυτρωτής, είναι η τελική εκπλήρωση αυτής της θείας υπόσχεσης. Σας συστήνω λοιπόν τον Ελ Σαντάι, τον υπέρ-επαρκή Θεό, Αυτόν που ευλογεί και δίνει καρποφορία.
Ο Ελ Σαντάι και εμείς
Το μυστικό για ένα σωστό βάδισμα μπροστά στον Κύριο είναι: Να δεχτούμε (αναγνωρίσουμε, πιστέψουμε) την αποκάλυψη που ο Θεός μάς δίνει για το ποιος Αυτός είναι. Αυτό είναι το μυστικό, απλά και καθαρά. Μπορούμε να βαδίζουμε σωστά μπροστά στον Κύριο, όχι επειδή έχουμε δύναμη θέλησης, γνώση ή μια υπόσχεση διαθήκης, αλλά γιατί είμαστε τελείως πεπεισμένοι ότι ο Ελ Σαντάι θα κρατήσει τις υποσχέσεις Του σε μας.
Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας πίστης είναι ανάπαυση της ψυχής. Συνεπώς, αν η ψυχή σου δεν είναι σε ανάπαυση, τότε δεν είσαι σε πίστη. Αντίθετα, αν πιστεύεις ότι ο Θεός είναι Αυτός που λέει ότι είναι, κι ότι είναι πιστός στο να κάνει ό,τι υποσχέθηκε να κάνει, τότε δεν πρέπει να ανησυχείς. Είσαι πεπεισμένος ότι τα πάντα συνεργάζονται για το αγαθό, σ’ αυτούς που αγαπούν τον Κύριο κι έχουν κληθεί σύμφωνα με τον σκοπό Του (Ρωμαίους 8:28). Ο Θεός έχει ήδη υποσχεθεί ότι δεν θα αφήσει τον διάβολο να μας πειράξει πέρα απ’ τις δυνάμεις μας, ούτε θα επιτρέψει να μας συμβεί οτιδήποτε, πέρα από ό,τι είναι κοινό σε κάθε ανθρώπινο ον. Και στη μέση κάθε πειρασμού, ο Κύριος είναι πάντα πιστός να σου ανοίξει ένα δρόμο διαφυγής, ώστε να μπορείς να υποφέρεις κάτω από την πίεση (Α' Κορινθίους 10:13).
Ο Θεός έδωσε στον Αβραάμ μια υπόσχεση διαθήκης: «Εγώ είμαι η ασπίδα σου κι η υπερβολική μεγάλη αμοιβή σου» (Γένεση 15:1). Ο Κύριος υποσχέθηκε στον Αβραάμ: «Κανένας απ’ τους εχθρούς σου δεν μπορεί να σε βλάψει. Πάντα θα είμαι πιστός στο να σε ελευθερώνω, ανεξάρτητα απ’ τις περιστάσεις. Και προσωπικά Εγώ θα είμαι η ανταμοιβή σου. Είσαι αιώνια δικός Μου, Αβραάμ. Και θα σε στηρίζω, θα σε προστατεύω και θα σε φυλάω για τον Εαυτό Μου». Γιατί οι υποσχέσεις αυτές ήταν τόσο σημαντικές για τον Αβραάμ; Πρέπει να θυμηθούμε, ότι ο Αβραάμ έζησε σε μια βίαιη κι άνομη κοινωνία. Οι γείτονές του, στην περιοχή τού κάτω Ιορδάνη, ζούσαν μια άγρια, πονηρή κι ακόλαστη ζωή. Ο Θεός είχε διακηρύξει ότι το ποτήρι της ανομίας τους είχε ξεχειλίσει κι ότι θα έρχονταν κάτω από κρίση. Κι όμως τα επιβε-βαιωτικά λόγια του Κυρίου έκαναν τον Αβραάμ ικανό να ζήσει μια άγια ζωή εν μέσω μιας τόσο άφθονης ανομίας. Πώς; ο Αβραάμ πίστεψε αυτό που είπε ο Θεός: Ήταν ασφαλής από κάθε κακό, γιατί ο Κύριος ήταν κατά πάντα επαρκής στο να τον διαφυλάττει νικητή πάνω από κάθε κακό.Το ίδιο ισχύει και για μας σήμερα. Είμαι πεπεισμένος ότι, μόνον όταν αγκα-λιάσουμε την αποκάλυψη των ονομάτων του Θεού θα μπορούμε να ζούμε ευσεβή ζωή. Έχεις ανακαλύψει τον Ελ Σαντάι σου, τον Θεό τον κατά πάντα επαρκή; Είναι καιρός να πάψεις να κοιτάζεις στην αδυναμία ή την αποτυχία σου. Αντίθετα, πίστεψε στις υποσχέσεις της διαθήκης του Θεού προς εσένα. Αυτός έχει εγγυηθεί να σε διαφυλάξει, να σε διδάξει, να βάλει το φόβο Του σε σένα, να σε κάνει να περπατάς στους δρόμους Του, να σου δίνει το Άγιο Πνεύμα, να εξαλείψει όλες τις αμαρτίες σου και να τις αντικαταστήσει με την αγάπη Του. Θα αναπαυθείς στο Λόγο Του, στη βιβλική αποκάλυψη των ονομάτων Του, ότι Αυτός θα είναι κατά πάντα επαρκής σε σένα;
[1] Γένεση 49:25, Ιώβ 3:12, Ψαλμός 22:9, Άσμα Ασμάτων 1:13, 4:5, 7:3, 7-8, Ιεζεκιήλ 16:7, κ.α.
[2] Η Μετάφραση των Ο' ταυτίζει τον Ελ Σαντάι σαν τον Θεό τον Παντοδύναμο, τον Παντοδύναμο Θεό, ή απλά τον Παντοδύναμο.
[3] Για επιπλέον μελέτη στο θέμα του θείου κλαδέματος για περισσότερη καρποφορία, δες τον Ιώβ, όπου το όνομα του Ελ Σαντάι χρησιμοποιείται 41 φορές. Ο Ιώβ έχασε τα πάντα, αλλά στο τέλος του βιβλίου ο Κύριος τον ευλόγησε (42:12-17).
α) Χρησιμοποιείται για κρυμμένα πράγματα: Η εβραϊκή λέξη Ολάμ σημαίνει «κρυμμένος, σφραγισμένος»:
«Ή αν κάποιος αγγίξει ένα πράγμα ακάθαρτο… και δεν το αντιλήφθηκε,[1] εντούτοις, θα είναι ακάθαρτος και ένοχος» (Λευιτικό 5:2)
«Κι όταν ήρθε στον άνθρωπο του Θεού στο βουνό, έπιασε τα πόδια του. Κι ο Γιεζεί πλησίασε να την αποσύρει (τη Σουναμίτισσα). Ο άνθρωπος του Θεού, όμως, είπε: Άφησέ την, επειδή, η ψυχή της είναι μέσα της κατάπικρη κι ο ΚΥΡΙΟΣ μου το έκρυψε και δεν μου το φανέρωσε» (Β' Βασιλέων 4:27)
«ΚΥΡΙΕ, γιατί στέκεσαι από μακριά; Κρύβεσαι σε καιρό θλίψης;» (Ψαλμός 10:1)
β) Χρησιμοποιείται για μια αόριστη χρονική διάρκεια ή αιώνα:
«Και για τις πόλεις των Λευιτών, τα σπίτια των πόλεων της ιδιοκτησίας τους μπορούν να εξαγοραστούν απ’ τους Λευίτες σε κάθε εποχή»[2] (Λευιτικό 25:32) («ατέλειωτη»)
«Και ο Ιησούς είπε σε ολόκληρο τον λαό: Έτσι λέει ο Κύριος ο Θεός του Ισραήλ: Οι πατέρες σας κατοίκησαν πέρα από τον ποταμό, από παλιά,[3] ο Θάρρα, ο πατέρας του Αβραάμ κι ο πατέρας του Ναχώρ και λάτρευσαν άλλους θεούς» (Ιησούς του Ναυή 24:2).
Η λέξη στα εβραϊκά είναι συνώνυμη με την ελληνική λέξη «αιών».
Ο συνδυασμός των εννοιών αυτών στο Ελ Ολάμ
Στη λέξη αυτή συνδυάζονται η ιδέα των απόκρυφων πραγμάτων και της αόριστης χρονικής διάρκειας. Κι οι δυο αυτές ιδέες συνυπάρχουν στο δόγμα των οικονομιών ή αιώνων.
Στη Βηρσαβεέ ο Αβραάμ φύτεψε μια αρμυρίκη (אשׁל) κι «επικαλέστηκε εκεί το όνομα του Γιαχβέ, Ελ Ολάμ» (Γένεση 21:33). Εδώ Γιαχβέ είναι το όνομα και ακολουθεί η περιγραφή: «ο αιώνιος Θεός». Ελ Ολάμ είναι το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ, δυνάμει του οποίου είναι Θεός του μυστηρίου των αιώνων ή οικονομιών. Σύμφωνα με αυτά, η λέξη χρησιμοποιείται για να εκφράσει την αιώνια ύπαρξη του Θεού: «από τον αιώνα, μέχρι τον αιώνα» (Ψαλμός 90:2).[4]Ο Ησαΐας λέει: «Δεν γνώρισες; Δεν άκουσες, ότι ο αιώνιος Θεός (Ελοχέι Ολάμ), ο ΚΥΡΙΟΣ, ο Δημιουργός των άκρων της γης, δεν ατονεί και δεν αποκάμει; Η φρόνησή Του δεν εξιχνιάζεται» (40:28). Η φρόνησή Του δεν εξιχνιάζεται, γιατί είναι ο Ελ Ολάμ, ο Θεός των κρυμμένων πραγμάτων και της αιωνιότητας, χωρίς αρχή και τέλος, ο χωρίς όρια Θεός.
[1] Η έκφραση «και δεν το αντιλήφθηκε», στο εβραϊκό κείμενο είναι «κι είναι κρυμμένο (נעלם) από αυτόν».
[2] Η έκφραση «μπορούν να εξαγοραστούν από τους Λευίτες σε κάθε εποχή», στο εβραϊκό κείμενο είναι «οι Λευίτες θα έχουν ατελείωτη (עוֹלם) εξαγορά».
[3] Η έκφραση «από παλιά», στο εβραϊκό κείμενο είναι «στο παρελθόν» (מעוֹלם).
[4] Στα εβραϊκά η έκφραση είναι: עוֹלם-עד מעוֹלם (μεολάμ αντ-ολάμ). Δες Ψαλμό 90:4 (Β' Πέτρου 3:8), όπου εκφράζεται η ίδια ιδέα.
Η έννοια του Ελ Σαντάι
Το Ελ Σαντάι προέρχεται απ’ τον συνδυασμό δυο λέξεων: του Ελ, που αναφέρεται στη δύναμη ή στον Δυνατό και της εβραϊκής λέξης «σαντ», που συνήθως χρησιμοποιείται για το γυναικείο στήθος.[1] Συνεπώς, Σαντάι πρωταρχικά σημαίνει «ο στηθώδης» κι η δευτερεύουσα έννοια αυτού του ονόματος του Θεού υπαινίσσεται ότι ο Σαντάι είναι για το λαό Του όλα όσα είναι μια μητέρα για το παιδί, που το κρατάει στο στήθος της. Είναι ένα πολύ τρυφερό και σπλαγχνικό όνομα για τον Θεό. Η ιδέα που μεταδίδεται είναι ότι ο Θεός είναι Σαντάι, γιατί είναι η Τροφός, Αυτός μας τρέφει και μας διατηρεί. Είναι ο Ζωοδότης, Αυτός που μας στηρίζει, μας ικανοποιεί, μας ενδυναμώνει. Εκχέει τη ζωή Του μέσα στην εύθραυστη κι αδύναμη ζωή του παιδιού που Τον εμπιστεύεται. Εκχέει τον Εαυτό Του μέσα σε πιστές και αφιερωμένες ζωές. Αλλά είναι κι Αυτός που μας ξεκουράζει, μας ηρεμεί και μας ικανοποιεί, όπως η μητέρα το μωρό. Έτσι ο πιστός εν Χριστώ βρίσκει στον Ελ Σαντάι Αυτόν που τον ενδυναμώνει και τον ικανοποιεί. Συνεπώς, Αυτός είναι όλα όσα χρειαζόμαστε. Μια καλλίτερη, λοιπόν, μετάφραση θα ήταν «ο υπέρ-επαρκής Θεός».[2]
α) Ο Ελ Σαντάι ευλογεί και δίνει καρποφορία:
Ευλόγησε τους πρωτόπλαστους και τους είπε: «Αυξάνεστε και πληθύνεστε και γεμίστε τη γη…» (Γένεση 1:28).
Ευλόγησε το Νώε και τους γιους του και τους είπε: «Αυξάνεστε και πληθύνεστε και γεμίστε τη γη…» (Γένεση 9:1).
Ο Ιακώβ λέει στο Ιωσήφ, ότι ο Ελ Σαντάι: «θα σε ευλογεί, ευλογίες του ουρανού από πάνω, ευλογίες της αβύσσου από κάτω, ευλογίες των μαστών και της μήτρας» (Γέν.49:25).
Διαβάζουμε επίσης ότι «ο Κύριος ευλόγησε τα τελευταία του Ιώβ περισσότερο παρά τα πρώτα» (Ιώβ 42:12-17).
β) Ο Ελ Σαντάι παιδεύει τον λαό Του με έλεος:
«Κάθε κλήμα σε μένα, το οποίο… φέρνει καρπό, το καθαρίζει, για να φέρει περισσότερο καρπό» (Ιωάν. 15:2).
«Μακάριος ο άνθρωπος, που τον ελέγχει ο Θεός. Γι’ αυτό, μη καταφρονείς την παιδεία του Παντοδύναμου (Σαντάι). Επειδή, αυτός πληγώνει κι επιδένει, χτυπάει και τα χέρια του γιατρεύουν» (Ιώβ 5:17-18).
«Επειδή, εκείνοι (πατέρες) μεν για λίγο καιρό μάς παιδαγωγούσαν, σύμφωνα με την αρέσκειά τους. Ο Θεός, όμως, για το συμφέρον μας, για να γίνουμε μέτοχοι της αγιότητάς του» (Εβραίους 12:10).
γ) Ο Ελ Σαντάι αντιμετωπίζει τις αμαρτίες του λαού Του μέσα από διόρθωση, παρά μέσα από κρίση, όπως ο Γιαχβέ: «Όταν κρινόμαστε, παιδαγωγούμαστε από τον Κύριο»(Α' Κορ.11:32, Εβραίους 12:7).
Ο Άβραμ και ο Ελ Σαντάι
Οπλισμένος με την καινούργια του ανακάλυψη σχετικά με τον Ελ Ελυόν, ο Άβραμ είπε στον Κύριο: «Να, δεν έδωσες σε μένα σπέρμα. Και να, θα με κληρονομήσει ο υπηρέτης μου» (Γένεση 15:3). Με άλλα λόγια έλεγε: «Κύριε, γνωρίζω ότι είσαι ο Ελ Ελυόν, ο δημιουργός και κάτοχος των πάντων. Που είναι, λοιπόν, το παιδί που μου υποσχέθηκες; Είπες ότι θα είμαι ο πατέρας πολλών εθνών. Κι όμως είμαι ακόμα άτεκνος μετά από τόσα χρόνια». Και ο ΚΥΡΙΟΣ του είπε: «Αυτός δε θα σε κληρονομήσει, αλλά εκείνος που θα βγει από τα σπλάγχνα σου, αυτός θα σε κληρονομήσει» (Γένεση 15:4).
Όμως ο Κύριος ήθελε να δυναμώσει την ταλαντευόμενη πίστη του Άβραμ. Έτσι κάνει μια διαθήκη μαζί του, δίνοντάς του έναν όρκο που σφράγισε την υπόσχεσή Του για ένα σπέρμα (Γένεση 15:9-21). Όμως, στα χρόνια που ακολούθησαν, τίποτε δεν συνέβη. Δεν υπήρχε σημάδι ότι η Σάρα θα μπορούσε να γεννήσει παιδί. Και ο Άβραμ όλο και μεγάλωνε σε ηλικία. Όταν ο Ισμαήλ ήταν 13 ετών, ο Άβραμ ήταν 99 ετών. Θα πρέπει να κόντευε να χάσει όλη του την ελπίδα, ότι η υπόσχεση του Θεού θα μπορούσε ποτέ να εκπληρωθεί. Γι’ άλλη μια φορά η πίστη του δοκιμαζόταν.
Ξέρετε την ιστορία: Μετά από προσπάθειες ετών, η γυναίκα του Άβραμ, η Σάρα, φαινόταν ανίκανη να τεκνοποιήσει. Έτσι έδωσε την υπηρέτριά της, την Άγαρ, στον Άβραμ για να γεννήσει ένα γιο. Στο σημείο αυτό ο Άβραμ πήρε την υπόθεση στα χέρια του. Κατέστησε έγκυο τη δούλη, η οποία γέννησε ένα γιο, τον Ισμαήλ. Ο Άβραμ ήταν 86 ετών, όταν γεννήθηκε ο Ισμαήλ. Ήλπιζε ότι το αγόρι θα προμήθευε το σπέρμα, που ο Θεός είχε υποσχεθεί. Αλλά στα μάτια του Κυρίου, το παιδί αυτό ήταν αθέμιτο, γιατί δεν ήταν το παιδί της πίστης και της υπόσχεσης.
Ο Θεός χρησιμοποιεί τις κρίσεις μας, τους πιο δύσκολους καιρούς δοκιμασίας στη ζωή μας, για να μας δώσει ελπιδοφόρες αποκαλύψεις για το ποιος είναι. Κάθε αποκάλυψη είναι σαν μια ξεχωριστή ακτίνα που αντανακλάται από ένα διαμάντι: Αποκαλύπτει μια διαφορετική όψη της φύσης του Κυρίου μας, δίνοντάς μας καινούργιες πλευρές του χαρακτήρα Του και της δύναμής Του. Οι αποκαλύψεις αυτές ακτινοβολούν με ιδιαίτερη λαμπρότητα στις εποχές των κρίσεών μας. Ο Θεός ξέρει ότι γι’ Αυτόν, αυτές είναι οι πιο αποτελεσματικές εποχές να μας αποκαλύψει την ικανότητά Του και την επιθυμία Του στο να μας απελευθερώσει. Καθώς, λοιπόν, ο Άβραμ αντιμετώπιζε μια ακόμα κρίση, ο Κύριος αποφάσισε για άλλη μια φορά, να του δώσει μια καινούργια αποκάλυψη του Εαυτού Του. Ήθελε ο Άβραμ να είναι τελείως πεπεισμένος για την πιστότητά Του.
Όταν ο Θεός φάνηκε στον Άβραμ (Γένεση 17:1), ο άνθρωπος, που θα γινόταν πατέρας του ιουδαϊκού έθνους, ήταν 99 ετών. Είχαν περάσει 13 χρόνια από τότε που γεννήθηκε ο Ισμαήλ, γιος της Άγαρ, δούλης της Σάρας. Και τώρα ο Άβραμ κι η Σάρρα, σύμφωνα με τη Γραφή, ήταν «προβεβηκότες» στην ηλικία τους. Είχαν περάσει τα χρόνια της τεκνοποιίας (εδ.17). Τότε, ακριβώς, ήταν, που ο ΚΥΡΙΟΣ φάνηκε στον Άβραμ, και του είπε: «Εγώ είμαι ο Ελ Σαντάι, περπάτα μπροστά μου και να είσαι τέλειος» (εδ.1). Η χρήση αυτού του ονόματος, τη στιγμή αυτή είναι σημαντική κι εντυπωσιακή. Αιώνες αργότερα ο Θεός θα έλεγε στον Μωυσή: «Και φάνηκα στον Αβραάμ… με το όνομα Ελ Σαντάι, δεν γνωρίστηκα όμως σ’ αυτούς με το όνομά Μου Γιαχβέ» (Έξοδος 6:3). Η κυριολεκτική έννοια αυτού του ονόματος είναι: «Ο Θεός, ο Παντοδύναμος και ο κατά πάντα επαρκής». Τι απίστευτη αποκάλυψη ήταν για τον Άβραμ, να τη δεχτεί την εποχή αυτή. Ο Θεός μιλούσε πολύ προσωπικά στο δούλο Του λέγοντας: «Άβραμ ξέρεις ήδη ότι έχω τη δύναμη πάνω σε κάθε κατάσταση της ζωής σου. Σ’ έχω πείσει ότι έχω τον έλεγχο των πάντων, ότι δεν υπάρχουν τυχαία συμβάντα στη ζωή σου, ούτε καταστάσεις που είναι απλώς η μοίρα ή η τύχη. Εγώ είμαι η κεφαλή, ο αρχηγός όλης της δημιουργίας κι ο Λόγος Μου είναι αιώνιος. Τώρα θα σου πω κάτι ακόμα για τη φύση Μου, που πρέπει να καταλάβεις, για να συνεχίσεις με πίστη. Δεν έχω μόνο τον έλεγχο των πάντων, αλλά και κρατάω το Λόγο Μου. Κανένα εμπόδιο δεν μπορεί να εμποδίσει τον Λόγο Μου στο να πραγματοποιηθεί. Δε δεσμεύομαι ούτε απ’ τους νόμους της φύσης, ούτε από κάποιον άνθρωπο. Μπορώ να κάνω οτιδήποτε και οποτεδήποτε. Δεν υπάρχουν βουνά τόσο ψηλά για μένα, ούτε κοιλάδες τόσο βαθιές, ούτε ποτάμια και ωκεανοί τόσο πλατείς. Είμαι πάνω από τη δύναμη όλης της φύσης, των ανθρώπων και των δαιμόνων. Όταν λέω ότι κάτι θα γίνει, έχει ήδη γίνει. Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την υπόσχεσή Μου. Εγώ είμαι ο Ελ Σαντάι, ο Παντοδύναμος, ο κατά πάντα επαρκής, που κρατώ τις υποσχέσεις Μου. Εγγυώμαι το Λόγο Μου».
Ο Θεός είχε υποσχεθεί στον Άβραμ ένα σπέρμα (Γένεση 12:1) και συγχρόνως μια παγκόσμια ευλογία μέσα απ’ αυτό το σπέρμα (εδ.2-3). Του υποσχέθηκε ότι το σπέρμα του θα ήταν «σαν την άμμο της γης, ώστε αν μπορεί κανείς να απαριθμήσει την άμμο της γης, θα μπορεί να απαριθμηθεί και το σπέρμα σου» (Γένεση 13:16). Αλλά το να συλλάβουν ο Άβραμ κι η Σάρρα ήταν αδιανόητο, γιατί ανθρώπινα ήταν αδύνατο (Γένεση 17). Είχαν ήδη ξεπεράσει την ηλικία της αναπαραγωγής. Ο Θεός είδε ότι ο Άβραμ εστίαζε τη προσοχή του στο αδύνατον της κατάστασής του. Ο Άβραμ απλά δε μπορούσε να δει πέρα από την ηλικία του, το αποξηραμένο σώμα του, τη νεκρή μήτρα της Σάρας. Και έτσι, ακριβώς αυτή τη στιγμή, ο Θεός αποκαλύπτει τον Εαυτό Του στον Άβραμ μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο σαν τον Ελ Σαντάι, τον Ζωοδότη, Αυτόν που ευλογεί και δίνει καρποφορία και ζωή στον νεκρό. Αυτόν που κρατάει το Λόγο Του και δυναμώνει την ικανότητα τεκνοποιίας μιας γυναίκας, που έχει ήδη περάσει η ηλικία της, για να συλλάβει υπερφυσικά. Άνοιξε τα μάτια του Άβραμ στο κομμάτι εκείνο της φύσης Του που κάνει το αδύνατο, που καλεί στην ύπαρξη πράγματα που δεν υπάρχουν. Από τη νεκρή μήτρα της Σάρας ένα καινούργιο έθνος θα εμφανιστεί, στο οποίο τελικά, ο Χριστός θα ερχόταν και μια παγκόσμια ευλογία θα έρεε στην ανθρωπότητα.
Όταν ο Άβραμ δέχτηκε αυτή την αποκάλυψη, πίστεψε ότι ο Θεός ήταν Αυτός που ισχυριζόταν ότι είναι. Και μετά από αυτό, ο Άβραμ «ενδυναμώθηκε στην πίστη, δοξάζοντας τον Θεό και έχοντας την πεποίθηση ότι εκείνο που υποσχέθηκε, είναι δυνατός και να το εκτελέσει» (Ρωμαίους 4:20-21). Αυτός ο ευσεβής άνθρωπος ήξερε ότι ο Θεός δεν μπορούσε να πει ψέματα. Κι ο Κύριος είχε ορκιστεί να τον κάνει πατέρα πολλών εθνών. Σίγουρα ο Θεός θα έκανε αυτό που είχε πει ότι θα έκανε. Η καινούργια πίστη του Άβραμ τελικά έφερε στην ύπαρξη το παιδί, τον Ισαάκ, το σπέρμα της υπόσχεσης. Σχετικά με την υπερφυσική γέννησή του διαβάζουμε στην προς Εβραίους επιστολή: «Με πίστη κι η ίδια η Σάρρα πήρε δύναμη στο να συλλάβει σπέρμα και παρά τον καιρό της ηλικίας γέννησε, επειδή στοχάστηκε πιστόν Εκείνον που υποσχέθηκε» (11:11). Αυτό σημαίνει ότι είχε πίστη, ότι ο Θεός θα κρατούσε τον Λόγο Του, όσον αφορά τον κληρονόμο, ακόμα κι αν, ανθρώπινα, η σύλληψη ήταν αδύνατη (11:12). Για να σημαδέψει αυτήν την περίπτωση, έδωσε στον Άβραμ το καινούργιο του όνομα. Άλλαξε το όνομά του, από Άβραμ («εξυψωμένος πατέρας») σε Αβραάμ («πατέρας μεγάλου πλήθους»). Το όνομα Αβραάμ σκόπευε να θυμίζει στους ανθρώπους ότι ο Θεός είναι ο Ελ Σαντάι, ότι μόνον Αυτός ευλογεί και δίνει καρποφορία. Τώρα ο Αβραάμ κι ο Κύριος ήταν ενωμένοι σε μια ιδιαίτερη σφαίρα πίστης. Ο Αβραάμ είχε ανακαλύψει το μυστικό τού να περπατά σωστά μπροστά στον Κύριο.
Χρόνια αργότερα, ο Ισαάκ έλεγε στον Ιακώβ: «...Πήγαινε στην Παδάν-αράμ ...κι από εκεί πάρε γυναίκα για σένα... και ο Ελ Σαντάι να σε ευλογήσει, και να σε αυξήσει, και να σε πληθύνει, ώστε να γίνεις σε πλήθος από λαούς» (Γένεση 28:2-3). Είκοσι χρόνια αργότερα «ο Θεός φάνηκε ξανά στον Ιακώβ, αφού επέστρεψε απ’ την Παδάν-αράμ και τον ευλόγησε... Και ο Θεός του είπε: Εγώ είμαι ο Ελ Σαντάι. Να αυξάνεις και να πληθαίνεις. Από σένα θα γίνουν έθνος και πλήθος εθνών, και βασιλιάδες θα βγουν από την οσφύ σου» (Γένεση 35:9, 11).
Ας το σημειώσουμε, είναι ένας απαράβατος νόμος: Όποτε ο Θεός ευλογεί, εκεί θα υπάρχει καρπός (ζωή) (Γένεση 1:28, 9:1). Η ίδια η ύπαρξη του ανθρώπου πάνω στη γη αποτελεί μαρτυρία για την αλήθεια, ότι όποτε ο Θεός ευλογεί πάντα υπάρχει καρπός. Στον Ψαλμό (1:1-2) διαβάζουμε: «Μακάριος ο άνθρωπος...» και μετά ο Ψαλμωδός εξηγεί με τι θα μοιάζει ο πνευματικά μακάριος άνθρωπος (1:3). Οι άνθρωποι οι ευλογημένοι από τον Θεό είναι πνευματικά ζωντανοί και ικανοί να γεννήσουν πνευματικό καρπό. Όσοι δεν είναι πνευματικά ευλογημένοι περιγράφονται απ’ το Ψαλμωδό: «Οι ασεβείς (θα είναι) σαν το λεπτό άχυρο, που το παρασύρει ο άνεμος» (Ψαλμός 1:4). Ο άθεος είναι καταραμένος, κάτι που στη Γραφή σημαίνει να είσαι πνευματικά νεκρός και ανίκανος για πνευματικό καρπό.
Η αναπαραγωγή είναι πάντα κατά το είδος. Η φυσική ζωή γεννάει φυσική ζωή. Η πνευματική ζωή γεννάει πνευματική ζωή. Και μόνον ο Ελ Σαντάι, ο στηθώδης - ο ζωοδότης, ο τροφοδότης και Αυτός που προμηθεύει - μπορεί να ευλογεί και να κάνει κάποιον καρποφόρο.
Η Ναομί και ο Ελ Σαντάι (Ρουθ 1:20-21)
Γύρω στα 1200 π.Χ., μια μικρή ιουδαϊκή οικογένεια κατοικούσε σ’ ένα μικρό χωριό που λεγόταν Βηθλεέμ. Το όνομα του πατέρα ήταν Ελιμέλεχ, της μητέρας Ναομί κι είχαν δυο γιους, τον Μααλόν και τον Χελεόν (1:1-3). Βηθλεέμ σημαίνει «οίκος άρτου», αλλά δεν υπήρχε άρτος στον «οίκο του άρτου», μόνον πείνα. Διάλεξαν, χωρίς βέβαια θεία οδηγία, να κατέβουν στην έρημο της Ιουδαίας, να περάσουν τον Ιορδάνη και να κατοικήσουν προσωρινά στη χώρα του Μωάβ. Τα χρόνια πέρασαν, ο Ελιμέλεχ πέθανε κι η Ναομί έμεινε μόνη σε ξένη χώρα με τους δυο γιους της. Όταν οι νέοι μεγάλωσαν, παντρεύτηκαν Μωαβίτισσες. Τη μια την έλεγαν Ορφά, και την άλλη Ρουθ. Λίγο μετά κι οι γιοι της Ναομί πέθαναν κι αυτή τώρα έμεινε μόνη σε ξένη χώρα με δυο νύφες που ήταν εθνικές. Μια μέρα, η Ναομί άκουσε ότι η πείνα τέλειωσε, ότι ο ΚΥΡΙΟΣ επισκέφτηκε τον λαό της και για μια ακόμα φορά υπήρχε άρτος στον «οίκο του άρτου» (1:6). Αποφάσισε να επιστρέψει κι υπέθεσε ότι οι νύφες της θα γύριζαν στα σπίτια τους. Η επιμονή τους όμως να την ακολουθήσουν, την παρακίνησε να τους πει: «Επιστρέψτε, θυγατέρες μου. Γιατί να έρθετε μαζί μου; Μήπως έχω ακόμα γιους στην κοιλιά μου, για να γίνουν άνδρες σας; Επιστρέψτε, θυγατέρες μου, πηγαίνετε. Επειδή, εγώ γέρασα και δεν είμαι πια για άνδρα. Αν έλεγα: Έχω ελπίδα, αν μάλιστα παντρευόμουν αυτή τη νύχτα και γεννούσα ακόμα γιους, θα τους περιμένατε μέχρις ότου μεγαλώσουν; Θα αναβάλατε γι’ αυτούς το να παντρευτείτε; Μη, θυγατέρες μου. Επειδή, πικράθηκα πολύ, περισσότερο παρ’ ό,τι εσείς που το χέρι του ΚΥΡΙΟΥ βγήκε εναντίον μου» (εδ.11-13).
Με τα λόγια αυτά η Ορφά επέστρεψε στο σπίτι της. Αλλά η θαρραλέα Ρουθ αρνήθηκε να αμφιταλαντευτεί, σχετικά με την αφοσίωσή της στο να ακολουθήσει την πεθερά της σε μια ξένη χώρα, σ’ ένα μοναδικό λαό και σ’ ένα νέο Θεό. Η δήλωση της πίστης της εξακολουθεί να αντηχεί, εδώ και 3.000 χρόνια περίπου: «Μη με αναγκάζεις να σε αφήσω, για να φύγω από πίσω σου. Επειδή, όπου αν πας εσύ, θα πάω κι εγώ. Κι όπου θα παραμείνεις εσύ, θα παραμείνω κι εγώ. Ο λαός σου, λαός μου κι ο Θεός σου, Θεός μου. Όπου κι αν πεθάνεις, θα πεθάνω κι εγώ, κι εκεί θα θαφτώ. Έτσι να κάνει σε μένα ο Κύριος, κι έτσι να προσθέσει, αν κάτι άλλο εκτός από τον θάνατο με χωρίσει από σένα» (1:16-17). Έτσι οι δυο γυναίκες, Ναομί και Ρουθ, έκαναν το δύσκολο κι επικίνδυνο ταξίδι μέσω του Ιορδάνη, ανεβαίνοντας τον δρόμο της Ιεριχώ προς την Ιερουσαλήμ και ύστερα νότια προς τη Βηθλεέμ: «Και περπάτησαν κι οι δυο τους, μέχρις ότου έφτασαν στη Βηθλεέμ. Κι όταν έφτασαν στη Βηθλεέμ, ολόκληρη η πόλη συγκινήθηκε γι’ αυτές, και οι γυναίκες έλεγαν: Αυτή είναι η Ναομί;» (1:19). Τα χρόνια, οι δυσκολίες, ο θάνατος του άντρα και των γιων της, την είχαν αλλάξει. Η νεαρή γυναίκα που είχε φύγει, τώρα ήταν μια πρόωρα γερασμένη γυναίκα και η απόγνωση ήταν ζωγραφισμένη στο πρόσωπό της: «Κι αυτή είπε σ’ αυτές: Μη με ονομάζετε Ναομί (ευχαρίστηση). Ονομάζετέ με Μαρά (πικρή). Επειδή, ο Σαντάι με πίκρανε υπερβολικά» (1: 20). Ο άντρας κι οι γιοι της είχαν πεθάνει και το μόνο που μπορούσε να πει ήταν ότι ο Σαντάι, Αυτός που ευλογεί και δίνει καρποφορία, την πίκρανε υπερβολικά. Πράγματι την είχε πικράνει ο Σαντάι, ή απλώς την κλάδεψε για να αυξήσει την παραγωγή καρπών;
Αιώνες πριν, ο Θεός, στη σοφία Του, έδωσε στον Ισραήλ έναν Νόμο, που όριζε, πως αν κάποιος πέθαινε χωρίς να αφήσει κληρονόμο, ο αδελφός του ή ο πλησιέστερος συγγενής έπρεπε να παντρευτεί τη γυναίκα του πεθαμένου και να του δώσει απόγονο (Δευτερονόμιο 25:5-6). Και αυτό, για να μη χαθεί η οικογενειακή κληρονομιά και το όνομά του από τον Ισραήλ. Αυτός έμεινε γνωστός σαν ο Νόμος του «γκοέλ», δηλαδή «συγγενής λυτρωτής». Υπήρχαν 3 προϋποθέσεις για να μπορεί κάποιος να είναι «συγγενής λυτρωτής» στον Ισραήλ:
α) Να είναι συγγενής (2:20),
β) Να έχει τα λύτρα (4:3-4),
γ) Να είναι πρόθυμος να λυτρώσει, ακόμα κι αν η κληρονομιά του φθειρόταν στην πορεία (Δευτερονόμιο 25:7, Ρουθ 4:6).
Στη Βηθλεέμ υπήρχε ένας τέτοιος άντρας, που τον έλεγαν Βοόζ. Ήταν συγγενής του νεκρού Ελιμέλεχ (2:20, 4:4), είχε την τιμή της λύτρωσης (4:9) και ήταν πρόθυμος να λυτρώσει (4:13-15).
Από την ένωση του Βοόζ και της Ρουθ γεννήθηκε ο Ωβήδ, απ’ αυτόν ο Ιεσσαί και απ’ αυτόν ο μεγαλύτερος βασιλιάς του Ισραήλ, ο Δαβίδ (4:21-22). Κατά θαυμαστό τρόπο απ’ το σόι του Δαβίδ γεννήθηκε ο Ιησούς ο Μεσσίας (Ματθαίος 1:17, Ρωμαίους 1:7), για να γίνει ο Λυτρωτής μας, για να μη χαθεί το όνομα «άνθρωπος» επάνω στη γη, για να μη σβηστεί η κληρονομιά μας. Γι’ αυτό κι έγινε άνθρωπος, κόκαλο απ’ τα κόκαλά μας και σάρκα απ’ τη σάρκα μας. Έγινε πραγματικός Συγγενής μας και είχε την τιμή της λύτρωσης (Α' Πέτρου 1:18-19). Τα σημάδια απ’ τα καρφιά και τη λόγχη θα μαρτυρούν μέσα στους αιώνες για το κόστος του απολυτρωτικού Του έργου. Όχι, Ναομί, ο Σαντάι δε σε πίκρανε υπερβολικά, αλλά σε κλάδεψε με αγάπη για να φέρεις περισσότερο καρπό (Ιωάννης 15:1-5).[3]
Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη (8:58) ο Ιησούς ταυτίζει τον Εαυτό Του με τον Γιαχβέ της Π. Διαθήκης, εφαρμόζοντας για τον Εαυτό Του το «Εγώ Είμαι», υπονοώντας οντότητα κι αυθυπαρξία και είναι η ρίζα από την οποία προέρχεται το όνομα Γιαχβέ. Στο ίδιο Ευαγγέλιο, λίγο παρακάτω (15:1) ο Ιησούς ταυτίζει τώρα τον Εαυτό Του με τον Ελ Σαντάι, τον υπέρ-επαρκή Θεό, Αυτόν που ευλογεί και δίνει καρποφορία, χρησιμοποιώντας την έκφραση: «Εγώ Είμαι η άμπελος η αληθινή», η πηγή όλης της καρποφορίας (Ιωάννης 15:2). Όταν ο Ελ Σαντάι εμφανίστηκε στον Άβραμ, τον ευλόγησε και του είπε: «Μέσα από σένα θα ευλογηθούν όλες οι φυλές της γης» (Γένεση 12:3). Ο Ιησούς Χριστός, ο Συγγενής - Λυτρωτής, είναι η τελική εκπλήρωση αυτής της θείας υπόσχεσης. Σας συστήνω λοιπόν τον Ελ Σαντάι, τον υπέρ-επαρκή Θεό, Αυτόν που ευλογεί και δίνει καρποφορία.
Ο Ελ Σαντάι και εμείς
Το μυστικό για ένα σωστό βάδισμα μπροστά στον Κύριο είναι: Να δεχτούμε (αναγνωρίσουμε, πιστέψουμε) την αποκάλυψη που ο Θεός μάς δίνει για το ποιος Αυτός είναι. Αυτό είναι το μυστικό, απλά και καθαρά. Μπορούμε να βαδίζουμε σωστά μπροστά στον Κύριο, όχι επειδή έχουμε δύναμη θέλησης, γνώση ή μια υπόσχεση διαθήκης, αλλά γιατί είμαστε τελείως πεπεισμένοι ότι ο Ελ Σαντάι θα κρατήσει τις υποσχέσεις Του σε μας.
Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας πίστης είναι ανάπαυση της ψυχής. Συνεπώς, αν η ψυχή σου δεν είναι σε ανάπαυση, τότε δεν είσαι σε πίστη. Αντίθετα, αν πιστεύεις ότι ο Θεός είναι Αυτός που λέει ότι είναι, κι ότι είναι πιστός στο να κάνει ό,τι υποσχέθηκε να κάνει, τότε δεν πρέπει να ανησυχείς. Είσαι πεπεισμένος ότι τα πάντα συνεργάζονται για το αγαθό, σ’ αυτούς που αγαπούν τον Κύριο κι έχουν κληθεί σύμφωνα με τον σκοπό Του (Ρωμαίους 8:28). Ο Θεός έχει ήδη υποσχεθεί ότι δεν θα αφήσει τον διάβολο να μας πειράξει πέρα απ’ τις δυνάμεις μας, ούτε θα επιτρέψει να μας συμβεί οτιδήποτε, πέρα από ό,τι είναι κοινό σε κάθε ανθρώπινο ον. Και στη μέση κάθε πειρασμού, ο Κύριος είναι πάντα πιστός να σου ανοίξει ένα δρόμο διαφυγής, ώστε να μπορείς να υποφέρεις κάτω από την πίεση (Α' Κορινθίους 10:13).
Ο Θεός έδωσε στον Αβραάμ μια υπόσχεση διαθήκης: «Εγώ είμαι η ασπίδα σου κι η υπερβολική μεγάλη αμοιβή σου» (Γένεση 15:1). Ο Κύριος υποσχέθηκε στον Αβραάμ: «Κανένας απ’ τους εχθρούς σου δεν μπορεί να σε βλάψει. Πάντα θα είμαι πιστός στο να σε ελευθερώνω, ανεξάρτητα απ’ τις περιστάσεις. Και προσωπικά Εγώ θα είμαι η ανταμοιβή σου. Είσαι αιώνια δικός Μου, Αβραάμ. Και θα σε στηρίζω, θα σε προστατεύω και θα σε φυλάω για τον Εαυτό Μου». Γιατί οι υποσχέσεις αυτές ήταν τόσο σημαντικές για τον Αβραάμ; Πρέπει να θυμηθούμε, ότι ο Αβραάμ έζησε σε μια βίαιη κι άνομη κοινωνία. Οι γείτονές του, στην περιοχή τού κάτω Ιορδάνη, ζούσαν μια άγρια, πονηρή κι ακόλαστη ζωή. Ο Θεός είχε διακηρύξει ότι το ποτήρι της ανομίας τους είχε ξεχειλίσει κι ότι θα έρχονταν κάτω από κρίση. Κι όμως τα επιβε-βαιωτικά λόγια του Κυρίου έκαναν τον Αβραάμ ικανό να ζήσει μια άγια ζωή εν μέσω μιας τόσο άφθονης ανομίας. Πώς; ο Αβραάμ πίστεψε αυτό που είπε ο Θεός: Ήταν ασφαλής από κάθε κακό, γιατί ο Κύριος ήταν κατά πάντα επαρκής στο να τον διαφυλάττει νικητή πάνω από κάθε κακό.Το ίδιο ισχύει και για μας σήμερα. Είμαι πεπεισμένος ότι, μόνον όταν αγκα-λιάσουμε την αποκάλυψη των ονομάτων του Θεού θα μπορούμε να ζούμε ευσεβή ζωή. Έχεις ανακαλύψει τον Ελ Σαντάι σου, τον Θεό τον κατά πάντα επαρκή; Είναι καιρός να πάψεις να κοιτάζεις στην αδυναμία ή την αποτυχία σου. Αντίθετα, πίστεψε στις υποσχέσεις της διαθήκης του Θεού προς εσένα. Αυτός έχει εγγυηθεί να σε διαφυλάξει, να σε διδάξει, να βάλει το φόβο Του σε σένα, να σε κάνει να περπατάς στους δρόμους Του, να σου δίνει το Άγιο Πνεύμα, να εξαλείψει όλες τις αμαρτίες σου και να τις αντικαταστήσει με την αγάπη Του. Θα αναπαυθείς στο Λόγο Του, στη βιβλική αποκάλυψη των ονομάτων Του, ότι Αυτός θα είναι κατά πάντα επαρκής σε σένα;
[1] Γένεση 49:25, Ιώβ 3:12, Ψαλμός 22:9, Άσμα Ασμάτων 1:13, 4:5, 7:3, 7-8, Ιεζεκιήλ 16:7, κ.α.
[2] Η Μετάφραση των Ο' ταυτίζει τον Ελ Σαντάι σαν τον Θεό τον Παντοδύναμο, τον Παντοδύναμο Θεό, ή απλά τον Παντοδύναμο.
[3] Για επιπλέον μελέτη στο θέμα του θείου κλαδέματος για περισσότερη καρποφορία, δες τον Ιώβ, όπου το όνομα του Ελ Σαντάι χρησιμοποιείται 41 φορές. Ο Ιώβ έχασε τα πάντα, αλλά στο τέλος του βιβλίου ο Κύριος τον ευλόγησε (42:12-17).
Ελ Ολάμ (אל עוֹלם) (Ο αιώνιος Θεός)
Η χρήση της λέξης «Ολάμ» στη Γραφήα) Χρησιμοποιείται για κρυμμένα πράγματα: Η εβραϊκή λέξη Ολάμ σημαίνει «κρυμμένος, σφραγισμένος»:
«Ή αν κάποιος αγγίξει ένα πράγμα ακάθαρτο… και δεν το αντιλήφθηκε,[1] εντούτοις, θα είναι ακάθαρτος και ένοχος» (Λευιτικό 5:2)
«Κι όταν ήρθε στον άνθρωπο του Θεού στο βουνό, έπιασε τα πόδια του. Κι ο Γιεζεί πλησίασε να την αποσύρει (τη Σουναμίτισσα). Ο άνθρωπος του Θεού, όμως, είπε: Άφησέ την, επειδή, η ψυχή της είναι μέσα της κατάπικρη κι ο ΚΥΡΙΟΣ μου το έκρυψε και δεν μου το φανέρωσε» (Β' Βασιλέων 4:27)
«ΚΥΡΙΕ, γιατί στέκεσαι από μακριά; Κρύβεσαι σε καιρό θλίψης;» (Ψαλμός 10:1)
β) Χρησιμοποιείται για μια αόριστη χρονική διάρκεια ή αιώνα:
«Και για τις πόλεις των Λευιτών, τα σπίτια των πόλεων της ιδιοκτησίας τους μπορούν να εξαγοραστούν απ’ τους Λευίτες σε κάθε εποχή»[2] (Λευιτικό 25:32) («ατέλειωτη»)
«Και ο Ιησούς είπε σε ολόκληρο τον λαό: Έτσι λέει ο Κύριος ο Θεός του Ισραήλ: Οι πατέρες σας κατοίκησαν πέρα από τον ποταμό, από παλιά,[3] ο Θάρρα, ο πατέρας του Αβραάμ κι ο πατέρας του Ναχώρ και λάτρευσαν άλλους θεούς» (Ιησούς του Ναυή 24:2).
Η λέξη στα εβραϊκά είναι συνώνυμη με την ελληνική λέξη «αιών».
Ο συνδυασμός των εννοιών αυτών στο Ελ Ολάμ
Στη λέξη αυτή συνδυάζονται η ιδέα των απόκρυφων πραγμάτων και της αόριστης χρονικής διάρκειας. Κι οι δυο αυτές ιδέες συνυπάρχουν στο δόγμα των οικονομιών ή αιώνων.
Στη Βηρσαβεέ ο Αβραάμ φύτεψε μια αρμυρίκη (אשׁל) κι «επικαλέστηκε εκεί το όνομα του Γιαχβέ, Ελ Ολάμ» (Γένεση 21:33). Εδώ Γιαχβέ είναι το όνομα και ακολουθεί η περιγραφή: «ο αιώνιος Θεός». Ελ Ολάμ είναι το όνομα του ΚΥΡΙΟΥ, δυνάμει του οποίου είναι Θεός του μυστηρίου των αιώνων ή οικονομιών. Σύμφωνα με αυτά, η λέξη χρησιμοποιείται για να εκφράσει την αιώνια ύπαρξη του Θεού: «από τον αιώνα, μέχρι τον αιώνα» (Ψαλμός 90:2).[4]Ο Ησαΐας λέει: «Δεν γνώρισες; Δεν άκουσες, ότι ο αιώνιος Θεός (Ελοχέι Ολάμ), ο ΚΥΡΙΟΣ, ο Δημιουργός των άκρων της γης, δεν ατονεί και δεν αποκάμει; Η φρόνησή Του δεν εξιχνιάζεται» (40:28). Η φρόνησή Του δεν εξιχνιάζεται, γιατί είναι ο Ελ Ολάμ, ο Θεός των κρυμμένων πραγμάτων και της αιωνιότητας, χωρίς αρχή και τέλος, ο χωρίς όρια Θεός.
[1] Η έκφραση «και δεν το αντιλήφθηκε», στο εβραϊκό κείμενο είναι «κι είναι κρυμμένο (נעלם) από αυτόν».
[2] Η έκφραση «μπορούν να εξαγοραστούν από τους Λευίτες σε κάθε εποχή», στο εβραϊκό κείμενο είναι «οι Λευίτες θα έχουν ατελείωτη (עוֹלם) εξαγορά».
[3] Η έκφραση «από παλιά», στο εβραϊκό κείμενο είναι «στο παρελθόν» (מעוֹלם).
[4] Στα εβραϊκά η έκφραση είναι: עוֹלם-עד מעוֹלם (μεολάμ αντ-ολάμ). Δες Ψαλμό 90:4 (Β' Πέτρου 3:8), όπου εκφράζεται η ίδια ιδέα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου