Είναι η πρώτη φορά που φορέας εκτός της Ισραηλιτικής Κοινότητας αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση μίας τόσο μεγάλης έκθεσης με θέμα την εβραϊκή παρουσία. Αρχαιολογικά ευρήματα, εικόνες, κείμενα, χάρτες, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αφηγήσεις, φωτογραφίες κτιρίων και προσώπων, όλα με τα ίχνη του χρόνου πάνω τους, αναλαμβάνουν να ανασυνθέσουν το ψηφιδωτό της μακραίωνης παρουσίας των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη. Τελικά, μέσα από την πραγμάτευση της εβραϊκής Ιστορίας ανιχνεύονται σημαντικές πτυχές της Ιστορίας της ίδιας της Θεσσαλονίκης, μέσα από χώρους-τοπόσημα και σημαντικά γεγονότα και αναδύεται η τοπική και κοινωνική μνήμη.
Προκειμένου να καλυφθεί το σύνολο της εβραϊκής διαδρομής σε περίοδο 23 αιώνων, συνεργάστηκαν για την έκθεση το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης, το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, ο δήμος Θεσσαλονίκης, το Εβραϊκό Μουσείο και η Ισραηλιτική Κοινότητα.
Η θρησκευτική, κοινωνική, οικονομική και πνευματική ζωή της εβραϊκής κοινότητας αποτυπώνονται μέσα από ανεξίτηλα σημάδια στην πόλη, παρά το πέρασμα του χρόνου, και η έκθεση στοχεύει στην αναζήτησή τους. «Ο αρχικός στόχος, όμως, έφερε γρήγορα στην επιφάνεια μια αλήθεια που μας οδήγησε σε άλλα μονοπάτια», παρατηρούν η αρχαιολόγος, προϊσταμένη του Τμήματος Εκθέσεων του ΑΜΘ Λιάνα Στεφανή, και οι αρχαιολόγοι Αγγελική Κουκουβού και Ελευθερία Ακριβοπούλου, που είχαν την επιμέλεια της έκθεσης. «Παντού, στα αλλεπάλληλα ‘στρώματα’ της πόλης, ανακαλύπταμε τα σημάδια της εβραϊκής παρουσίας. Ήταν τα ‘ανεξίτηλα σημάδια’, που μένουν απτά ή λανθάνοντα, αυτά που δεν μπόρεσε να σβήσει η συστηματική καταστροφή των μνημείων από τις γερμανικές αρχές κατοχής, το ολοκαύτωμα του πληθυσμού που έφτασε στο 96%, και κυρίως η λήθη που ελλοχεύει, καθώς σιγά-σιγά χάνονται και οι τελευταίοι μάρτυρες του παρελθόντος της πόλης», προσθέτουν.
Στην έκθεση παρουσιάζονται μνημεία όπως το Εβραϊκό νεκροταφείο, στη θέση του οποίου σήμερα βρίσκεται το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο (άλλοτε τζαμί των Ντονμέδων και τώρα εκθεσιακός χώρος), η στοά Μοδιάνο και η βίλα Αλλατίνη, όπου στεγαζόταν μέχρι πρότινος η νομαρχία.
Η αφήγηση ξεκινάει από τους Ελληνιστικούς χρόνους με την πρώτη ελληνόφωνη κοινότητα Εβραίων της Θεσσαλονίκης, που τα μέλη της αποκαλούνταν Ρωμανιώτες και συνεχίζει στο Μεσαίωνα με την άφιξη των Ασκεναζίμ (γερμανόφωνοι Εβραίοι) και με το μεγάλο κύμα των Σεφαρδιτών που φτάνουν το 1492. Παρουσιάζεται η οργάνωση και η ακμή των Εβραίων τους επόμενους αιώνες (συνοικίες, συναγωγές, επαγγέλματα κ.λπ.). Ιδίως από τα μέσα του 19ου και εξής, η οικονομική δραστηριότητα των Εβραίων βρέθηκε στο απόγειό της. Ένα μεταίχμιο ορίζει το 1917, χρονιά της μεγάλης πυρκαγιάς, κατά την οποία κάηκε μεγάλο μέρος των εβραϊκών σπιτιών και επιχειρήσεων. Ακολουθεί το Ολοκαύτωμα, το οποίο οδήγησε στον αποδεκατισμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Η έκθεση κλείνει με τους Θεσσαλονικείς Εβραίους της σημερινής εποχής, τα ιδρύματα, την οικονομική και κοινωνική τους δραστηριότητα.
Τα σημεία αναφοράς
Οι ενότητες της έκθεσης ακολουθούν τα τοπόσημα που συνδέθηκαν με την εβραϊκή παρουσία.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου βρισκόταν το Εβραϊκό νεκροταφείο, αποτελεί το σημείο αναφοράς της πρώτης ενότητας. Κατά τις δεκαετίες του ’60 και ’70, ανασκαφές στα οικόπεδα του κτιρίου Διοικήσεως και της Νομικής Σχολής έφεραν στο φως ταφικά μνημεία της ύστερης κυρίως αρχαιότητας (3ος-5ος αιώνας μ.Χ.), που αποτελούν τις πρώτες αρχαιολογικές μαρτυρίες για την εβραϊκή παροικία. Στη ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη, οι Εβραίοι χρησιμοποιούσαν για τις ταφές τους το ανατολικό νεκροταφείο, στην περιοχή ανάμεσα στους χείμαρρους της Ευαγγελίστριας και των Σαράντα Εκκλησιών. Οι εβραϊκοί τάφοι βρίσκονταν δίπλα στους τάφους εθνικών και Χριστιανών, γεγονός που δηλώνει τις στενές σχέσεις μεταξύ τους. «Όλα τα στοιχεία μάς δείχνουν ότι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, όπως και αυτοί άλλων κοινοτήτων της Μακεδονίας (Βέροια, Φίλιπποι) ήταν σε σημαντικό βαθμό ενσωματωμένοι στο περιβάλλον που ζούσαν και δεν αποτελούσαν περιθωριακή ομάδα», τονίζουν οι επιμελήτριες της έκθεσης.
Μετά το 1492, με την εγκατάσταση των Σεφαραδίμ της Ισπανίας, το εβραϊκό νεκροταφείο εξαπλώθηκε σε όλη την έκταση που καταλαμβάνει σήμερα η Πανεπιστημιούπολη. Σύμφωνα με τους εβραϊκούς θεσμούς, απαγορεύεται η εκταφή των νεκρών. Έτσι το νεκροταφείο είχε μακραίωνη χρήση. Κι αυτό που διατηρήθηκε αιώνες, αρκούσαν λίγες μέρες για να καταστραφεί. Το 1942, στη διάρκεια της Κατοχής, οι ναζί μετέτρεψαν το εβραϊκό νεκροταφείο σε μια τεράστια έκταση από κατεστραμμένες ταφόπλακες και σκορπισμένα οστά, χρησιμοποίησαν τις ταφόπετρες ως οικοδομικό υλικό για την κατασκευή δρόμων, κατασκεύασαν ακόμη και πισίνα από κατάλοιπά του.
Το ιστορικό κέντρο
Στη δεύτερη ενότητα της έκθεσης πρωταγωνιστεί το ιστορικό κέντρο της πόλης, στη μορφή που είχε πριν από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, μία περιοχή, δηλαδή, όπου είχε αναπτυχθεί η εβραϊκή συνοικία Rogos και άλλα κέντρα κοινωνικής δραστηριότητας των Εβραίων. Ανάμεσά τους, το μεγάλο σχολείο της Αλλιάνς, στη συμβολή της Αριστοτέλους με τη Μητροπόλεως, το μεγάλο παζάρι, στο ύψος της σημερινής Β. Ηρακλείου, με τα υαλοπωλεία και την κρεαταγορά, βορειότερα η Ταλμούδ Τορά, η κεντρική συναγωγή και η αρχιραβινεία που γειτνίαζε με την πλατεία της αλευραγοράς. Στα τοπόσημα του κέντρου και η πλατεία Ελευθερίας, όπου γράφτηκε μία από τις πιο δραματικές σελίδες στην ιστορία της Εβραϊκής κοινότητας: το Σάββατο 11 Ιουλίου του 1942 (Μαύρο Σάββατο), οι Γερμανοί κατακτητές συγκέντρωσαν εκεί 9.000 Θεσσαλονικείς Εβραίους με το πρόσχημα της καταγραφής για να τους υποβάλουν σε δημόσιο εξευτελισμό με τη μορφή αναγκαστικών «ασκήσεων γυμναστικής». Ήταν η έναρξη ενός δράματος που η αυλαία του θα έπεφτε ένα χρόνο αργότερα, αφανίζοντας τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας, 50.000 ψυχές.
Πλούτος στα ανατολικά
Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στην περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης. Η συνοικία των Εξοχών ή των Πύργων απλωνόταν κατά μήκος της παραλιακής γραμμής του τραμ, στη σημερινή λεωφόρο Β. Όλγας. Εκεί βρίσκονταν τα προξενεία και οι πολυτελείς επαύλεις των μεγαλοαστών. Από τις σχεδόν 100 βίλες της Εξοχής, μοναδικά δείγματα της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, σήμερα σώζονται ελάχιστες. Ορισμένες από αυτές, τοπόσημα και σήμερα για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, ανήκαν σε εξέχοντα μέλη της Εβραϊκής Κοινότητας, όπως οι Μοδιάνο, οι Καπαντζή και οι Αλατίνι.
Φτώχεια στα δυτικά
Η τελευταία ενότητα εστιάζει στην περιοχή του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού. Αντίθετα με τη διαδομένη αντίληψη ότι Εβραίος σημαίνει και πάμπλουτος, στον εβραϊκό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης υπήρχε μεγάλο ποσοστό φτώχειας. Οι φτωχοί Εβραίοι ζούσαν σε ετοιμόρροπες πολυκατοικίες στο κέντρο και σε συνοικισμούς στο δυτικό άκρο της πόλης, κυρίως στην περιοχή των σιδηροδρομικών γραμμών. Μία από τις φτωχογειτονιές στα δυτικά ήταν και ο συνοικισμός του «Χιρς» (στο σημερινό Βαρδάρη), που οι Γερμανοί μετέτρεψαν κατά την Κατοχή σε γκέτο. Από εκεί έμελλε να ξεκινήσει ένα τρένο με πάνω από 30 βαγόνια και με στοιβαγμένους γύρω στους 2.800 ανθρώπους για το Άουσβιτς.
Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού «Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών», με θέμα για το 2011, τη Μέση Ανατολή. Χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονίας-Θράκης του ΕΣΠΑ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Θα διαρκέσει ως τις 3 Σεπτεμβρίου 2012.
της Χρύσας Νάνου
4 σχόλια:
Afterwards, he sent this particular Tres for you to Apollo for any compensation for the Fifty Nandies.
When Muslims and Christians weren't in good terms, Christian monks believe to have escaped the persecution and found a shelter within the walls of the persecuted tombs and temples of ancient Egypt, but ironically, those monks have ripped many of the reliefs on those tombs because they distracted them from practicing their religion, not to mention that the reliefs represented "fake" religion that they didn't want to be associated with.
This is also probably one of the easiest forms of advertising, with
only an advert designed for a specific box needing to be
created. I mean there is certainly intelligence behind the construction, so Mother Nature has to take
a back seat in this case. The second and major mutiny ends with a bang and not
a whimper.
My webpage egyptian newspapers
After application the hair is simply dried,
either naturally or using a drier. As far as medical treatment is concerned, it's often suggested to consult your doctor before any further proceeding. Both brands are popular in known hair salons and spas.
My site - hair products
I am Linda Khanzetian, Doctor of natural Health, with the Washington Institute of Natural Medicine, located in
Washington, D. Unlike many other medical facilities, the Fayette Chiropractic Center offers walk-in
therapy. It is also possible that if CLASS recipients are eventually enrolled in AHCCCS (Arizona's Medicaid program), AHCCCS will benefit financially by receiving a share of the cash payment made by the CLASS program. They began their musical association in Nashville, TN in 1971, performing in local clubs. Finally, I think anyone would be inspired by Lynda's story.
Here is my blog post; German short-haired pointer
This can be flight simulator version FS2002, FS2004 or the latest
version of Flight Simulator, FSX. These originally were quartz crystals from the
River Rhine in a region noted for gem-cutting, particularly the town of Idar-Oberstein.
The students are imparted cost-effective training into
experiencing and learning how situations of emergency can be handled.
If you are running your simulator for
commercial purpose and there are people playing with their own golf clubs, ask them to wipe their clubs with a
wet clean piece cloth. It features its own unique economy in which players can buy
and sell things they make and so on, several real world companies
are actually getting into the game to offer services, such
as H&R Block.
Δημοσίευση σχολίου