ΟΙ ΘΥΣΙΑΣΤΗΡΙΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ (Λευιτικό 17:11)
«Επειδή η ζωή τής σάρκας είναι στο αίμα. κι εγώ το έδωσα σε σας, για να κάνετε εξιλέωση για τις ψυχές σας επάνω στο θυσιαστήριο. επειδή, αυτό το αίμα κάνει εξιλασμό υπέρ της ψυχής» (Λευιτικό 17:11)Από την αυγή τής δημιουργίας, οι άνθρωποι έψαξαν να λατρέψουν με το να προσφέρουν θυσίες στους θεούς τους. Μερικές φορές οι θυσίες ήταν από τους καρπούς των ίδιων των χεριών τους και άλλες φορές ήταν ζώα που είχαν σφάξει (Γέν.4:3-4). Από τους Μωαβίτες στη Μ. Ανατολή μέχρι τους Ατζέκους στη Ν. Αμερική, οι άνθρωποι έκαναν θυσίες για να εξευμενίσουν τους θεούς που λάτρευαν, ελπίζοντας ότι θα παρήγαγαν καλή σοδειά, ότι θα ευημερούσαν όλη τη χρονιά, ότι θα απολάμβαναν καλή υγεία κι ότι θα ήταν νικούσαν τους εχθρικούς λαούς που ζούσαν γύρω τους.
Η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε πολύπλοκα συστήματα θυσιών, που αναπτύχθηκαν από αρχαίους σημιτικούς λαούς στη Μ. Ανατολή. Έγγραφα, όπως το χειρόγραφο τής Ras Shamra, που περιγράφει τις συνήθειες περί θυσιών που είχαν οι Φοίνικες, οι Χαναναίοι κι οι Καρχηδονίων, αποκαλύπτουν ομοιότητα μεταξύ αυτών και τού Μωσαϊκού συστήματος που εφάρμοζε το Ισραήλ.
Ανθρωποθυσία εφαρμοζόταν στους λαούς της Μ. Ανατολής. Οι Χαναναίοι πίστευαν πολύ στην αποτελεσματικότητα της θυσίας του πρωτότοκού τους, σαν επακόλουθο επικείμενης εθνικής ή ατομικής καταστροφής, ελπίζοντας να την αποτρέψουν, με το να κατευνάσουν τους θεούς τους. Όταν η μάχη κατέληξε σε βάρος του βασιλιά του Μωάβ, πρόσφερε τον πρωτότοκό του ολοκαύτωμα πάνω στα τείχη τής πόλης του (Β' Βασ.3:26-27). Ο βασιλιάς Άχαζ έκανε το ίδιο πράγμα όταν πέρασε το γιο του μέσα απ’ τη φωτιά στη κοιλάδα Τοφέθ (Β' Βασ.16:3, Ιερ.7:31), παρόλο που η ανθρωποθυσία δεν ήταν κανόνας στο Ισραήλ και καταδικαζόταν από τον Θεό.
Ο σκοπός των θυσιών
Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί, σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν το γιατί οι άνθρωποι προσέφεραν θυσίες ανά τους αιώνες. Μερικοί εμμένουν στη θεωρία τής δωρεάς, που λέει ότι οι άνθρωποι προσέφεραν τις θυσίες για ν’ αποκτήσουν την εύνοια των θεών. Δηλαδή, έδιναν στους θεούς τους για να λάβουν απ’ αυτούς. Άλλοι πιστεύουν σε μια θεωρία περί μαγείας, που υπονοεί ότι αρχικά προσέφεραν τις θυσίες σε δαιμόνια, για να βγάλουν από αμαρτωλούς ή άρρωστους ανθρώπους πονηρά πνεύματα και να τα βάλουν σε εξιλαστήρια θύματα, που μετά σκότωναν. Οι λατρευτές, προσπαθούσαν να εξευμενίσουν το θέλημα των θεών τους με μαγικές δυνάμεις. Η θεωρία τού δεσμού τής τράπεζας μιλάει για γεύμα με ειδωλόθυτα στο οποίο έπαιρναν μέρος οι λατρευτές και οι θεοί τους με την προοπτική να αναπτύξουν κοινωνία και παρέα. Η θεωρία τής επικοινωνίας είναι μια παραλλαγή τής προηγούμενης και δηλώνει ότι τα προς θυσία ζώα κι αυτοί που τα θυσίαζαν κατείχαν θεία φύση. Έτσι τρώγοντας οι λατρευτές τα ζώα «έτρωγαν το θεό» κι έπαιρναν τη δύναμη και την ισχύ που υπήρχε στη θεία φύση των ζώων. Τέλος υπάρχει η θεωρία τού φόρου τιμής. Προσέφεραν τις θυσίες, όχι από συναίσθηση τής αμαρτίας, αλλά από αίσθημα εξάρτησης απ’ τη θεότητα. Αποτίοντας φόρο τιμής κι υπακούοντας στους θεούς τους, κέρδιζαν την εύνοιά τους. Όταν μελετάμε τη Βίβλο είναι προφανές ότι αυτές οι θεωρίες δεν εξηγούν με κανένα τρόπο τον Γραφικό σκοπό για να θυσιάζουν οι άνθρωποι στον αληθινό Θεό.
Η ιδέα τής θυσίας δημιουργήθηκε στο νου του Θεού και σκόπευε στο να προμηθεύσει ένα εξιλασμό για την αμαρτία, ώστε να μπορούν οι άνθρωποι να Τον πλησιάζουν. Οι θυσίες έπρεπε να προσφέρονται σαν μια αντιπροσωπευτική και αντικαταστατική εξιλέωση για τις αμαρτίες των ανθρώπων, οι οποίες συμβολικά μεταφέρονταν στα ζώα που χρησίμευαν για να εξιλεώσουν και να κατευνάσουν την οργή τού Θεού κατά των αμαρτωλών (Λευιτ.1:1-7:38). Αυτό ο σκοπός για τις θυσίες παρουσιάζεται με συνέπεια από τη Γένεση μέχρι τον Μαλαχία.
Οι θυσίες των Πατριαρχών
Στην αρχή, ο Αδάμ και η Εύα απολάμβαναν άμεση κοινωνία και παρέα με τον Θεό και δεν χρειάζονταν μια θυσία. Μετά όμως από την πτώση τους στην αμαρτία, ήταν αναγκαίο για το Θεό να συστήσει τις θυσίες, σαν ένα τρόπο με τον οποίον οι αμαρτωλοί άνθρωποι θα μπορούσαν να Τον πλησιάσουν.
Η πρώτη Βιβλική νύξη για θυσία αναφέρεται στη Γένεση 3:21, όπου ο Θεός προμήθευσε κατσικοτόμαρα για να ντύσει τον Αδάμ και την Εύα μετά την πτώση τους. Παρόλο που το κείμενο δεν λέει ότι ο Θεός έκανε εξιλασμό για τις αμαρτίες τους μέσω μιας θυσίας ζώου, πρέπει να υποθέσουμε ότι τους δίδαξε την έννοια αυτή άμεσα ή έμμεσα μέσω αυτής της θυσίας. Αργότερα οι Γραφές διδάσκουν ξεκάθαρα ότι ο Θεός μπορεί να συγχωρεί αμαρτία μόνο μέσω τού αίματος μιας εξιλαστήριας θυσίας, γιατί πώς αλλιώς, εκτός απ’ τους γονείς τους, ήξεραν ο Άβελ και ο Κάιν να προσφέρουν θυσία μπροστά στον Θεό;
Οι πρώτες θυσίες που αναφέρονται στις Γραφές ήταν αυτές που προσέφεραν ο Κάιν και ο Άβελ (Γέν.4:3-5). Οι περιστάσεις ήταν οι ίδιες (και οι δυο γεννήθηκαν έξω από την Εδέμ, από αμαρτωλούς γονείς), αλλά προσέφεραν διαφορετικές θυσίες στον Κύριο. Ο Κάιν «από τους καρπούς της γης» (Γέν.4:3) και ο Άβελ «από τα πρωτότοκα των προβάτων του». Ο Θεός δεν δέχτηκε τη θυσία τού Κάιν και ο συγγραφέας τής επιστολής προς Εβραίους λέει το λόγο: «Με πίστη ο Άβελ προσέφερε στον Θεό καλύτερη θυσία παρά ο Κάιν, διαμέσου της οποίας δόθηκε μαρτυρία ότι ήταν δίκαιος, επειδή ο Θεός έδωσε μαρτυρία για τα δώρα του» (Εβρ.11:4). Η θυσία τού Άβελ ήταν καλύτερη επειδή ήταν η υποχρεωτική αιματηρή θυσία που απαιτούσε ο Θεός, την οποία ο Κάιν απέτυχε να φέρει.
Μερικοί μπορεί να πουν ότι βγάζουμε περισσότερα συμπεράσματα από ότι πρέπει, εφόσον ο Θεός δεν λέει συγκεκριμένα ότι η θυσία τού Κάιν απορρίφθηκε επειδή ήταν αναίμακτη, αλλά ο Θεός δίδαξε στον Αδάμ και την Εύα την αναγκαιότητα τής αιματηρής θυσίας, όταν έσφαξε τα ζώα στην Εδέμ για να σκεπάσει τη γυμνότητά τους. Από τον Άβελ κι ύστερα οι άνθρωποι προσέφεραν αιματηρές θυσίες όταν λάτρευαν τον Θεό.
Ο Πατριάρχης Ιώβ προσέφερε θυσίες για χάρη των παιδιών του (Ιώβ 1:5) και για τρεις φίλους του (Ιώβ 42:7-9) για να κάνει εξιλέωση για τις αμαρτίες τους και να τους αγιάσει μπροστά στον Θεό.
Στην περιοδεία του μέσα από τη Χαναάν, ο Αβραάμ έκτισε θυσιαστήρια σε ανάμνηση των στιγμών που ο Κύριος τού εμφανίστηκε (Γέν.12:7-8, 13:4,18). Αν και το κείμενο λέει ότι ο Αβραάμ «επικαλέστηκε το όνομα του Κυρίου» (Γέν.12:8), χωρίς να αναφέρει μια θυσία, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι θυσίες συμπεριλαμβάνονταν. Για ποιο λόγο θα έπρεπε να κτίζει θυσιαστήρια;
Η πρώτη αναφορά κάποιας θυσίας από τον Αβραάμ ήταν σχετικά με τη διαθήκη που έκανε ο Θεός μαζί του (Γέν.15:7-21). Τα ζώα που θυσίασε ήταν τα ίδια που ορίζονται αργότερα στο Μωσαϊκό Νόμο. Ήταν συνηθισμένο τον καιρό τού Αβραάμ, δυο άνθρωποι που έκαναν διαθήκη να βαδίζουν ανάμεσα στα αιματηρά κομμάτια τής θυσίας (Ιερ.34:18-19). Όταν ο Θεός έκανε την διαθήκη με τον Αβραάμ, πέρασε ανάμεσα στα δυο μισά των ζώων, με τη μορφή φλεγόμενου καμινιού και μιας λαμπάδας φωτιάς, ενώ ο Αβραάμ κοιμόταν απαθής. Αυτό συμβόλιζε την άνευ όρων διαθήκη που έκανε ο Θεός με τον Αβραάμ, με την οποία ο Θεός τον βεβαίωσε ότι θα λάμβανε κάθε πρόνοια για τη διαθήκη (αυτή δεν βασιζόταν στη πιστότητα τού Αβραάμ, αλλά στην πιστότητα τού Θεού τού Αβραάμ).
Οι θυσίες, που προσέφεραν ο Ισαάκ και ο Ιακώβ, ακολούθησαν τα ίδια πρότυπα σαν του Αβραάμ. Μετά που ο Κύριος εμφανίστηκε στον Ισαάκ στη Βηρσαβεέ για να επιβεβαιώσει σ’ αυτόν την Αβρααμική διαθήκη, ο Ισαάκ έκτισε ένα θυσιαστήριο και επικαλέστηκε τον Κύριο (Γέν.26:23-25), όπως έκανε κι ο πατέρας του. Ο Ιακώβ έκανε το ίδιο πράγμα στη Βαιθήλ όταν ο Θεός τού επιβεβαίωσε την Αβρααμική διαθήκη (Γέν.28:13-17). Προσέφερε και μια θυσία για να σφραγίσει τη διαθήκη ανάμεσα στον ίδιο και τον Λάβαν (Γέν.31:54). Ο Ιακώβ σταμάτησε στη Βηρσαβεέ για να προσφέρει θυσία προτού μεταναστεύσει στην Αίγυπτο (Γέν.46:1-7).
Στη διάρκεια των 400 ετών, που ο Ισραήλ κατοικούσε στην Αίγυπτο, δεν αναφέρεται ότι έκτισαν θυσιαστήρια ή έκαναν θυσίες. Μέχρις εδώ φαίνεται ότι οι πατριάρχες προσέφεραν θυσίες μόνο σε μέρη όπου ο ίδιος ο Θεός τούς εμφανιζόταν. Η επόμενη καταγεγραμμένη θυσία από τον Ισραήλ ήταν την παραμονή τού Πάσχα, όταν κάθε σπιτικό έσφαξε το αρνί το πασχαλινό (Έξ.12:6).
Οι διορισμένες θυσίες
Στην αντιπαράθεση του Μωυσή με τον Φαραώ, το συνεχές του αίτημά ήταν: «Άφησε να πάμε δρόμο τριών ημερών στην έρημο, για να προσφέρουμε θυσία στον ΚΥΡΙΟ τον Θεό μας» (Έξ.3:18, σύγκρ. 5:1-3, 8:25-28, 10:24-26). Οι θυσίες αρχικά είχαν εισαχθεί στον Ισραήλ σαν εξιλέωση για τις αμαρτίες τους, ένα υποκατάστατο για τα πρωτότοκά τους, που είχε σαν αποτέλεσμα τη λύτρωσή τους.
Μετά την απελευθέρωσή τους από την Αίγυπτο, οι Ισραηλίτες ταξίδεψαν στο όρος Σινά, όπου ο Θεός μπήκε σε σχέση διαθήκης μαζί τους. Η Μωσαϊκή διαθήκη, όπως ονομάζεται, σφραγίστηκε με θυσία που τη προσέφερε ο Μωυσής. Έκτισε θυσιαστήριο στους πρόποδες τού όρους, από 12 στήλες, αντιπροσωπεύοντας τις 12 φυλές τού Ισραήλ. Νεαροί άντρες (όχι ιερείς) θυσίασαν ένα ολοκαύτωμα και μια ειρηνική προσφορά στον Κύριο και το αίμα τής θυσίας το έχυσαν το μισό σε μια λεκάνη και το μισό το ράντισαν στο θυσιαστήριο. Η διαθήκη διαβάστηκε, έγινε αποδεκτή από τον Ισραήλ και ολοκληρώθηκε από τον Θεό και τον Ισραήλ με το ράντισμα τού αίματος επάνω στον λαό και τη γραπτή διαθήκη (Έξ.19:5-8).
Το ολοκαύτωμα έκανε εξιλέωση των αμαρτιών τού λαού και συμβόλιζε την ανεπιφύλακτη παράδοσή τους στον Θεό, φέρνοντάς τους σε σχέση διαθήκης μαζί Του. Από την άλλη, η ειρηνική προσφορά συμβόλιζε τη συμφιλίωση και την κοινωνία που οι Ισραηλίτες έπρεπε να πειραματιστούν μέσα στη διαθήκη. Το αίμα δεν ραντίστηκε πάνω στο λαό, μέχρις ότου παρουσιάστηκε κι έγινε ευπρόσδεκτο στο θυσιαστήριο. Το αίμα που ραντίστηκε στον λαό, τους καθάρισε τυπικά από την αμαρτία και τους αφιέρωσε για την υπηρεσία τού Θεού. Με το ράντισμα τού αίματος τής θυσίας και με την εκούσια αποδοχή τους να είναι υπάκουοι στις διατάξεις τής διαθήκης, ο Ισραήλ έγινε επίσημα ο λαός τού Θεού.
Πολλά μαθήματα μπορούμε να δούμε στη σχέση διαθήκης τού Ισραήλ με τον Θεό:
Πρώτον, ο Ισραήλ έπρεπε να εξιλεωθεί από τις αμαρτίας του προτού μπει σε διαθήκη με τον Θεό.
Δεύτερον, η διαθήκη, αν και νόμιμη και δεσμευτική, εισήχθη από τον Θεό με μια πράξη καθαρής χάρης, σημαίνοντας ότι η διαθήκη ενσωμάτωνε τη χάρη και τον νόμο.
Τρίτον, ο Θεός υποσχέθηκε να φέρεται με χάρη στους Ισραηλίτες, αν προσπαθούσαν να Τον ακολουθήσουν με υπακοή, αν κι υπήρχαν καιρό που δεν θα Τον υπάκουαν. Η Σκηνή αποκαλύφθηκε στον Μωυσή σαν ο τόπος όπου ο Ισραήλ μπορούσε να έρθει μπροστά στο Θεό με θυσία. Αργότερα ο Ναός κτίστηκε πάνω στο όρος Μοριά στην Ιερουσαλήμ κι έγινε ο τόπος θυσίας για τον Ισραήλ.
Το θυσιαστήριο και στη Σκηνή αλλά και στον Ναό ήταν το κεντρικό σημείο τής θυσίας. Η εβραϊκή λέξη για το θυσιαστήριο είναι μιζμπέαχ, που προέρχεται από τη λέξη ζαβάχ, που σημαίνει τόπος σφαγής. Όχι μόνο ήταν ένας τόπος σφαγής, αλλά κι ένας τόπος όπου το εξιλαστήριο αίμα από τις θυσίες ραντιζόταν.
Η Σκηνή κι ο Ναός, με το θυσιαστήριο τής θυσίας, είχε προμηθευτεί έτσι ώστε αμαρτωλοί άνθρωποι να μπορούν να πλησιάζουν το Θεό, γιατί ο Νόμος σαφώς έλεγε: «Επειδή, αυτό το αίμα κάνει εξιλασμό υπέρ της ψυχής» (Λευιτ.17:11). Το νόημα τού εδαφίου είναι ότι, το αίμα κάνει εξιλέωση δια μέσου της ψυχής, δηλαδή, δια μέσου της ζωής που περιέχει. Επειδή το αίμα αντιπροσωπεύει τη ζωή τού ζώου και είναι το μέσο με το οποίο διατηρείται ζωντανό, χρησιμεύει για να κάνει εξιλέωση για την ψυχή αυτού που κάνει τη θυσία. Έτσι, η ζωή τού ζώου παρουσιάζεται σαν ένα υποκατάστατο για τη ζωή εκείνου που προσφέρει τη θυσία.
Οι πέντε θυσιαστήριες προσφορές
Στα πρώτα 7 κεφάλαια τού Λευιτικού, ο Θεός εμφανίζει τις αρχές και τους περιορισμούς, κάτω από τους οποίους ο Ισραήλ έπρεπε να θυσιάζει. Κάθε λεπτομέρεια των θυσιών και των εφαρμογών τους αποκαλύφθηκε από τον Κύριο.
Οι πέντε Λευιτικές προσφορές δεν ήταν μόνο σημαντικές για τους Ισραηλίτες, αλλά έχουν και προφητική εκπλήρωση σε μερικές πλευρές των παθών και τού θανάτου του Μεσσία. Στο ολοκαύτωμα (Λευιτ.1), ένα ολόκληρο ζώο καιγόταν στο θυσιαστήριο, δηλώνοντας τη πλήρη κι εκούσια καθιέρωση των Ισραηλιτών. Συμβολίζει και την εκούσια παράδοση του Γιεσούα στο θέλημα τού Πατέρα, όταν πρόσφερε τον Εαυτό Του στο σταυρό. Η προσφορά από άλφιτα (Λευιτ.2) ήταν μια έκφραση της ευχαριστίας των Ισραηλιτών και αναγνώρισης της κυριαρχίας του Θεού πάνω τους. Συμβόλιζε την τέλεια υπακοή του Μεσσία στον Θεό Πατέρα, που αποκάλυπτε τον τέλειο χαρακτήρα του και τα πάθη Του για λογαριασμό της αμαρτωλής ανθρωπότητας. Η ειρηνική προσφορά (Λευιτ.3) αναφέρεται στην ειρήνη και την κοινωνία που βίωναν οι Ισραηλίτες με τον Θεό. Συμβόλιζε τον Μεσσία σαν την ειρήνη τού πιστού, που τον έχει συμφιλιώσει ξανά με το Θεό, για να μπορεί να απολαμβάνει την ειρήνη και την κοινωνία μαζί Του. Την προσφορά περί αμαρτίας (Λευιτ.4) την έφερναν οι Ισραηλίτες σαν υποκατάστατο για να γίνει εξιλέωση για τις αμαρτίες τους. Συμβολίζει τον Γιεσούα που έγινε αμαρτία για τους ανθρώπους και πέθανε στη θέση τους, για να αφαιρέσει τις αμαρτίες τους. Η προσφορά για τη παράβαση (Λευιτ.5) διέφερε απ’ την προηγούμενη. Στη προσφορά περί αμαρτίας, ο λαός πρόσφερε για τον εαυτό του σαν αμαρτωλοί, αλλά στην προσφορά για την παράβαση, θυσίαζαν για αμαρτωλές πράξεις που είχαν διαπράξει. Η προσφορά περί αμαρτίας εξιλέωνε για την ενοχή των αμαρτωλών, ενώ στην προσφορά για την παράβαση η θυσία γινόταν για να προσφέρει ικανοποίηση και διόρθωση για κακά που είχαν διαπραχθεί κατά του Θεού και των συνανθρώπων τους. Συμβολίζει τον Μεσσία που προσφέρθηκε επάνω στο σταυρό για τις παραβάσεις άλλων, και έδωσε την πιο πλήρη ικανοποίηση στον Θεό για τα κακά και τις βλάβες που Του είχε κάνει η ανθρωπότητα.
Οι πέντε προσφορές χωρίζονταν σε ευωδιαστές και μη ευωδιαστές προσφορές. Οι ευώδεις προσφορές (ολοκαύτωμα, άλφιτα και ειρηνική) ορίζονταν έτσι επειδή ήταν αποδεκτές και ευάρεστες στον Θεό, και δεν προσφέρονταν σε σχέση με τις προσφορές περί αμαρτίας και παράβασης. Ο Παύλος μιλάει για το θυσιαστήριο έργο του Μεσσία, σαν «οσμή ευωδίας» (Εφεσι.5:2), αναφερόμενος στην εκούσια υποταγή του στο θέλημα τού Πατέρα και τον θάνατό Του στο σταυρό που ανέβαινε σαν ευώδες άρωμα μπροστά στο Θεό.
Οι δυο μη ευώδεις προσφορές ήταν τόσο ταυτόσημες επειδή ασχολούνταν με την αμαρτία τής ανθρωπότητας και την ντροπή που συνδέεται μ’ αυτήν. Συμβολίζουν τον Μεσσία που κουβάλησε την αμαρτία και την ντροπή τής ανθρωπότητας πάνω στο σταυρό.
Οι πέντε θυσίες που προσφέρονταν
Πέντε ζώα χρησιμοποιούνταν κι απεικόνιζαν το έργο του Μεσσία στη γήινη διακονία του. Το βόδι συμβολίζει τον Μεσσία σαν έναν δυνατό διαρκή υπηρέτη που υπάκουσε μέχρι τον θάνατο (Φιλ.2:5-8, Εβρ.12:3). Το αρνί συμβολίζει τη πραότητα του Μεσσία (Ματ.11:29) την αγνότητα (Α' Πέτρ.1:19) και τη σιωπηλή, εκούσια παράδοσή Του μέχρι θανάτου στο σταυρό (Ησ.53:7, Πράξ.8:32-33). Ο τράγος αναφέρεται σε αμαρτωλούς που χωρίστηκαν για κρίση (Ματθ.25:33), αλλά συμβολίζει και τον Μεσσία, που συνυπολογίστηκε μαζί με ανόμους (Ησ.53:12, Λουκ.23:33, Β' Κορ.5:21, Γαλ.3:13). Τα τρυγόνια και τα περιστέρια ήταν σύμβολα τής θλίψης και της αθωότητας (Ησ.38:14, 59:11) και φτώχιας (Λευιτ.5:7). Συμβολίζουν τον Μεσσία που θρήνησε για τους ανθρώπους (Λουκ.19:41), ήταν αθώος (Εβρ.7:26), έγινε φτωχός για μας (Ματθ.8:20), αλλά πλούτισε τους πιστούς εν Αυτώ (Β' Κορ.8:9) και έγινε η θυσία των φτωχών ανθρώπων (Λουκ.2:24).
Το θυσιαστήριο σύστημα της Μωσαϊκής Διαθήκης ήταν μόνον «σκιά των μελλοντικών αγαθών» (Εβρ.10:1) και ποτέ δεν μπορούσε να αφαιρέσει αμαρτίες (Εβρ.10:4). Το αίμα των ζώων δεν είχε τη δύναμη να χορηγήσει λύτρωση. Οι τελετουργικές σφαγές μπορούσαν μόνο να καθαρίζουν τη σάρκα (χορηγούσαν τελετουργικό καθαρισμό, Εβρ.9:13).
Αλλά ο Θεός απαιτούσε ένα τέτοιο περίπλοκο θυσιαστήριο σύστημα να εγκαθιδρυθεί για πολλούς λόγους:
Πρώτον, προσφέροντας μια αιματηρή θυσία οι άνθρωποι αναγνώριζαν ότι έπρεπε να γίνει εξιλέωση μπροστά στον Θεό για τις αμαρτίες.
Δεύτερον, παραδέχονταν ότι κάποιος άλλος έπρεπε να κάνει αντικαταστατική εξιλέωση γι’ αυτούς. Έτσι, δεν μπορούσαν να κάνουν εξιλέωση για τις δικές τους αμαρτίες.
Τρίτον, το αίμα τού εξιλασμού που προσέφεραν κάλυπτε τις αμαρτίες τους μπροστά στο Θεό, δίνοντάς Του τη δυνατότητα να κατακρατήσει την κρίση.
Τέταρτο, έκανε δυνατή την κοινωνία αμαρτωλών ανθρώπων με έναν άγιο Θεό.
Πέμπτο, οι θυσίες τους έδειχναν προς την ημέρα εκείνη, που ο Μεσσίας θα έκανε μια για πάντα εξιλέωση για την αμαρτία (Εβρ.9:26-28).
ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ (Λευιτικό 1, 6:8-13)
«Αν το δώρο του είναι ολοκαύτωμα από τα βόδια, αρσενικό άμωμο ας το προσφέρει. κοντά στη θύρα τής σκηνής τού μαρτυρίου θα το προσφέρει, για να είναι δεκτό μπροστά στον Κύριο. Και θα βάλει το χέρι του επάνω στο κεφάλι τού ολοκαυτώματος, και θα είναι δεκτό για λογαριασμό του, για να γίνει εξιλέωση γι’ αυτόν. Και θα σφάξουν το μοσχάρι μπροστά στον Κύριο. και οι γιοι τού Ααρών, οι ιερείς, θα φέρουν το αίμα, και θα ραντίσουν το αίμα, ολόγυρα, επάνω στο θυσιαστήριο, που είναι κοντά στη θύρα της σκηνής τού μαρτυρίου» (Λευιτικό 1:3-5).Η λατρεία τού Ισραήλ μέσω θυσιών αναφέρεται λεπτομερώς στα πρώτα επτά κεφάλαια τού Λευιτικού. Κάθε βήμα αποκαλύφθηκε με κάθε λεπτομέρεια στο Μωυσή σχετικά με τις πέντε προσφορές, από τα ζώα που θα προσφέρονταν μέχρι τα καθήκοντα των ιερέων που λειτουργούσαν σαν μεσίτες μεταξύ τού Θεού και τού Ισραήλ. Από την αυγή έως τη δύση, κάθε μέρα τού χρόνου, χιλιάδες ζώα παρέλαυναν μπροστά στους ιερείς, σφάζονταν και το αίμα τους ραντιζόταν πάνω στο θυσιαστήριο.
Οι προσφορές
Ένα από τα από παρακάτω ζώα μπορούσαν να επιλεγούν για τα ολοκαύτωμα. Τα πρώτα τρία ήταν ταύροι (εδ.2), κριάρια, ή τράγοι (εδ.10). Το ολοκαύτωμα απαιτούσε αρσενικό παρά θηλυκό ζώο, αν και δεν υπήρχε τέτοιος όρος κατά την πατριαρχική περίοδο. Στην πραγματικότητα, κατά την επικύρωση της Αβρααμικής διαθήκης, είχε επιλεγεί μια δαμάλα για ολοκαύτωμα (Γέν.15:9). Είναι πολύ πιθανό, το αρσενικό ζώο να επιλεγόταν κάτω από το Νόμο, επειδή η δύναμη και τα κέρατά του ήταν σύμβολα δύναμης, και απεικόνιζαν τον Μεσσία, που επιλέχθηκε απο το ποίμνιο του λαού Του και σταυρώθηκε στην ισχύ τής νεότητάς του, σαν τέλεια θυσία, κάνοντας συμφιλίωση για τις αμαρτίες τού λαού (Εβρ.2:17).
Η τέταρτη και πέμπτη προσφορά ήταν τρυγόνια ή νεαρά περιστέρια (εδ.14). Αυτές ήταν προσφορές φτωχών ανθρώπων (Λευιτ.12:8). Η φτώχεια του Γιόσεφ και της Μαριάμ ήταν προφανής όταν προσέφεραν πουλιά για θυσία στην αφιέρωση του Γιεσούα (Λουκ.2:21-24). Τα πουλιά αυτά πιθανόν τα επέλεξαν λόγω της αφθονίας τους και της εύκολης απόκτησής τους στη γη τού Ισραήλ. Στα πουλιά δεν υπήρχε η διάκριση φύλου, όπως στα ζώα. Ήταν υποχρεωτικό να προσφέρονται δυο πουλιά, ένα για ολοκαύτωμα και το άλλο για την περί αμαρτίας προσφορά (Λευιτ.5:7, 12:8, 14:22).
Πουθενά στο θυσιαστικό σύστημα δεν υπήρχε κότα ή πετεινός που να χρησιμοποιήθηκε ποτέ σαν θυσία, όμως ένα παλιό ορθόδοξο ιουδαϊκό έθιμο περιγράφει ότι μια κότα ή ένας πετεινός σφάχτηκαν την Ημέρα τού Εξιλασμού (γιόμ κιππούρ), γιατί δεν υπήρχε Ναός για να θυσιάσουν. Το πουλί το κρατούσαν από τα πόδια και το κουνούσαν 9 φορές πάνω από το κεφάλι ενός ατόμου, καθώς το άτομο αυτό διάβαζε: «Αυτό αντί για μένα, αυτή είναι μια προσφορά για μένα, αυτή είναι μια εξιλέωση για μένα. Αυτός ο πετεινός ή η κότα θα πεθάνει… και είθε να έχω μια μακρά και υγιή ζωή».
Μόνο καθαρά, οικιακά ζώα, όπως καθόριζε ο Νόμος, μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν θυσίες. Τα υπάκουα ζώα απεικόνιζαν τον Μεσσία στην Α' έλευσή Του, που ήταν «πράος και ταπεινός στην καρδιά» (Ματθ.11:29).
Ο τύπος των ζώων που προσέφεραν οι Ισραηλίτες ήταν σύμφωνος με ό,τι μπορούσαν να προσφέρουν. Οι πλούσιοι έφερναν ταύρους, η μεσαία τάξη έφερνε πρόβατα ή κατσίκες κι οι φτωχοί έφερναν τρυγόνια ή περιστέρια. Αν ένας πλούσιος έφερνε την προσφορά ενός φτωχού, λήστευαν το Θεό απ’ αυτό που του ανήκε. Συχνά οι ιερείς δε δέχονταν μια θυσία, αν αυτή ήταν υποδεέστερη από αυτήν που μπορούσε να προσφέρει το άτομο αυτό.
Ο Θεός θέλει οι πιστοί να δίνουν το καλύτερο τους, είτε αυτό είναι χάρισμα είτε χρήματα. Αν οι πλούσιοι δίνουν φτωχικές προσφορές, ενώ έχουν πολλά υπάρχοντα, τότε κλέβουν τον Θεό. Συχνά οι πιστοί φέρνουν προσφορές στον Θεό που δεν έχουν αξία. Ο Θεός δεν θέλει να προσφέρουμε κάτι που δεν μας κοστίζει, όπως έκαναν πολλοί στον Ισραήλ (Μαλ.1:7-8,13). Οι πιστοί πρέπει να δίνουν σύμφωνα με αυτά που τους έδωσε ο Θεός (Α’ Κορ.16:1-2) και με πρόσχαρο τρόπο (Β' Κορ.9:7).
Οι λατρευτές
Το αγιαστήριο
Οι Ισραηλίτες προσωπικά, από δική τους αυθόρμητη θέληση, παρουσίαζαν τις προσφορές τους στη θύρα της Σκηνής (εδ.3). Κοιτάζοντας μέσα στην αυλή, οι λατρευτές μπορούσαν να δουν το αιμοσταγές χάλκινο θυσιαστήριο απ’ το οποίο οι θυσίες τους θα ανέβαιναν στο Θεό. Πρέπει να είχαν εντυπωσιαστεί με το νόημα της θυσίας (μπορούσαν να πλησιάσουν το Θεό μόνο με την έκχυση αίματος). Το ίδιο αληθεύει με τους πιστούς σήμερα. Πρέπει αυθόρμητα να έρθουν δια του Γιεσούα, που είναι η μόνη θύρα προς τη παρουσία τού Θεού. (Ιωάν.10:7-9, 14:6).
Η λέξη προσφορά (εβρ., κορμπάν) σημαίνει κάτι που έχει φερθεί κοντά στο θυσιαστήριο, και αναφέρεται στα θυσιαστήρια δώρα που παρουσιάζονταν αυθόρμητα. Με τη παρουσίαση των θυσιών τους οι λατρευτές αναγνώριζαν πολλά πράγματα: Πίστευαν στον αληθινό και ζωντανό θεό. Πίστευαν ότι έπρεπε να πλησιάσουν το Θεό σωστά στη λατρεία σύμφωνα με τα πρότυπα που δόθηκαν στον Μωυσή. Ήθελαν να ακολουθήσουν τον Κύριο με πλήρη αφοσίωση μέσω της υπακοής στο θέλημά Του. Το ίδιο αληθεύει για τους πιστούς σήμερα. Έχουν διδαχθεί να προσφέρουν αυθόρμητα τη ζωή τους στον Κύριο για υπηρεσία.
Η εκούσια φύση τού ολοκαυτώματος αναφέρεται στην προθυμία του Μεσσία να αφήσει τις δόξες τού ουρανού, να γεννηθεί και να ζήσει με ταπείνωση σαν άνθρωπος, κι εκούσια να παραδώσει τον Εαυτό Του για να πεθάνει στον σταυρό, για τις αμαρτίες τού κόσμου (Φιλ.2:5-8, Εβρ.10:5-7).
Το υποκατάστατο
Όταν οι Ισραηλίτες ακουμπούσαν τα χέρια τους στο κεφάλι των ολοκαυτωμάτων (εδ.4), λάμβανε χώρα μια ταύτιση γεμάτη νόημα. Οι λατρευτές ταυτίζονταν με τις θυσίες σαν τα υποκατάστατά τους, τα ζώα υποκαθιστούσαν τις ζωές εκείνων των Ισραηλιτών. Μια διπλή ταύτιση γινόταν: Η αμαρτωλή ζωή των Ισραηλιτών παραδινόταν στα ζώα και η αποδοχή των προσφορών μεταφερόταν στους Ισραηλίτες. Το χυμένο αίμα των ζώων συμβολικά αντιπροσώπευε τη ζωή των λατρευτών που παραδινόταν εκούσια. Έτσι, ο Θεός δεχόταν τις θυσίες σαν εξιλέωση για τους λατρευτές, προστατεύοντας τους από τη θεία οργή.
Αν και δεν δηλώνεται ότι, οι λατρευτές ομολογούσαν τις αμαρτίες τους κατά τη διάρκεια τής παρουσίασης των ολοκαυτωμάτων, αυτό συνεπάγεται από την επίθεση των χεριών πάνω στα προς θυσία ζώα. Αυτή είναι μια εικόνα τού τι συνέβαινε τη μέρα τού εξιλασμού όταν ο αρχιερέας έβαζε τα χέρια του πάνω στο ζωντανό τράγο και ομολογούσε πάνω του τις αμαρτίες τού Ισραήλ (Λευιτ.16:21-22). Ο ιερέας έφερνε το τράγο που κουβαλούσε τις αμαρτίες, έξω μέσω της πύλης τού Σολομώντα και της ανατολικής πύλης, που οδηγούσε κατευθείαν προς το Όρος των Ελαιών. Στην κορυφή τού όρους, ένας εθνικός οδηγούσε τον τράγο στην έρημο τής Ιουδαίας και τον ελευθέρωνε, δηλώνοντας ότι οι αμαρτίες τού Ισραήλ, που είχαν συγχωρεθεί από τον Θεό, είχαν απομακρυνθεί (Λευιτ.16:20-22).
Η ταύτιση με το ζώο που θυσιαζόταν είναι μια εικόνα της ταύτισης των πιστών με τον Μεσσία (Ρωμ.4:5, 6:3-11) που πέθανε στη θέση τους (Β' Κορ.5:21).
Η σφαγή
Οι Ισραηλίτες σκότωναν τους ταύρους, τα κριάρια ή τους τράγους στη βόρεια πλευρά τού χάλκινου θυσιαστήριου (εδ.11). Όταν έβγαζαν τα κοφτερά μαχαίρια και έσφαζαν τα ζώα, κόβοντας το λαιμό τους, η ευθύνη τους τέλειωνε, όσον αφορά το ολοκαύτωμα. Η πράξη αυτή άφηνε μια ανεξίτηλη εντύπωση στο μυαλό τους, σχετικά με τη σημασία τής θυσίας. Καταλάβαιναν ότι αθώα ζώα υπέφεραν τον θάνατο που αυτοί άξιζαν. Αυτό φανέρωνε μια αλησμόνητη εικόνα τού πόσο τρομερή είναι η αμαρτία και τι τιμή έπρεπε να πληρωθεί για να εξιλεωθεί. Το νόημα τής αφιέρωσης παρέμενε στο νου τους. Κάθε φορά που έβλεπαν έναν ταύρο, ένα κριάρι ή έναν τράγο, η πράξη τής αφιέρωσης ερχόταν στη μνήμη τους.
Σήμερα, το Άγιο Πνεύμα, με το Λόγο τού Θεού, εντυπώνει στους πιστούς τη σημασία τού αντικαταστατικού θανάτου του Μεσσία για χάρη μας. Σαν τους Ισραηλίτες που έσφαζαν τις προσφορές, οι πιστοί πρέπει να θυμούνται ότι, όταν δεν είχαν ακόμα αναγεννηθεί, οι αμαρτίες τους ήταν που σταύρωσαν τον Μεσσία (Πράξ.4:27).
Οι ιερείς που ιερουργούσαν
Ο Μωσαϊκός Νόμος ανέφερε με λεπτομέρεια τις συγκεκριμένες ενέργειες που έπρεπε να κάνουν οι ιερείς για κάθε θυσία. Πρώτα, μάζευαν το αίμα που χυνόταν από τα σφαγμένα ζώα και το ράντιζαν «ολόγυρα επάνω στο θυσιαστήριο» (εδ.5), δίνοντας την δυνατότητα στον Θεό να δείξει έλεος σ’ αυτούς που προσέφεραν τις θυσίες.
Οι ιερείς λειτουργούσαν σαν μεσάζοντες μεταξύ του Θεού και του λαού, όταν ράντιζαν το αίμα πάνω στο θυσιαστήριο. Έτσι κι ο Μεσσίας, που είναι ο μεσάζων αρχιερέας του πιστού προσέφερε το αίμα Του άπαξ για να απομακρύνει την αμαρτία (Εβρ.9:11-15, 10:26).
Οι ιερείς που παίρνουν τις θυσίες από τους Ισραηλίτες αποτελεί εικόνα του Μεσσία που παραδίνει τον Εαυτό Του στο θέλημα τού Πατέρα. Στις ώρες τής αγωνίας στον κήπο τής Γεθσημανή ο Γιεσούα προσευχόταν: «Πατέρα μου, αν είναι δυνατόν ας παρέλθει από μένα αυτό το ποτήρι. όμως, όχι όπως εγώ θέλω, αλλά όπως εσύ» (Ματθ.26:39). Ενώ κρεμόταν πάνω στο σταυρό, παρέδωσε το πνεύμα Του στα χέρια τού Πατέρα (Λουκ.23:46).
Το δεύτερο βήμα των ιερέων ήταν να γδάρουν τα ζώα (εδ.6). Το δέρμα ανήκε σ’ αυτούς (Λευιτ.7:8), αλλά το υπόλοιπο των ζώων το προσέφεραν στο Θεό. Οι θυσίες χωρίζονταν με σχολαστικότητα σε σωστά κομμάτια και καθένα εξεταζόταν για ψεγάδια ή αρρώστια.
Μια προσφορά πτηνών την χειρίζονταν κάπως διαφορετικά. Οι λατρευτές δεν χρειάζονταν να βάλουν χέρια στα κεφάλια των πουλιών, ούτε έπρεπε αυτοί να τα σφάξουν. Αυτή ήταν διακονία των ιερέων (εδ.14-15). Τα πουλιά τα σκότωναν αποσπώντας τους τα κεφάλια και μετά το αίμα στράγγιζε στο πλάι τού θυσιαστήριου (εδ.15) για εξιλέωση. Τον πρόλοβο και τα φτερά τού πουλιού τα αφαιρούσαν και τα έριχναν στη σωρό της στάχτης κοντά στην ανατολική μεριά τού θυσιαστηρίου (εδ.16). Τα πουλιά δεν τα διαχώριζαν σαν τα ζώα αλλά τα έσχιζαν στη μέση, τα άνοιγαν (εδ.17) και αφαιρούσαν τα σπλάγχνα τους.
Το τρίτο βήμα ήταν να προετοιμάσουν το θυσιαστήριο βάζοντας φωτιά και ξύλα πάνω του (εδ.7), υποδηλώνοντας ότι περισσότερο καύσιμο προστίθετο για κάθε νέα θυσία. Άπαξ κι άναψε η φωτιά επί του θυσιαστηρίου αρχικά, οι ιερείς τη διατηρούσαν διαρκώς αναμμένη (Λευιτ.6:3). Η φωτιά που αναφέρεται σε σχέση με το θυσιαστήριο μιλάει για την αγιότητα τού Θεού (Εβρ.12:29) και την κρίση (Λευιτ.10:1-2). Η φωτιά που αναφέρεται σε σχέση με τις θυσίες επί του θυσιαστηρίου συμβολίζει τη κρίση τού Θεού πάνω στα ζώα για χάρη των λατρευτών. Η διαρκής φωτιά πάνω στο θυσιαστήριο είναι τύπος δυο αληθειών:
α) Τα πρότυπα τού Θεού για αγιότητα και δικαιοσύνη είναι αμετάβλητα.
β) Μέσω του θυσιαστηρίου, ο Θεός ήταν πάντα έτοιμος να δεχθεί τη θυσιαστήρια λατρεία των Ισραηλιτών όποτε αυτοί την προσέφεραν.
Το τέταρτο βήμα ήταν να πλύνουν τα όργανα και τα πόδια των ζώων (εδ.9) πριν βάλουν τα κομμάτια πάνω στο θυσιαστήριο, επειδή αυτά τα κομμάτια μπορεί να ήταν μολυσμένα. Η ενέργεια αυτή συμβόλιζε τον εσωτερικό και εξωτερικό καθαρισμό των θυσιών που θα προσφέρονταν και παρουσίαζε τη διπλή εικόνα του εσωτερικού κι εξωτερικού βαδίσματος του Μεσσία και των πιστών. Ο Μεσσίας ήταν η τέλεια θυσία, «ο Οποίος αμαρτία δεν έκανε ούτε βρέθηκε δόλος στο στόμα Του» (Α' Πέτρ.2:22). Αλλά και οι πιστοί πρέπει να καθαρίζονται εσωτερικά για υπηρεσία «με το λουτρό του νερού διαμέσου του λόγου» (Εφ.5:26), που θα εμφανιστεί εξωτερικά με άγιο βάδισμα. Με το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών, ο Γιεσούα έδειχνε την ανάγκη για καθημερινό καθαρισμό με σκοπό να έχουν μια αδιάλειπτη κοινωνία με τον Θεό (Ιωάν.13:1-17).
Το πέμπτο βήμα για τους ιερείς ήταν να βάλουν τα καθαρισμένα κομμάτια, με την ίδια σειρά που εμφανίζονταν στο σώμα των ζώων, στο θυσιαστήριο (εδ.8). Τα ολοκαυτώματα τότε ανέδυαν έναν καπνό σαν «οσμή ευωδίας στον Κύριο» (εδ.9). Τα ολοκαυτώματα, οι προσφορές από άλφιτα και οι ειρηνικές προσφορές ονομάζονταν «οσμή ευωδίας», επειδή δεν προσφέρονταν για αμαρτία. Οσμή ευωδίας σημαίνει ότι η προσφορά ευαρεστούσε τον Θεό. Ο Παύλος λέει το έργο του Μεσσία, «οσμή ευωδίας» (Εφεσ.5:2), και αναφέρεται στην εκούσια υπακοή Του στο θέλημα τού Πατέρα και στο θάνατό του πάνω στον σταυρό που ανέβαινε σαν ένα ευώδες άρωμα στον Κύριο (Β' Κορ.2:15-16).
Το τελικό βήμα των ιερέων, αφού ολοκλήρωναν τις θυσίες, ήταν να βγάλουν τις ιερατικές στολές τους, να φορέσουν λινή αμφίεση (Λευιτ.6:10), να μεταφέρουν τη στάχτη έξω από το στρατόπεδο και να τη τοποθετήσουν σε καθαρό τόπο (Λευιτ.6:11). Το ξεφόρτωμα των υπολειμμάτων απεικονίζει την ταφή του Μεσσία. Αφού τέλειωσε η θυσία Του, ο Γιόσεφ, από την Αριμαθαία, Τον κατέβασε απ’ το σταυρό, Τον τύλιξε σε λινά ρούχα και Τον έβαλε σ’ έναν καινούργιο τάφο (Ματθ.27:57-60).
Το μήνυμα που βγαίνει από το ολοκαύτωμα είναι πλήρης αφοσίωση. Είναι ένας τύπος τής πλήρους αφοσίωσης του Μεσσία στο θέλημα τού Πατέρα, με το να δώσει τον εαυτό Του για τις αμαρτίες τής ανθρωπότητας. Την αφοσίωση του Μεσσία μπορούμε να την δούμε στη γέννησή Του (Εβρ.10:5-7), το βάδισμά Του (Ιωάν.8:29), την αγωνία Του στον κήπο (Ματθ.26:39) και στο θάνατό Του (Φιλ.2:8). Η μαρτυρία τού Πατέρα για την αφοσίωσή Του συνοψίζεται από τον Πέτρο: «Επειδή, πήρε από τον Πατέρα Θεό τιμή και δόξα, όταν ήρθε σ’ αυτόν από τη μεγαλοπρεπή δόξα μια τέτοια φωνή: Αυτός είναι ο αγαπητός μου Υιός μου, στον οποίο εγώ ευαρεστήθηκα» (Β' Πέτρ.1:17).
Οι πιστοί οφείλουν να αφιερώνουν τελείως τον εαυτό τους στον Κύριο. Οφείλουν να θεωρούν τον εαυτό τους ότι «είναι νεκροί ως προς την αμαρτία, αλλά ζωντανοί ως προς τον Θεό, μέσω του Μεσσία Γιεσούα του Κυρίου μας» (Ρωμ.6:11). Πρέπει να παρουσιάζουν τα σώματά τους σαν ζωντανές και άγιες θυσίες ευπρόσδεκτες απ’ τον Θεό (Ρωμ.12:1). Το ολοκαύτωμα έπρεπε να το προσφέρουν καθημερινά οι ιερείς (Λευιτ.6:2), σαν μια συνεχή υπενθύμιση στους Ισραηλίτες για την αφιέρωσή τους στον Θεό. Παρομοίως, και οι πιστοί πρέπει να παραδίνουν τη ζωή τους σε καθημερινή αφιέρωση στον Κύριο για να έχουν ένα αποτελεσματικό και γεμάτο νόημα πνευματικό βάδισμα.
Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΑΠΟ ΑΛΦΙΤΑ (Λευιτικό 2, 6:14-23)
«Και αν κάποιος προσφέρει δώρα, προσφορά από άλφιτα, στον Κύριο, το δώρο του θα είναι σιμιγδάλι. και θα χύσει επάνω σ’ αυτό λάδι, και θα βάλει επάνω σ’ αυτό λιβάνι. Και θα το φέρει στους γιους τού Ααρών, τους ιερείς. και ο ιερέας θα πάρει μια χούφτα από το σιμιγδάλι του και από το λάδι του, όσο χωράει το χέρι του, και ολόκληρο το λιβάνι του. και ο ιερέας θα κάψει την αναμνηστική του θυσία επάνω στο θυσιαστήριο. είναι θυσία που γίνεται με φωτιά σε οσμή ευωδίας στον Κύριο. Και το υπόλοιπο τής προσφοράς από άλφιτα θα είναι του Ααρών και των γιων του. είναι αγιότατο από τις θυσίες που γίνονται με φωτιά στον Κύριο» (Λευιτικό 2:1-3).Όταν αναφέρουμε τον όρο Λευιτική προσφορά, μέσα από τη σκέψη των πιο περισσοτέρων περνάει σαν αστραπή η σκέψη των αιματηρών θυσιών. Κι ενώ αληθεύει ότι οι προσφορές στο λευιτικό σύστημα ήταν αιματηρές θυσίες, υπήρχε και μια εξαίρεση. Η προσφορά από άλφιτα ήταν αναίμακτη προσφορά, που αποτελείτο από δημητριακά πού τα παρουσίαζαν στον Κύριο.
Η εβραϊκή λέξη αλεύρι (minchah) σημαίνει δωρεά και αναφέρεται για κάθε δώρο που παρουσίαζαν στον Κύριο (Γέν.4:3) ή σε ανθρώπους (Γέν.32:13). Στην περικοπή αυτή της Γραφής, αναφέρεται στους Ισραηλίτες που προσέφεραν το δώρο τους σαν ευχαριστία για την αγάπη και την καλοσύνη που τους έδειχνε ο Θεός.
Οι προσφορές
Το άψητο αλεύρι εικονίζει το μόχθο των Ισραηλιτών. Έπρεπε να φυτέψουν, να ποτίζουν, να βοτανίζουν, να θερίζουν, να κοπανίζουν και να κοσκινίζουν τα δημητριακά προτού τα προσφέρουν στον Κύριο. Για να γίνουν δεκτοί και να ευλογηθούν από τον Κύριο οι μόχθοι των πιστών, πρέπει να προσφερθούν με αγνά κίνητρα, με αγάπη και με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.
Η δεύτερη μορφή της προσφοράς από άλφιτα ήταν άζυμα ψωμιά (εδ.4), που μπορούσαν να ετοιμαστούν με 3 τρόπους: Ζυμώνοντας το αλεύρι σε λαγάνες και ψήνοντάς τις στον φούρνο (εδ.4), που απεικονίζουν τα αόρατα πάθη του Κυρίου στα χέρια του Πατέρα Θεού (Ματθ.27:45-46). Ψήνοντας τις λαγάνες σε ταψί (εδ.5), εικόνα των έντονων παθών Του στα χέρια του Σατανά (Γέν.3:15), ή ψήνοντας τις λαγάνες σε τηγάνι (εδ.7), εικόνα των αόρατων παθών του Μεσσία απ’ τα χέρια των ανθρώπων (Ματθ.27:27-31). Η προσφορά από άλφιτα πήγαινε ένα βήμα παραπέρα με το να είναι λεπτό αλεύρι, γιατί χρειαζόταν πιο πολλή προετοιμασία. Απεικονίζει και τους πιστούς που βαδίζουν ένα βήμα παραπέρα στην υπηρεσία τους για τον Κύριο.
Η τρίτη μορφή τής προσφοράς από άλφιτα ήταν χλωρά στάχια, ψημένα πάνω στη φωτιά και κοπανισμένα για να βγει το στάρι (εδ.14). Στον Ιωάννη 12:24, ο Γιεσούα συμβολίζει τον Εαυτό Του με κόκκο σιταριού που έπρεπε να πεθάνει για να παράγει καρπό. Ένας κόκκος που πέφτει στο έδαφος πεθαίνει, αλλά μέσα από το θάνατό του ελευθερώνεται η ζωή του κουκουτσιού από την έγκλισή της κι αναγεννιέται σε χιλιάδες άλλους κόκκους που έχουν την ίδια φύση. Μέσα από τον θάνατο, ο Γιεσούα έφερε αναστάσιμη ζωή σε όλους όσους θέτουν τη πίστη τους στο τελειωμένο έργο Του πάνω στο σταυρό. Ο κόκκος καψαλιζόταν μια εικόνα τού Γιεσούα που περνάει μέσα από τη φωτιά των θλίψεων, για να λυτρώσει τον άνθρωπο. Το κτύπημα τού κόκκου συμβολίζει το μαστίγωμα και το κτύπημα του Μεσσία (Ματθ.27:26, 30). Η προσφορά έπρεπε να είναι από τα πρωτογεννήματα (εδ.14), σαφής τύπος του Μεσσία, που είναι η απαρχή της ανάστασης (Α' Κορ.15:20,23) και εμφανίζεται στον ουρανό αντιπροσωπεύοντας όλους τους πιστούς, που μια μέρα θα αναστηθούν με τα ένδοξα σώματά τους (Φιλ.3:20-21, Ιάκ.1:18).
Διάφορα συστατικά προστίθεντο ή αφαιρούνταν από την προσφορά των αλφίτων. Η ζύμη που δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην προσφορά (εδ.4,11), φτιαχνόταν από ζυμωτό αλεύρι (χωρίς αλάτι) σε μια λεκάνη και το άφηναν να μείνει μέχρι που να πάθει ζύμωση. Δεν το χρησιμοποιούσαν το Πάσχα (Έξ.12:8, 15-20), τη γιορτή των άζυμων (Λευιτ.23:6-8), ή σε οποιαδήποτε προσφορά που έβαζαν στο θυσιαστήριο (Έξ.23:18, Λευιτ.2:11), με 2 εξαιρέσεις. Η ζύμη επιτρεπόταν στην ειρηνική προσφορά (Λευιτ.7:13) και στα 2 ψωμιά που κουνούσαν την εποχή των πρωτογεννημάτων (Λευιτ.23:17).
α) Οι Ισραηλίτες προσέφεραν άζυμα ψωμιά (Λευιτ.7:12) με την ειρηνική προσφορά, που είναι εικόνα τού αναμάρτητου Μεσσία, που δίνει ειρήνη στους πιστούς, συμφιλιώνοντας τους με τον Θεό (Εφεσ.2:13-18).
β) Πρόσφεραν ένζυμο ψωμί (Λευιτ.7:13) σαν ευχαριστήρια προσφορά για την ειρήνη που τους έδωσε ο Θεός. Το ένζυμο ψωμί συμβολίζει τους πιστούς που κάνουν ειρήνη με τον Θεό μέσω των σωστών θυσιών, παρόλο που το κακό εξακολουθεί να υπάρχει μέσα τους. Στην κινητή προσφορά (Λευιτ.23:17), η ίδια εικόνα παρουσιαζόταν η ίδια εικόνα, αλλά η εφαρμογή ήταν για τη συνάθροιση, όχι για άτομα.
Στη Γραφή, η ζύμη πάντα συμβολίζει την ακαθαρσία και την πονηρία (Α' Κορ.5:6-8). Ο Γιεσούα σύγκρινε τις πονηρές διδασκαλίες των Φαρισαίων και Σαδδουκαίων (Ματθ.16:12) με το ζυμάρι.
Το μέλι δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην προσφορά αυτή (Λευιτ.2:11) για πολλούς λόγους:
α) Το μέλι, όπως και η ζύμη, είναι ένα μέσο ζύμωσης και αλλοίωσης όταν χρησιμοποιείται στην προετοιμασία τού ξιδιού.
β) Το μέλι αντιπροσωπεύει τη φυσική γλυκύτητα, που είναι ευχάριστη στη γεύση και κάτι το επιθυμητό, αλλά συμβολίζει τη σαρκική απόλαυση. Αν και πολύ εύγευστο στο στόμα, το μέλι μάς δημιουργεί καούρες στο στομάχι αν φάμε πολύ από αυτό (Παρ.25:16,27).
γ) Το μέλι το προσέφεραν οι ειδωλολατρικοί λαοί που ζούσαν γύρω από τους Ισραηλίτες στις απαίσιες θρησκευτικές πρακτικές τους.
Τα σημεία αυτά μπορούν να εφαρμοστούν στη διακονία του Μεσσία. Δεν βασιζόταν στη φυσική χάρη της γλυκύτητας τού προσώπου Του για να πείσει τους ανθρώπους, αλλά στη δύναμη τού Αγίου Πνεύματος. Ο Μεσσίας αποστρεφόταν επίσης τα γλυκά πράγματα τής ζωής, είτε ήταν σχέσεις είτε υλικές ανέσεις, αν αυτές εμπόδιζαν την διακονία Του επάνω στη γη. Δεν υπήρχε στοιχείο γλυκύτητας στη θυσία Του πάνω στο σταυρό, αλλά σκληρός πόνος.
Το ελαιόλαδο έπρεπε να ανακατευθεί με τις προσφορές από άλφιτα (εδ.2,4-5), κάτι που συμβολίζει τη δύναμη τού Αγίου Πνεύματος που χρίει, το πρόσωπο τής Θεότητας που εφαρμόζει τα σχέδια, τους σκοπούς και τα προγράμματα τού Θεού πάνω στη γη. Το Άγιο Πνεύμα έπαιζε ένα μεγάλο ρόλο στη διακονία του Μεσσία. Συνελήφθη (Ματθ.1:18-20), βαφτίστηκε (Ματ.3:16), χρίστηκε (Εβρ.1:9), ενδυναμώθηκε για διακονία (Λουκ.4:14,18) και αναστήθηκε (Ρωμ.8:11) από το Άγιο Πνεύμα.
Το Άγιο Πνεύμα ενεργεί στους πιστούς με πολλούς τρόπους. Αναγεννώνται από το Πνεύμα (Ιωάν.3:3-6), βαπτίζονται στο σώμα του Μεσσία (Α' Κορ.12:12-13), ευλογούνται με τα χαρίσματα για διακονία (Α' Κορ.12:7-11, 27-30, Εφεσ.4:11) και ενδυναμώνονται για να μαρτυρήσουν για τον Κύριο δια του Αγίου Πνεύματος (Πράξ.1:8).
Το αλάτι έπρεπε να χρησιμοποιείται στις προσφορές από άλφιτα για τις προστατεύει από σήψη και να σταματήσει την αλλοίωση μέσα τους. Το αλάτι ήταν ένα έμβλημα της σχέσης διαθήκης του Θεού με τον Ισραήλ. Έτσι, καλείτο «το αλάτι της διαθήκης του Θεού σου» (εδ.13) και δηλώνει τη διαρκή σχέση διαθήκης μεταξύ Θεού κι Ισραήλ που δεν επρόκειτο ποτέ να σπάσει (σύγκρ. Αρ.18:19, Β' Χρον.13:5). Η προσφορά από άλφιτα καρυκευμένη με αλάτι υπενθύμιζε στους Ισραηλίτες τη σχέση διαθήκης τους με τον Θεό, με διάφορους τρόπους: Έπρεπε να ζουν μια καθαρή και συνεπή ζωή μπροστά στον Κύριο. Έπρεπε να φέρνουν τις προσφορές τους με πίστη, χωρίς υποκρισία. Έπρεπε να υπακούν στις εντολές τού Κυρίου. Η διαθήκη φανέρωνε τη φιλία τού Θεού μαζί τους και τους διαβεβαίωνε ότι ο Θεός θα ήταν ένας αξιόπιστος φίλος, που κρατάει τις υποσχέσεις Του. Και η διαθήκη ήταν αιώνια, δείχνοντάς τους το διηνεκές της σχέσης τους με τον Θεό.
Το αλάτι χρησιμεύει στα γραπτά των αποστόλων σαν σύμβολο τής σχέσης των πιστών με το Θεό. Πρέπει να είναι «το αλάτι της γης» (Ματθ.5:13). Όπως και το αλάτι σταματάει τη φθορά, έτσι οι πιστοί πρέπει να διώξουν τη πλημμύρα τής σατανικής διαφθοράς που φανερώνεται στο κόσμο. Η ομιλία τους πρέπει να είναι «αρτυμένη με αλάτι» (Κολ.4:6), για να μπορεί «να δώσει χάρη σ’ αυτούς που ακούν» (Εφεσ.4:29). Δια της γλώσσας, η ζωή των πιστών εκτίθεται. Το αλάτι δεν είναι άνοστο αλλά έχει χαρακτηριστική γεύση, όπως θα πρέπει να είναι κι οι πιστοί που η ζωή είναι γεμάτη με το Άγιο Πνεύμα. Αλλά το αλάτι μπορεί να χάσει τη νοστιμάδα και τη γεύση του (Ματθ.5:13). Οι πιστοί δεν πρέπει να χάσουν τη νοστιμιά τους επιτρέποντας την αμαρτία να υπάρχει στη ζωή τους. Όταν οι πιστοί χάσουν τη νοστιμιά τους, δε μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην υπηρεσία τού Θεού και πρέπει να παραμεριστούν. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι γίνονται αναποτελεσματική στη μαρτυρία τους προς τον κόσμο, και οι άνθρωποι θα καταπατήσουν τη μαρτυρία τους κάτω από τα πόδια τους.
Μοσχολίβανο έπρεπε να χυθεί πάνω από την προσφορά από άλφιτα (εδ.1-2, 15-16). Το μοσχολίβανο δεν πρέπει να συγχέεται με το λιβάνι που έκαιγε επάνω στο θυσιαστήριο τού θυμιάματος, γιατί ήταν διαφορετική ουσία. Το μοσχολίβανο γινόταν από μια αρωματική άσπρη μαστίχα που βγαίνει από ένα δένδρο στην Αραβία. Ποτέ δεν το χρησιμοποιούσαν για ιδιωτικούς σκοπούς (Έξ.30:31-33), αλλά μόνο για λατρεία. Συμβολίζει τον Μεσσία με δυο τρόπους:
α) Στη γέννησή Του οι μάγοι Του έφεραν λιβάνι (Ματθ.2:11), που συμβολίζει την καθαρή ζωή Του. Το λιβάνι είναι εικόνα της ζωής του Γιεσούα, που φανέρωνε το γλυκό άρωμα τής τελειότητας σ’ όλα όσα έλεγε κι έκανε.
β) Το λιβάνι αποτελεί σύμβολο του Μεσσία δια των πιστών. Ο Παύλος λέει: «Όμως, χάρη στον Θεό, που μας κάνει πάντοτε να θριαμβεύουμε διαμέσου του Μεσσία, και σε κάθε τόπο φανερώνει μέσα από μας την οσμή της γνώσης του» (Β' Κορ.2:14-15).
Οι λατρευτές
Τις προσφορές από άλφιτα έπρεπε να τις προσφέρουν εκούσια στον Κύριο, «αν κάποιος προσφέρει» (εδ.1). Οι λατρευτές μπορούσαν να φέρουν τόσα άλφιτα όσο συχνά ήθελαν, στον Κύριο. Η προσφορά από άλφιτα, όπως και το ολοκαύτωμα, ήταν «μια οσμή ευωδίας στον Κύριο» (εδ.2).
Οι Ισραηλίτες έπρεπε να φέρουν την προσφορά τους από άλφιτα στους ιερείς: «Και θα το φέρεις στους γιους του Ααρών, τους ιερείς» (εδ.2). Ύστερα, όλες οι προσφορές δίνονταν στους ιερείς στην είσοδο τής Σκηνής. Αντίθετα με το ολοκαύτωμα, καμιά τελετουργία δεν συνόδευε την προσφορά από άλφιτα. Οι Ισραηλίτες δεν έπαιρναν μέρος στις προσφορές. Απλά έδιναν τα δώρα τους στους ιερείς υπακούοντας στον Νόμο, μια εικόνα των Εβραίων που προσέφεραν τους καρπούς των κόπων τους στον Κύριο. Οι πιστοί σήμερα πρέπει να προσφέρουν τις ζωές τους και τους μόχθους τους σαν ζωντανές θυσίες στον Κύριο. Οι πιστοί πρέπει να συνεργάζονται με αγάπη, όχι για γήινες ανταμοιβές, αλλά για θησαυρούς που θα τους αποδοθούν στον ουρανό (Ματ.6:19-24). Η κατανόηση ότι οι κόποι τους δεν είναι μάταιοι δίνει στους πιστούς το κίνητρο να μείνουν σταθεροί, αμετακίνητοι, πάντα να περισσεύουν σε καλά έργα, γιατί ξέρουν ότι κάποια μέρα θα σταθούν μπροστά στο βήμα του Μεσσία για να κριθούν τα έργα τους (Α' Κορ.3:12-13, Β' Κορ.5:10).
Οι ιερείς που ιερουργούσαν
Οι ιερείς έπαιρναν μια χούφτα αλεύρι ή σιμιγδάλι για να το κάψουν στο θυσιαστήριο, σαν αναμνηστική θυσία (εδ.2). Η προσφορά αυτή επάνω στο θυσιαστήριο αντιπροσώπευε όλη την προσφορά που προσφερόταν στον Κύριο. Το υπόλοιπο τής προσφοράς, μπορούσε να φαγωθεί από τους ιερείς στα Άγια ή στην αυλή τής Σκηνής (Λευιτ.6:16). Μόνον οι άνδρες επιτρέπονταν να φάνε από αυτή την προσφορά (Λευιτ.6:18), ενώ οι κόρες των ιερέων επιτρέπονταν να φάνε τις άλλες προσφορές, που μπορούσαν να βγουν έξω από τη Σκηνή. Για να συμμετάσχουν οι ιερείς, έπρεπε να είναι τελετουργικά καθαροί, γιατί «καθένας που θα τα αγγίξει, θα αγιαστεί» (Λευιτ.6:18). Παρόμοια και οι πιστοί πρέπει να έχουν ένα άγιο βάδισμα (Α' Πέτρ.1:14-16) αν θέλουν να έχουν κοινωνία με τον Μεσσία και Αυτός να τους χρησιμοποιήσει. Οι πιστοί πρέπει να τρέφονται από τον Μεσσία που είναι ο άρτος τής ζωής, παίρνοντας σε αντάλλαγμα την πνευματική στήριξη που χρειάζεται για καρποφόρα υπηρεσία. Ο Γιεσούα είπε: «χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα» (Ιωάν.15:5). Ο Παύλος καταλάβαινε τη μεγάλη μας ανάγκη για το Χριστό, όταν έγραφε: «Όλα τα μπορώ διαμέσου του Χριστού που με ενδυναμώνει» (Φιλ.4:13).
Οι ιερείς έπρεπε να φέρουν μια προσφορά από άλφιτα, κατά την εγκατάστασή τους στην ιεροσύνη. Έπρεπε να πάρουν «ένα δέκατο του εφά σιμιγδάλι», ανακατεμένο με λάδι και να το ψήσουν σε τηγάνι. Το μισό το προσέφεραν με το ολοκαύτωμα κατά τη διάρκεια της πρωινής θυσίας και το μισό κατά τη διάρκεια της βραδινής θυσίας. Οι προσφορές έπρεπε να δίνονται συνεχώς στη διάρκεια της υπηρεσίας των ιερέων. Δεν μπορούσαν να φάνε την προσφορά από άλφιτα που παρουσίαζαν στον Κύριο, αλλά έπρεπε να τη προσφέρουν όλη πάνω στο χάλκινο θυσιαστήριο (εδ.20-23).
Αν και η προσφορά από άλφιτα δεν ήταν αιματηρή θυσία και οι Ισραηλίτες επιτρέπονταν να προσφέρουν αλεύρι για προσφορά περί αμαρτίας (Λευιτ.5:11), έπρεπε να φέρουν και μια αιματηρή θυσία για εξιλέωση για την αμαρτία. Η Γραφή διδάσκει σαφώς ότι «αυτό το αίμα κάνει εξιλασμό υπέρ της ψυχής» (Λευιτ.17:11).
Η προσφορά από άλφιτα πάντα συνόδευε το ολοκαύτωμα σαν μια ανάμνηση ευχαριστίας προς τον Κύριο, αλλά υπήρχε και μια εξαίρεση. Την προσφορά από άλφιτα μπορούσε να αντικαταστήσει μια αιματηρή θυσία μόνο σε μια περίπτωση. Αν κάποιος Ισραηλίτης ήταν τόσο φτωχός και δεν άντεχε οικονομικά την πολύ φτωχική προσφορά των δυο τρυγονιών ή των δυο νεοσσών περιστεριών, τότε και μόνο τότε, μπορούσε να φέρει το 1/10 τού εφά σιμιγδάλι σαν προσφορά περί αμαρτίας (Λευιτ.5:11-13). Αλλά, έπρεπε να την προσφέρει χωρίς λάδι ή μοσχολίβανο, δείχνοντας έτσι ότι δεν έχει τον χαρακτήρα τής συνηθισμένης προσφοράς από άλφιτα. Οι λόγοι ήταν οι ίδιοι, όπως και για το ολοκαύτωμα.
Οι Ισραηλίτες έφερναν τις προσφορές από άλφιτα σαν ευχαριστία προς τον Θεό για την αγάπη και το έλεος που τους προσέφερε. Αν κι οι πιστοί δεν προσφέρουν προσφορές από άλφιτα, πρέπει να προσφέρουν τη ζωή και τον κόπο τους στον Κύριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου