Ο Σεβασμιότατος Κορινθίας κ. Παντελεήμων (Καρανικόλας) είναι συγγραφέας ενός μικρού βιβλίου που φέρει τον τίτλο «Χριστιανοί και Εβραίοι». Δεν πρόκειται διόλου για μια θεολογική ή ιστορική συνεξέταση των δύο θρησκειών, πρόκειται απλώς, το λέω εξ αρχής, για άθλιο αντισημιτισμό. [1] Το βιβλιαράκι αυτό πρωτοκυκλοφόρησε το 1980 (εκδ. Πνοή) και το 1996 έκανε την 5η έκδοσή του. Επειδή μάλιστα ο προς φωτισμόν ελληνόφωνος πληθυσμός είναι λίγος, το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1984 και σε αγγλική μετάφραση. Ποιος να το φανταζόταν πως εξάγουμε αντισημιτισμό;
Δεν χρειάζεται εκτενή παραθέματα ή σύνθετα επιχειρήματα για να θεμελιωθεί η μομφή που προσάπτω στον σεβασμιότατο - υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο, διόλου σπάνιο για επίσκοπο της Ορθόδοξης ελληνικής Εκκλησίας, το αντιεβραϊκό μίσος να μη συνιστά διόλου γι’ αυτόν μομφή, αλλά υψηλό έπαινο. Τα όσα λίγα ακολουθούν νομίζω πως αρκούν για του λόγου το αληθές - εξ όνυχος τον λέοντα. Οι Εβραίοι, αιώνιοι εχθροί των Χριστιανών, βροέβησαν, ισχυρίζεται ο κ. Παντελεήμων, στην «ίδρυση: α) της μασωνίας, β) του μαρξισμού και γ) του χιλιασμού, για να κτυπήσουν έμμεσα τον χριστιανισμό» (σελ. 8). [2] Αναλυτικότερα, «με τους μασώνους θέλησαν, αρχικά βέβαια, να διαβρώσουν τις ανώτερες τα΄παξεις, με τους μαρξιστές τις εργατικές πολιτικόφρονες και αδικούμενες τάξεις, και με τους χιλιαστές και με άλλες ιουδαΐζουσες αιρέσεις θέλησαν να διαβρώσουν τις τάξεις των θρησκευόμενων» (σελ. 9). Οι Εβραίοι δεν μισούν μόνο τους Χριστιανούς, μισούν επιπλέον και τους Έλληνες. «Είναι φυσικοί (υπογραμμίζω εγώ) εχθροί του ελληνισμού, γιατί ο ελληνισμός εδράζεται στην ορθή τοποθέτηση του νου, στην ορθολογική διανόηση, στην ορθή τοποθέτηση του ανθρώπου στην πραγματική του διάσταση, ενώ ο εβραϊσμός τον οδηγεί σε απίθανα και ουτοπιστικά όνειρα υλικής υφής, γιατί ο ελληνισμός είναι, γενικά, το θεμέλιο του σημερινού ευρωπαϊκοδυτικού πολιτισμού, που με την καλλιέργεια που έδωσε και δίνει, εμποδίζει την πολιτισμένη ανθρωπότητα από το να γίνεται εύστοχη βορά των εβραϊκών παγκόσμιων επιδιώξεων» (σελ. 10). Το μίσος των Εβραίων κατά των Χριστιανών και των Ελλήνων είναι αιώνιο, άσβεστο και κυρίως έμπρακτο. «Οι πρώτοι διωγμοί των Χριστιανών και οι συκοφαντίες εναντίον τους, σε όλο τον τότε ελληνορωμαϊκό κόσμο, υπαγορεύονταν και διενεργούνταν από τους Εβραίους (υπογραμμίζει ο συγγραφέας)» (σελ. 27). Ακόμα και μέσα στα πλαίσια της χριστιανικής βυζαντινής αυτοκρατορίας, οι Εβραίοι καταδίωκαν και έβλαπταν τους Χριστιανούς! (σελ. 27). Φαντάζεστε τώρα τι θα έκαναν μέσα στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας: «έπαιρναν μέρος στους βασανισμούς των Χριστιανών από τους Τούρκους, αποτελείωναν τους Χριστιανούς νεομάρτυρες και εθνομάρτυρες και προέβαιναν σε εξευτελισμούς, γενικά των νεκρών σωμάτων τους» (σελ. 27). Όταν έρθει η στιγμή να κάνει λόγο ο κ. Παντελεήμων για το σημερινό κράτος του Ισραήλ, τότε ο αντισημιτισμός του (υπό το ένδυμα δήθεν του αντισιωνισμού, όπως γίνεται κατά κανόνα), φτάνει στην κορύφωσή του. Άλλωστε το μόνο μίσος που υπάρχει είναι το μίσος για ανθρώπους με σάρκα και οστά που ζουν δίπλα μας και όχι για φαντάσματα του περελθόντος. Μισεί κανείς σημερινός Έλληνας τους Μήδους για την εκστρατεία τους εναντίον των ελληνικών πόλεων τον 5ο αιώνα π.Χ. ή μισεί κανείς Χριστιανός τους σημερινούς Ιταλούς για τους διωγμούς που έκαναν οι Ρωμαίοι πρόγονοί τους εναντίον των Χριστιανών; Η πηγή της αναδρομικής ιστορικής εχθρότητας του κ. Παντελεήμονος εναντίον των Εβραίων δεν είναι άλλη από το μίσος του για τους σημερινούς Εβραίους, επειδή δεν του έκαναν τη χάρη να εξαφανιστούν εντελώς από προσώπου γης ή να πάψουν να είναι αυτό που είναι. Με δυο λόγια, γιατί δεν αξίζει τον κόπο να μακρηγορούμε περισσότερο, «το τεχνητό και παρέμβλητο κράτος του Ισραήλ» (σελ. 39), το γενοκτονικό (!) αυτό κράτος (σελ. 39) είναι, κατά τη γνώμη του σεβασμιοτάτου, μια απειλή για ολόκληρη την ανθρωπότητα (σελ.46).
Ο ίδιος μητροπολίτης, συνεπής στις απόψεις του, εξαπολύει το 1996 εγκύκλιο [3] προς το πλήρωμα της μητροπόλεως Κορίνθου για να το προφυλάξει από τους κινδύνους που διατρέχει λόγω επαπειλούμενων εβραϊκών επενδύσεων στον τόπο του: «Σ’ αυτή την πόλη θέλουν να επικυριαρχήσουν [οι Εβραίοι] μέσω των οικονομικών τους επενδύσεων». Απευθύνεται κυρίως στους αρμόδιους «που λόγω της θέσεώς τους πιθανότατα να υποχρεωθούν να λάβουν αποφάσεις και να υπογράψουν σχετικές συμβάσεις με Εβραίους επιχειρηματίες». Αγωνιά ο κ. Παντελεήμων: «Πόσοι Εβραίοι θα ζουν στον κορινθιακό χώρο; Γιατί αν αύριο θα είναι πολλοί, θα δημιουργηθούν μειονότητες και δικαιωματικά θα δούμε στην Κόρινθο ακόμα και συναγωγές (υπογραμμίζω εγώ)». Όλα αυτά τα υποχθόνια σχέδια των Εβραίων εναντίον του ελληνισμού και του χριστιανισμού ο σεβασμιότατος τα ξέρει καλά και με απόλυτη βεβαιότητα, αφού «τον αξίωσε ο Θεός να καταλάβει από πολύ καιρό τους μύχιους σκοπούς των Εβραίων».
Όλα όσα γράψαμε μέχρι εδώ δεν έχουν τίποτε, δυστυχώς, που να ξενίζει κάποιον που γνωρίζει τα εκκλησιαστικά πράγματα της Ελλάδας. Ο αντισημιτισμός των επισκόπων, ιερέων, μοναχών και μοναζουσών της Ορθόδοξης (και όχι μόνο ελλαδικής) Εκκλησίας είναι κάτι σαν φυσικό φαινόμενο και οι αφορμές για να τον καταγγείλεις το πολλές και καθημερινές που τελικά αποθαρρύνεσαι - τι να πιάσεις και τι να αφήσεις; Η αφορμή για να γράψω τούτο το σημείωμα [4] δεν είναι το βιβλίο του κ. Παντελεήμονος, αλλά η εγκωμιαστική κριτική που έγραψε γι’ αυτό ο κ. Παναγιώτης Σιμωτάς και δημοσίευσε το περιοδικό «Θεολογία». [5]
Ο κ. Σιμωτάς είναι καθηγητής της Ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συγγραφέας χρήσιμων φιλολογικών μελετών για το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης και η «Θεολογία» είναι το επίσημο «επιστημονικόν περιοδικόν εκδιδόμενον υπό της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος». Νομίζω πως σ’ αυτήν την περίτωση η σιωπή την οποία προκαλεί το αίσθημα της αποθάρρυνσης - πώς να αναμετρηθείς με τόσα αιωνόβια ψεύδη, ιδίως όταν αυτά προβάλλονται ως αυταπόδεικτες αλήθειες - πρέπει να λύνεται και να λέγονται δυο λόγια, έστω για την τιμή του πνεύματος. Ο κ. Σιμωτάς λοιπόν, αφού συνηγορήσει σε όλα όσα λέει ο κ. Παντελεήμων, θεωρεί συμπερασματικά ότι ο σεβασμιώτατος είναι «αντικειμενικός και δίκαιος και εκφράζει ενταύθα απλώς αλλά ευθαρσώς τον φλογερό πατριωτισμό του. Οφείλει τις δε να συγχαρεί αυτόν δια την τόσο γενναίαν εκ μέρους του υπεράσπιση του ορθόδοξου χριστιανικού θρησκεύματος και του ελληνικού έθνους από τον ελλοχεύοντα κίνδυνο αναβιώσεως, ενδεχομένως, αντιχριστιανικών και ανθελληνικών κινημάτων». Και εύχεται εν κατακλείδι: «Είθε το προσφάτως επανεκδοθέν βιβλίον του Αγίου Κορίνθου να δώσει αφορμήν εις τους αρμοδίους και σοφούς και θα γίνουν, ασφαλώς, σοφώτεροι ούτοι (Παρ. 9:9)». Από τη βιβλιοκρισία του κ. Σιμωτά μαθαίνω και τούτο το εκπληκτικό που αγνοούσα: ο κ. Παντελεήμων είναι επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών (της Θεολογικής Σχολής, υποθέτω), του έχει απονεμηθεί δηλαδή η ανώτερη ακαδημαϊκή τιμή!
Ο κ. Παντελεήμων λοιπόν, αντί να ελέγχεται από τα αρμόδια εκκλησιαστικά όργανα και του επιβάλλονται οι νόμιμες κυρώσεις (αλλά ποιος να ελέγξει ποιον), αντί να καταγγέλλονται και να καταδικάζονται τα αντισημιτικά κηρύγματά του, αναγορεύεται επίτιμος διδάκτωρ και τα γραφόμενά του επαινούνται, εγκωμιάζονται και άρα επικυρώνονται από των στηλών της «Θεολογίας» και μάλιστα δια της γραφίδος πανεπιστημιακού καθηγητή. [6] Βέβαια και ο κ. Πανελεήμων και ο κ. Σιμωτάς δηλώνουν ότι δεν είναι αντισημήτες. Χαιρώ πολύ. Αυτό ακριβώς κάνουν όλοι οι αντισημίτες. Ξέρετε πολλούς που να δηλώνουν εγγράφως το αντίθετο; Ο αντισημιτισμός δεν είναι υπόθεση δηλώσεων, αλλά λόγων και έργων. Είναι γνωστό ότι δεν έχει βρεθεί ούτε ένα επίσημο έγγραφο που να διατάζει τη θανάτωση Εβραίων, το οποίο να φέρει την υπογραφή του Χίτλερ. Σημαίνει αυτό ότι δεν αποφάσισε, δεν διέταξε και δεν οργάνωσε την εξόντωσή τους;
Χρειάζονται οι αναγνώστες της «Σύναξης» να προσκομίσω επιχειρήματα για να στηρίξω την άποψη ότι είναι απαράδεκτο από κάθε άποψη, επιστημονική, ηθική, πολιτική, χριστιανική να δημοσιεύει η «Θεολογία» αντισημιτικά κείμενα ή, κάτι που δεν έχει καμιά διαφορά, να τα επιδοκιμάζει; Είναι δυνατόν ένα χριστιανικό έντυπο να εγκρίνει και να επικυρώνει τη γενοκτονία; Γιατί αυτό ακριβώς σημαίνει αντισημιτισμός: γενοκτονία και μάλιστα στην πιο ακραία και απόλυτη μορφή, να εκοντώνεις δηλαδή τον άλλο, μόνο και μόνο επειδή διέπραξε το ανήκουστο έγκλημα να γεννηθεί. Η γενοκτονία δεν είναι μια θεωρητική και ενδεχόμενη απόληξη του αντισημιτισμού, είναι τόσο πραγματική όσο και τα 6.000.000 νεκροί Εβραίοι του Ολοκαυτώματος. Διευκρίνιση: Η «Θεολογία» μπορεί και πρέπει να δημοσιεύει κείμενα κριτικής και πολεμικής εναντίον της ιουδαϊκής και κάθε άλλης θρησκείας, γιατί οι ιδέες και πολύ περισσότερο οι θρησκείες μάχονται μεταξύ τους, δεν συνυπάρχουν ειρηνικά μέσα στη γενική αδιαφορία. Άλλο το ένα, άλλο το άλλο.
Αν η βιβλιοκριτική του κ. Σιμωτά στάθηκε η αφορμή, όπως είπαμε, γι’ αυτό το σημείωμα, ο λόγος όμως για τον οποίον τελικά γράφτηκε δεν είναι βέβαια η καταγγελία του κ. Σιμωτά ή της «Θεολογίας», αλλά η διατύπωση του αιτήματος να συζητήσουμε επιτέλους ανοιχτά για τον αντισημιτισμό της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ένα κοινό σημείο του βιβλίου του κ. Παντελεήμονος και της βιβλιοκριτικής του κ. Σιμωτά είναι η άποψη πως η Ορθόδοξη Εκκλησία (και η ελληνική κοινωνία γενικότερα) δεν είχε ποτέ και δεν έχει και σήμερα καμιά εχθρότητα προς τους Εβραίους αλλά, απεναντίας, τους περιέθαλψε και τους προστάτεψε όταν κινδύνευαν από τους διώκτες τους, που ήταν πάντοτε ξένοι και σε καμιά περίπτωση Ορθόδοξοι Έλληνες, αντίθετα από ό,τι έκανε η Καθολική Εκκλησία και οι δυτικές κοινωνίες γενικότερα. Πρόκειται για ένα εκτυφλωτικό ψέμα: το μίσος κατά των Εβραίων είναι αδιάψευστα αποτυπωμένο σε αμέτρητα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, σε λειτουργικά κείμενα, σε λαϊκές θρησκευτικές δοξασίες και έθιμα και διαποτίζει ακόμα την ψυχή και τη συνείδηση των θρησκευόμενων Ελλήνων (και των υπολοίπων γενικότερα, αλλά εδώ θέλω να κάνω λόγο μόνο για την Εκκλησία και τους ανθρώπυος της). Πότε επιτέλους θα συζητήσουμε ανοιχτά όλες τις όψεις του εκκλησιαστικού μας βίου, χωρίς αυτοδικαιωτική διάθεση; Πότε επιτέλους θα σταματήσει αυτή η θριαμβολογική αυτοεξύμνηση των Ορθοδόξων Χριστιανών; Πότε θα αναλάβουμε τα σκοτεινά σημεία του παρελθόντος και του παρόντος μας; Πότε θα σκεφτούμε και θα συζητήσουμε πάνω σ’ αυτά για να τα φωτίσουμε και να τα κατονοήσουμε; Χωρίς σκέψη και ανοικτή δημόσια συζήτηση, το μέλλον της εκκλησθαστικής ζωής στον τόπο μας θα είναι τα κούφια λόγια της ρητορείας του κυριακάτικου άμβωνα, ο θρησκευτικός πρωτογονισμός, ο φανατικός ζηλωτισμός ή, στην καλύτερη περίπτωση, ένα πνεύμα αγιωτικής ευλάβειας. Και, για να συνεννοηθούμε σχετικά με το πώς εννοώ αυτή τη συζήτηση, ως προς το βάθος στο οποίο πρέπει να φτάσει και την τόλμη με την οποία πρέπει να γίνει, παραθέτω ένα κείμενο από τις «Διδαχές» του αγίου Κοσμά του Αιτωλού:
«Καθώς γεννηθή το οβριόπουλο, αντίς να το μανθάνουν να προσκυνάη τον Θεόν οι Εβραίοι, παρακινούμνοι από τον Διάβολον, ευθύς οπού γεννηθή το μαθαίνουν να βλασφημάη, να παραδίνη και να αναθεματίζη τον Χριστόν μας και την Παναγίαν μας και εξοδιάζουν πενήντα εκατό πουγγιά να εύρουν κανένα χριστιανόπουλο, να το σφάξουν και να πάρουν τα αίμα του και μετ’ εκείνο να κοινωνούν. Ο Διάβολος θέλει να πίνωμεν των παιδιών και όχι ο Θεός. Ο Χριστός μας παραγγέλλει να ευχώμεσθεν όλον τον κόσμον. Ο Εβραίος, όσον και αν είναι φίλος σου, πήγαινε και καλημέρισέ τον και βάλε το αυτί σου εις το στόμα του, αφογκράσου να ακούσης τι σε λέγει. Εσύ τον εύχεσαι και τον χαιρετάς και εκείνος σε καταράται και σου λέγει ‘να καή η μέρα σου’, διατί η καλή ημέρα είναι του Θεού και δεν θέλει να την λέγη ο Εβραίος.
Τήραξε εις το πρόσωπον έναν Εβραίον όταν γελά να ίδης: τα δόντια του ασπρίζουνε, το πρόσωπον είναι ωσάν πανί αφωρισμένο, διατί έχει την κατάρα από τον Θεόν και δεν γελά η καρδία του, έχει τον Διάβολον μέσα του οπού δεν τον αφήνει. Κοίταξε και έναν Χριστιανόν εις το πρόσωπον, ας είναι και αμαρτγωλός, λάμπει το πρόσωπόν του, χύνει η χάρις του Παναγίου Πνεύματος, διατί ο Θεός δεν τον αφήνει από το χέρι του. Σφάζει ο Εβραίος ένα πρόβατον και τα μισά τα εμπροστινά ποδάρια τα κρατεί δια λόγου του και τα πισινά τα μουτζώνει και τα κάνει κουρμπάνι εις τον Διάβολον και εκείνα τα πουλεί εις τους Χριστιανούς δια να τους μαγαρίση. Θέλει να σε φιλεύση ο Εβραίος κρασί ή ρακί; Αδύνατον είναι να σου το δώση ανίσως και δεν το μαγαρίση πρώτον. Αν δεν προφθάση να το κατουρήσημ θε να πτύση μέσα. Όταν αποθαίνη κανένας Εβραίος, τον βάνουν μέσα εις εάν σκαφίδιον μεγάλο και τον πλένουν με ρακί και του βγάνουν όλην την βρώμα και εκείνην την ρακήν την φτιάνουν με μυριστικά και τότε την πουλούνε εις τους Χριστιανούς φθηνότερη δια να τους μαγαρίζουν. Οψάρια πουλούνε εις την πόλιν οι Εβραίοι και ανοίγουν το στόμα του οψαρίου και κατουρούνε μέσα και τότε το πουλούνε εις τους Χριστιανούς». [7]
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός είναι άγιος, το λέω και το εννοώ, το παραπάνω κείμενο όμως είναι ή δεν είναι κείμενο μίσους κατά των Εβραίων; Υπάρχει κανείς από τους αναγνώστες της «Σύναξης» που να το προσυπογράφει; Ρωτάω και αναρωτιέμαι. Θα συζητήσουμε;
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Συντακτική παρατήρηση: το επίθετο «άθλιος», όταν προσδιορίζει το ουσιαστικό «αντισημιτισμός» κείται πλεοναστικώς.
[2] Όλες οι παραπομπές γίνονται στη 2η έκδοση του βιβλίου, 1980.
[3] Αρ. πρωτ. 427/19.2.96, βλέπε εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», 12.4.1996.
[4] Ο αρχικός τίτλος του άρθρου αυτού ήταν: «Υπάρχει τελικά ή δεν υπάρχει αντισημιτισμός στην Ορθόδοξη Εκκλησία; Ας το συζητήσουμε».
[5] τ. 68, τχ. 3, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1997, 608-611.
[6] Για να απαλύνω λίγο την αντισημιτική μοναξιά που ενδέχεται να νιώθει ο κ. Σιμωτάς, θα θυμίσω εδώ ότι ο αντισημιτισμός δεν είναι διόλου σπάνιο φαινόμενο στις τάξεις των χριστιανών βιβλιστών. Παράδειγμα ο κορυφαίος Γάλλος βιβλιστής, διευθυντής της γαλλικής βιβλικής και αρχαιολογικής Σχολής της Ιερουσαλήμ, μακαρίτης π. Ρολάν ντε Βο (Roland de Vaux).
[7] Ιωάννου Β. Μενούνου, «Κοσμά του Αιτωλού, Διδαχές», Αθήνα (εκδ. Τήνος) χ.χ., 242-243.
Δεν χρειάζεται εκτενή παραθέματα ή σύνθετα επιχειρήματα για να θεμελιωθεί η μομφή που προσάπτω στον σεβασμιότατο - υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο, διόλου σπάνιο για επίσκοπο της Ορθόδοξης ελληνικής Εκκλησίας, το αντιεβραϊκό μίσος να μη συνιστά διόλου γι’ αυτόν μομφή, αλλά υψηλό έπαινο. Τα όσα λίγα ακολουθούν νομίζω πως αρκούν για του λόγου το αληθές - εξ όνυχος τον λέοντα. Οι Εβραίοι, αιώνιοι εχθροί των Χριστιανών, βροέβησαν, ισχυρίζεται ο κ. Παντελεήμων, στην «ίδρυση: α) της μασωνίας, β) του μαρξισμού και γ) του χιλιασμού, για να κτυπήσουν έμμεσα τον χριστιανισμό» (σελ. 8). [2] Αναλυτικότερα, «με τους μασώνους θέλησαν, αρχικά βέβαια, να διαβρώσουν τις ανώτερες τα΄παξεις, με τους μαρξιστές τις εργατικές πολιτικόφρονες και αδικούμενες τάξεις, και με τους χιλιαστές και με άλλες ιουδαΐζουσες αιρέσεις θέλησαν να διαβρώσουν τις τάξεις των θρησκευόμενων» (σελ. 9). Οι Εβραίοι δεν μισούν μόνο τους Χριστιανούς, μισούν επιπλέον και τους Έλληνες. «Είναι φυσικοί (υπογραμμίζω εγώ) εχθροί του ελληνισμού, γιατί ο ελληνισμός εδράζεται στην ορθή τοποθέτηση του νου, στην ορθολογική διανόηση, στην ορθή τοποθέτηση του ανθρώπου στην πραγματική του διάσταση, ενώ ο εβραϊσμός τον οδηγεί σε απίθανα και ουτοπιστικά όνειρα υλικής υφής, γιατί ο ελληνισμός είναι, γενικά, το θεμέλιο του σημερινού ευρωπαϊκοδυτικού πολιτισμού, που με την καλλιέργεια που έδωσε και δίνει, εμποδίζει την πολιτισμένη ανθρωπότητα από το να γίνεται εύστοχη βορά των εβραϊκών παγκόσμιων επιδιώξεων» (σελ. 10). Το μίσος των Εβραίων κατά των Χριστιανών και των Ελλήνων είναι αιώνιο, άσβεστο και κυρίως έμπρακτο. «Οι πρώτοι διωγμοί των Χριστιανών και οι συκοφαντίες εναντίον τους, σε όλο τον τότε ελληνορωμαϊκό κόσμο, υπαγορεύονταν και διενεργούνταν από τους Εβραίους (υπογραμμίζει ο συγγραφέας)» (σελ. 27). Ακόμα και μέσα στα πλαίσια της χριστιανικής βυζαντινής αυτοκρατορίας, οι Εβραίοι καταδίωκαν και έβλαπταν τους Χριστιανούς! (σελ. 27). Φαντάζεστε τώρα τι θα έκαναν μέσα στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας: «έπαιρναν μέρος στους βασανισμούς των Χριστιανών από τους Τούρκους, αποτελείωναν τους Χριστιανούς νεομάρτυρες και εθνομάρτυρες και προέβαιναν σε εξευτελισμούς, γενικά των νεκρών σωμάτων τους» (σελ. 27). Όταν έρθει η στιγμή να κάνει λόγο ο κ. Παντελεήμων για το σημερινό κράτος του Ισραήλ, τότε ο αντισημιτισμός του (υπό το ένδυμα δήθεν του αντισιωνισμού, όπως γίνεται κατά κανόνα), φτάνει στην κορύφωσή του. Άλλωστε το μόνο μίσος που υπάρχει είναι το μίσος για ανθρώπους με σάρκα και οστά που ζουν δίπλα μας και όχι για φαντάσματα του περελθόντος. Μισεί κανείς σημερινός Έλληνας τους Μήδους για την εκστρατεία τους εναντίον των ελληνικών πόλεων τον 5ο αιώνα π.Χ. ή μισεί κανείς Χριστιανός τους σημερινούς Ιταλούς για τους διωγμούς που έκαναν οι Ρωμαίοι πρόγονοί τους εναντίον των Χριστιανών; Η πηγή της αναδρομικής ιστορικής εχθρότητας του κ. Παντελεήμονος εναντίον των Εβραίων δεν είναι άλλη από το μίσος του για τους σημερινούς Εβραίους, επειδή δεν του έκαναν τη χάρη να εξαφανιστούν εντελώς από προσώπου γης ή να πάψουν να είναι αυτό που είναι. Με δυο λόγια, γιατί δεν αξίζει τον κόπο να μακρηγορούμε περισσότερο, «το τεχνητό και παρέμβλητο κράτος του Ισραήλ» (σελ. 39), το γενοκτονικό (!) αυτό κράτος (σελ. 39) είναι, κατά τη γνώμη του σεβασμιοτάτου, μια απειλή για ολόκληρη την ανθρωπότητα (σελ.46).
Ο ίδιος μητροπολίτης, συνεπής στις απόψεις του, εξαπολύει το 1996 εγκύκλιο [3] προς το πλήρωμα της μητροπόλεως Κορίνθου για να το προφυλάξει από τους κινδύνους που διατρέχει λόγω επαπειλούμενων εβραϊκών επενδύσεων στον τόπο του: «Σ’ αυτή την πόλη θέλουν να επικυριαρχήσουν [οι Εβραίοι] μέσω των οικονομικών τους επενδύσεων». Απευθύνεται κυρίως στους αρμόδιους «που λόγω της θέσεώς τους πιθανότατα να υποχρεωθούν να λάβουν αποφάσεις και να υπογράψουν σχετικές συμβάσεις με Εβραίους επιχειρηματίες». Αγωνιά ο κ. Παντελεήμων: «Πόσοι Εβραίοι θα ζουν στον κορινθιακό χώρο; Γιατί αν αύριο θα είναι πολλοί, θα δημιουργηθούν μειονότητες και δικαιωματικά θα δούμε στην Κόρινθο ακόμα και συναγωγές (υπογραμμίζω εγώ)». Όλα αυτά τα υποχθόνια σχέδια των Εβραίων εναντίον του ελληνισμού και του χριστιανισμού ο σεβασμιότατος τα ξέρει καλά και με απόλυτη βεβαιότητα, αφού «τον αξίωσε ο Θεός να καταλάβει από πολύ καιρό τους μύχιους σκοπούς των Εβραίων».
Όλα όσα γράψαμε μέχρι εδώ δεν έχουν τίποτε, δυστυχώς, που να ξενίζει κάποιον που γνωρίζει τα εκκλησιαστικά πράγματα της Ελλάδας. Ο αντισημιτισμός των επισκόπων, ιερέων, μοναχών και μοναζουσών της Ορθόδοξης (και όχι μόνο ελλαδικής) Εκκλησίας είναι κάτι σαν φυσικό φαινόμενο και οι αφορμές για να τον καταγγείλεις το πολλές και καθημερινές που τελικά αποθαρρύνεσαι - τι να πιάσεις και τι να αφήσεις; Η αφορμή για να γράψω τούτο το σημείωμα [4] δεν είναι το βιβλίο του κ. Παντελεήμονος, αλλά η εγκωμιαστική κριτική που έγραψε γι’ αυτό ο κ. Παναγιώτης Σιμωτάς και δημοσίευσε το περιοδικό «Θεολογία». [5]
Ο κ. Σιμωτάς είναι καθηγητής της Ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συγγραφέας χρήσιμων φιλολογικών μελετών για το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης και η «Θεολογία» είναι το επίσημο «επιστημονικόν περιοδικόν εκδιδόμενον υπό της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος». Νομίζω πως σ’ αυτήν την περίτωση η σιωπή την οποία προκαλεί το αίσθημα της αποθάρρυνσης - πώς να αναμετρηθείς με τόσα αιωνόβια ψεύδη, ιδίως όταν αυτά προβάλλονται ως αυταπόδεικτες αλήθειες - πρέπει να λύνεται και να λέγονται δυο λόγια, έστω για την τιμή του πνεύματος. Ο κ. Σιμωτάς λοιπόν, αφού συνηγορήσει σε όλα όσα λέει ο κ. Παντελεήμων, θεωρεί συμπερασματικά ότι ο σεβασμιώτατος είναι «αντικειμενικός και δίκαιος και εκφράζει ενταύθα απλώς αλλά ευθαρσώς τον φλογερό πατριωτισμό του. Οφείλει τις δε να συγχαρεί αυτόν δια την τόσο γενναίαν εκ μέρους του υπεράσπιση του ορθόδοξου χριστιανικού θρησκεύματος και του ελληνικού έθνους από τον ελλοχεύοντα κίνδυνο αναβιώσεως, ενδεχομένως, αντιχριστιανικών και ανθελληνικών κινημάτων». Και εύχεται εν κατακλείδι: «Είθε το προσφάτως επανεκδοθέν βιβλίον του Αγίου Κορίνθου να δώσει αφορμήν εις τους αρμοδίους και σοφούς και θα γίνουν, ασφαλώς, σοφώτεροι ούτοι (Παρ. 9:9)». Από τη βιβλιοκρισία του κ. Σιμωτά μαθαίνω και τούτο το εκπληκτικό που αγνοούσα: ο κ. Παντελεήμων είναι επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών (της Θεολογικής Σχολής, υποθέτω), του έχει απονεμηθεί δηλαδή η ανώτερη ακαδημαϊκή τιμή!
Ο κ. Παντελεήμων λοιπόν, αντί να ελέγχεται από τα αρμόδια εκκλησιαστικά όργανα και του επιβάλλονται οι νόμιμες κυρώσεις (αλλά ποιος να ελέγξει ποιον), αντί να καταγγέλλονται και να καταδικάζονται τα αντισημιτικά κηρύγματά του, αναγορεύεται επίτιμος διδάκτωρ και τα γραφόμενά του επαινούνται, εγκωμιάζονται και άρα επικυρώνονται από των στηλών της «Θεολογίας» και μάλιστα δια της γραφίδος πανεπιστημιακού καθηγητή. [6] Βέβαια και ο κ. Πανελεήμων και ο κ. Σιμωτάς δηλώνουν ότι δεν είναι αντισημήτες. Χαιρώ πολύ. Αυτό ακριβώς κάνουν όλοι οι αντισημίτες. Ξέρετε πολλούς που να δηλώνουν εγγράφως το αντίθετο; Ο αντισημιτισμός δεν είναι υπόθεση δηλώσεων, αλλά λόγων και έργων. Είναι γνωστό ότι δεν έχει βρεθεί ούτε ένα επίσημο έγγραφο που να διατάζει τη θανάτωση Εβραίων, το οποίο να φέρει την υπογραφή του Χίτλερ. Σημαίνει αυτό ότι δεν αποφάσισε, δεν διέταξε και δεν οργάνωσε την εξόντωσή τους;
Χρειάζονται οι αναγνώστες της «Σύναξης» να προσκομίσω επιχειρήματα για να στηρίξω την άποψη ότι είναι απαράδεκτο από κάθε άποψη, επιστημονική, ηθική, πολιτική, χριστιανική να δημοσιεύει η «Θεολογία» αντισημιτικά κείμενα ή, κάτι που δεν έχει καμιά διαφορά, να τα επιδοκιμάζει; Είναι δυνατόν ένα χριστιανικό έντυπο να εγκρίνει και να επικυρώνει τη γενοκτονία; Γιατί αυτό ακριβώς σημαίνει αντισημιτισμός: γενοκτονία και μάλιστα στην πιο ακραία και απόλυτη μορφή, να εκοντώνεις δηλαδή τον άλλο, μόνο και μόνο επειδή διέπραξε το ανήκουστο έγκλημα να γεννηθεί. Η γενοκτονία δεν είναι μια θεωρητική και ενδεχόμενη απόληξη του αντισημιτισμού, είναι τόσο πραγματική όσο και τα 6.000.000 νεκροί Εβραίοι του Ολοκαυτώματος. Διευκρίνιση: Η «Θεολογία» μπορεί και πρέπει να δημοσιεύει κείμενα κριτικής και πολεμικής εναντίον της ιουδαϊκής και κάθε άλλης θρησκείας, γιατί οι ιδέες και πολύ περισσότερο οι θρησκείες μάχονται μεταξύ τους, δεν συνυπάρχουν ειρηνικά μέσα στη γενική αδιαφορία. Άλλο το ένα, άλλο το άλλο.
Αν η βιβλιοκριτική του κ. Σιμωτά στάθηκε η αφορμή, όπως είπαμε, γι’ αυτό το σημείωμα, ο λόγος όμως για τον οποίον τελικά γράφτηκε δεν είναι βέβαια η καταγγελία του κ. Σιμωτά ή της «Θεολογίας», αλλά η διατύπωση του αιτήματος να συζητήσουμε επιτέλους ανοιχτά για τον αντισημιτισμό της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ένα κοινό σημείο του βιβλίου του κ. Παντελεήμονος και της βιβλιοκριτικής του κ. Σιμωτά είναι η άποψη πως η Ορθόδοξη Εκκλησία (και η ελληνική κοινωνία γενικότερα) δεν είχε ποτέ και δεν έχει και σήμερα καμιά εχθρότητα προς τους Εβραίους αλλά, απεναντίας, τους περιέθαλψε και τους προστάτεψε όταν κινδύνευαν από τους διώκτες τους, που ήταν πάντοτε ξένοι και σε καμιά περίπτωση Ορθόδοξοι Έλληνες, αντίθετα από ό,τι έκανε η Καθολική Εκκλησία και οι δυτικές κοινωνίες γενικότερα. Πρόκειται για ένα εκτυφλωτικό ψέμα: το μίσος κατά των Εβραίων είναι αδιάψευστα αποτυπωμένο σε αμέτρητα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, σε λειτουργικά κείμενα, σε λαϊκές θρησκευτικές δοξασίες και έθιμα και διαποτίζει ακόμα την ψυχή και τη συνείδηση των θρησκευόμενων Ελλήνων (και των υπολοίπων γενικότερα, αλλά εδώ θέλω να κάνω λόγο μόνο για την Εκκλησία και τους ανθρώπυος της). Πότε επιτέλους θα συζητήσουμε ανοιχτά όλες τις όψεις του εκκλησιαστικού μας βίου, χωρίς αυτοδικαιωτική διάθεση; Πότε επιτέλους θα σταματήσει αυτή η θριαμβολογική αυτοεξύμνηση των Ορθοδόξων Χριστιανών; Πότε θα αναλάβουμε τα σκοτεινά σημεία του παρελθόντος και του παρόντος μας; Πότε θα σκεφτούμε και θα συζητήσουμε πάνω σ’ αυτά για να τα φωτίσουμε και να τα κατονοήσουμε; Χωρίς σκέψη και ανοικτή δημόσια συζήτηση, το μέλλον της εκκλησθαστικής ζωής στον τόπο μας θα είναι τα κούφια λόγια της ρητορείας του κυριακάτικου άμβωνα, ο θρησκευτικός πρωτογονισμός, ο φανατικός ζηλωτισμός ή, στην καλύτερη περίπτωση, ένα πνεύμα αγιωτικής ευλάβειας. Και, για να συνεννοηθούμε σχετικά με το πώς εννοώ αυτή τη συζήτηση, ως προς το βάθος στο οποίο πρέπει να φτάσει και την τόλμη με την οποία πρέπει να γίνει, παραθέτω ένα κείμενο από τις «Διδαχές» του αγίου Κοσμά του Αιτωλού:
«Καθώς γεννηθή το οβριόπουλο, αντίς να το μανθάνουν να προσκυνάη τον Θεόν οι Εβραίοι, παρακινούμνοι από τον Διάβολον, ευθύς οπού γεννηθή το μαθαίνουν να βλασφημάη, να παραδίνη και να αναθεματίζη τον Χριστόν μας και την Παναγίαν μας και εξοδιάζουν πενήντα εκατό πουγγιά να εύρουν κανένα χριστιανόπουλο, να το σφάξουν και να πάρουν τα αίμα του και μετ’ εκείνο να κοινωνούν. Ο Διάβολος θέλει να πίνωμεν των παιδιών και όχι ο Θεός. Ο Χριστός μας παραγγέλλει να ευχώμεσθεν όλον τον κόσμον. Ο Εβραίος, όσον και αν είναι φίλος σου, πήγαινε και καλημέρισέ τον και βάλε το αυτί σου εις το στόμα του, αφογκράσου να ακούσης τι σε λέγει. Εσύ τον εύχεσαι και τον χαιρετάς και εκείνος σε καταράται και σου λέγει ‘να καή η μέρα σου’, διατί η καλή ημέρα είναι του Θεού και δεν θέλει να την λέγη ο Εβραίος.
Τήραξε εις το πρόσωπον έναν Εβραίον όταν γελά να ίδης: τα δόντια του ασπρίζουνε, το πρόσωπον είναι ωσάν πανί αφωρισμένο, διατί έχει την κατάρα από τον Θεόν και δεν γελά η καρδία του, έχει τον Διάβολον μέσα του οπού δεν τον αφήνει. Κοίταξε και έναν Χριστιανόν εις το πρόσωπον, ας είναι και αμαρτγωλός, λάμπει το πρόσωπόν του, χύνει η χάρις του Παναγίου Πνεύματος, διατί ο Θεός δεν τον αφήνει από το χέρι του. Σφάζει ο Εβραίος ένα πρόβατον και τα μισά τα εμπροστινά ποδάρια τα κρατεί δια λόγου του και τα πισινά τα μουτζώνει και τα κάνει κουρμπάνι εις τον Διάβολον και εκείνα τα πουλεί εις τους Χριστιανούς δια να τους μαγαρίση. Θέλει να σε φιλεύση ο Εβραίος κρασί ή ρακί; Αδύνατον είναι να σου το δώση ανίσως και δεν το μαγαρίση πρώτον. Αν δεν προφθάση να το κατουρήσημ θε να πτύση μέσα. Όταν αποθαίνη κανένας Εβραίος, τον βάνουν μέσα εις εάν σκαφίδιον μεγάλο και τον πλένουν με ρακί και του βγάνουν όλην την βρώμα και εκείνην την ρακήν την φτιάνουν με μυριστικά και τότε την πουλούνε εις τους Χριστιανούς φθηνότερη δια να τους μαγαρίζουν. Οψάρια πουλούνε εις την πόλιν οι Εβραίοι και ανοίγουν το στόμα του οψαρίου και κατουρούνε μέσα και τότε το πουλούνε εις τους Χριστιανούς». [7]
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός είναι άγιος, το λέω και το εννοώ, το παραπάνω κείμενο όμως είναι ή δεν είναι κείμενο μίσους κατά των Εβραίων; Υπάρχει κανείς από τους αναγνώστες της «Σύναξης» που να το προσυπογράφει; Ρωτάω και αναρωτιέμαι. Θα συζητήσουμε;
του Σταύρου Ζουμπουλάκη
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Συντακτική παρατήρηση: το επίθετο «άθλιος», όταν προσδιορίζει το ουσιαστικό «αντισημιτισμός» κείται πλεοναστικώς.
[2] Όλες οι παραπομπές γίνονται στη 2η έκδοση του βιβλίου, 1980.
[3] Αρ. πρωτ. 427/19.2.96, βλέπε εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», 12.4.1996.
[4] Ο αρχικός τίτλος του άρθρου αυτού ήταν: «Υπάρχει τελικά ή δεν υπάρχει αντισημιτισμός στην Ορθόδοξη Εκκλησία; Ας το συζητήσουμε».
[5] τ. 68, τχ. 3, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1997, 608-611.
[6] Για να απαλύνω λίγο την αντισημιτική μοναξιά που ενδέχεται να νιώθει ο κ. Σιμωτάς, θα θυμίσω εδώ ότι ο αντισημιτισμός δεν είναι διόλου σπάνιο φαινόμενο στις τάξεις των χριστιανών βιβλιστών. Παράδειγμα ο κορυφαίος Γάλλος βιβλιστής, διευθυντής της γαλλικής βιβλικής και αρχαιολογικής Σχολής της Ιερουσαλήμ, μακαρίτης π. Ρολάν ντε Βο (Roland de Vaux).
[7] Ιωάννου Β. Μενούνου, «Κοσμά του Αιτωλού, Διδαχές», Αθήνα (εκδ. Τήνος) χ.χ., 242-243.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου