Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών

Με τον περιγραφικό αυτό όρο εννοούμε τον πόλεμο που ξέσπασε στις 5 Ιουνίου 1967 μεταξύ Ισραήλ και των γειτονικών του αραβικών χωρών (Αιγύπτου, Συρίας και Ιορδανίας). Το Ισραήλ, 19 χρόνια μετά την ίδρυσή του, πάλευε ακόμα για την ύπαρξή του, ενώ οι Άραβες επιδίωκαν την εξαφάνισή του. Οι εχθροπραξίες τέλειωσαν 5 μέρες αργότερα, στις 10 Ιουνίου, με θρίαμβο των Ισραηλινών, που τριπλασίασαν τα εδάφη τους, κατακτώντας την αιγυπτιακή Χερσόνησο του Σινά, τη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τα Υψίπεδα του Γκολάν. Ο πόλεμος αυτός των «Εξι Ημερών», αλλάξε δραματικά την εικόνα της Μέσης Ανατολής, δίνοντας μιά νέα διάσταση στο Παλαιστινιακό και στις σχέσεις του Ισραήλ με τις γειτονικές αραβικές χώρες, σε τέτοιο σημείο μάλιστα που Άραβες ιστορικοί να μιλούν για «το πρώτο καθοριστικό στάδιο στην ιστορία του σύγχρονου αραβικού κόσμου».



ΠΡΙΝ ΤΗ ΣΥΡΡΑΞΗ
Στις αρχές του 1967, έπειτα από μια περίοδο σχετικής ηρεμίας, που ακολούθησε τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1956, οι αψιμαχίες ξανάρχισαν στα σύνορα του Ισραήλ και των γειτονικών του αραβικών κρατών. Στο διάστημα που προηγήθηκε του πολέμου των «Έξι Ημερών», τέσσερις Σύριοι κομμάντος είχαν εντοπιστεί στο ισραηλινό έδαφος και ένοπλες παλαιστινιακές ομάδες είχαν πραγματοποιήσει επιθέσεις στο έδαφος του Ισραήλ, ανατινάζοντας το σύστημα άρδευσης στο βόρειο Ισραήλ. Ο αιγύπτιος ηγέτης Νάσσερ ζήτησε την απόσυρση των δυνάμεων του ΟΗΕ από το Σινά στις 18 Μαΐου και μετέφερε στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή. Έπειτα από 11 χρόνια, Ισραηλινοί και Αιγυπτιακοί ήρθαν και πάλι πρόσωπο με πρόσωπο.
Το κλίμα βάρυνε από την απόφαση του αιγύπτιου προέδρου Νάσσερ να επιβάλει ναυτικό αποκλεισμό στα στενά του Τίραν για τα ισραηλινά πλοία στις 22 Μαΐου, εμποδίζοντας τον εφοδιασμό του Ισραήλ από την Ερυθρά Θάλασσα. Οκτώ μέρες αργότερα, Αίγυπτος και Ιορδανία υπέγραψαν σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας, που θορύβησε τους Ισραηλινούς, καθώς οι αραβικές δυνάμεις βρίσκονταν σε απόσταση 17 χιλιομέτρων από τη Μεσόγειο. Αυτό σήμαινε ότι μια καλά οργανωμένη επίθεση κατά του Ισραήλ θα μπορούσε να αποκόψει τη χώρα στα δύο. Στις 4 Ιουνίου στη συμμαχία Αιγύπτου, Ιορδανίας και Συρίας προστέθηκε και το Ιράκ. ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση κατάλαβαν πλέον ότι ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος και συνέστησαν αυτοσυγκράτηση.



Ο ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ 5ης ΙΟΥΝΙΟΥ
Αυτό δεν εμπόδισε το Ισραήλ να χτυπήσει πρώτο τον πιο ισχυρό κρίκο της συμμαχίας, την Αίγυπτο. Στις 7:10 το πρωί της 5ης Ιουνίου του 1967, ο ισραηλινός στρατός περνά στην αντεπίθεση. Στις 7:45, μέσα σε μισή ώρα, περίπου 200 ισραηλινά βομβαρδιστικά αεροσκάφη απογειώθηκαν και επιτέθηκαν ξαφνικά σε 19 αιγυπτιακά αεροδρόμια, καταστρέφοντας μέσα σε 3 ώρες σχεδόν όλη την αεροπορία της Αιγύπτου, που αριθμούσε 400 αεροπλάνα. Οι Ισραηλινοί, με απώλειες μόνο 19 αεροσκαφών, σημείωσαν έναν απροσδόκητο θρίαμβο, που δεν μπορούσε να φανταστεί ούτε και ο πιο αισιόδοξος στρατιωτικός τους. Παράλληλα, με συνεχείς αεροπορικές επιδρομές την ίδια μέρα προκάλεσαν ανεπανόρθωτες καταστροφές στις αεροπορίες των υπόλοιπων συμμάχων της Αιγύπτου. Η απόλυτη υπεροχή του Ισραήλ στον αέρα υπήρξε καθοριστικός παράγοντας στην εύκολη και γρήγορη επικράτησή του.



Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Την ίδια ώρα, οι ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις, με άρματα μάχης, κατευθύνονταν προς το αιγυπτιακό έδαφος κι εξαπέλυαν επίθεση κατά των αιγυπτιακών δυνάμεων στο Σινά και τη Λωρίδα της Γάζας. Με ένα ευφυές στρατήγημα, τα τεθωρακισμένα του στρατηγού Αριέλ Σαρόν βρέθηκαν πίσω από τις αιγυπτιακές δυνάμεις και τις κύκλωσαν. Από εκείνη τη στιγμή, στο νου των αιγύπτιων ιθυνόντων ήταν το πώς οι δυνάμεις τους θα υποχωρήσουν με ασφάλεια από το αραιοκατοικημένο Σινά για να προστατεύσουν το Κάιρο. Μέσα σε 11 χρόνια οι ισραηλινοί καταλάμβαναν για δεύτερη φορά τη Χερσόνησο του Σινά.
Στο Δυτικό Μέτωπο, ο διστακτικός βασιλιάς της Ιορδανίας Χουσεΐν πείστηκε από το Νάσσερ ότι η «νίκη ήταν με το μέρος τους». Ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ, Λεβί Εσκόλ, σε μήνυμά του προς τον Χουσείν δήλωνε: «Δε θα αναλάβουμε δράση κατά της Ιορδανίας αν δε μας επιτεθείτε». Όμως, ο Χουσεΐν ενεπλάκη στον πόλεμο και λίγο μετά την έναρξη των εχθροπραξιών, το Αμμάν βομβάρδισε την Ιερουσαλήμ και τα περίχωρα του Τελ Αβίβ. Αυτό προκάλεσε - την 3η ημέρα του πολέμου - την ακαριαία αντίδραση των Ισραηλινών στη Δυτική Οχθη.
Στις 7 Ιουνίου είχαν υπό την κατοχή τους τη Δυτική Όχθη, ενώ μπήκαν θριαμβευτικά στην Ανατολική Ιερουσαλήμ (Παλιά Πόλη), μετά από 1.900 χρόνια. Η πιο εντυπωσιακή επιχείρηση έγινε στα Υψίπεδα του Γκολάν στη Συρία. Μέσα σε 24 ώρες οι Ισραηλινοί αντίκρισαν τις πεδιάδες της Δαμασκού.



Η ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Στις 10 Ιουνίου ο πόλεμος των «Έξι Ημερών» είχε τελειώσει. Στην πραγματικότητα κράτησε 132 ώρες και 30 λεπτά, λιγότερο κι από έξι ημέρες. Η Δυτική όχθη του Ιορδάνη, η ανατολική Ιερουσαλήμ, τα υψίπεδα του Γκολάν, το όρος Ερμών που δεσπόζει της Συρίας και του Λιβάνου, η χερσόνησος του Σινά και η λωρίδα της Γάζας ήταν υπό ισραηλινή κατοχή. Από πλευράς Ισραηλινών ενεπλάκησαν στις επιχειρήσεις 264.000 άνδρες, συμπεριλαμβανομένων και των εφέδρων. Η Αίγυπτος παρέταξε 150.000 άνδρες, η Ιορδανία 55.000 και η Συρία 75.000 άνδρες. Οι απώλειες για τους Ισραηλινούς ανήλθαν σε 679 νεκρούς και 2.563 τραυματίες, ενώ οι Άραβες είχαν κατά προσέγγιση 21.000 νεκρούς και 45.000 τραυματίες.



ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
Η γρήγορη νίκη έσπρωξε το Ισραήλ σε μια άνευ προηγουμένου ευφορία. Το Ισραήλ ένοιωθε, πλέον, καλά στα πόδια του και είχε τα αναγκαία εδάφη για να διαπραγματευθεί την απόκτηση ειρήνης και ασφάλειας με τους άραβες γείτονές του. «Ενίσχυσε την αίσθηση του ανίκητου και της επιστροφής στις ρίζες της εβραϊκής ιστορίας» θυμάται ο ισραηλινός ιστορικός Ιλάν Γκρέιλσάμερ. Οι Εβραίοι ανακτούσαν τους Βιβλικούς άγιους τόπους: Το Τείχος των Δακρίων στην προσαρτημένη Ιερουσαλήμ, τα Σπήλαια των Πατριαρχών στη Χεβρώνα, τον τάφο του Ιωσήφ στην Ναμπλούς. Και με την πρόθεση να παραμείνουν εκεί.
Ο Αραβικός κόσμος βρέθηκε σε κατάσταση σοκ. Μεγάλος ηττημένος του πολέμου υπήρξε ο αιγύπτιος πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσσερ, που είδε τις φιλοδοξίες του να ηγηθεί του αραβικού κόσμου, να καταρρέουν. Ηττημένες βγήκαν και η Συρία με την Ιορδανία. Ηταν το τέλος του «Παναραβισμού» και η εμφάνιση των πρώτων εστιών του Ισλαμισμού, που χρόνια αργότερα θα αποτελέσει την εναλλακτική λύση στον αραβικό εθνικισμό σε πολλές χώρες της περιοχής. Στον πόλεμο των «Έξι Ημερών» πήραν μέρος στρατιωτικοί, που πρωταγωνίστησαν στις κατοπινές πολιτικές εξελίξεις της Μέσης Ανατολής. Αρχηγός του γενικού επιτελείου του Ισραήλ ήταν ο Γιτζάκ Ραμπίν, μετέπειτα πρωθυπουργός, που δολοφονήθηκε από ακροδεξιό το 1995. Της επίθεσης των Ισραηλινών στο Σινά, ηγήθηκε ο Αριέλ Σαρόν, τέως πρωθυπουργός και αυτός. Των συριακών δυνάμεων ηγήθηκε ο Χαφέζ Ελ Άσαντ, πρόεδρος της Συρίας ως το θάνατό του το 2000.