Ίσως έχετε ακούσει τον όρο «Θεολογία Αντικατάστασης». Ωστόσο, αν τον ψάξετε σ’ ένα λεξικό Εκκλησιαστικής Ιστορίας, δε θα τον βρείτε ταξινομημένο ως συστηματική μελέτη. Μάλλον είναι μια δογματική διδασκαλία που προέρχεται από την αρχαία Εκκλησία. Αποτέλεσε το γόνιμο έδαφος από το οποίο φύτρωσε ο Χριστιανικός αντισημιτισμός, και έχει μολύνει την Εκκλησία σχεδόν για 1900 χρόνια.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ;
Η Θεολογία της Αντικατάστασης εισήχθηκε στην Εκκλησία λίγο καιρό μετά την ανάληψη της ηγεσίας της, που μέχρι τότε ήταν Ιουδαίοι, από Εθνικούς. Ποιες είναι οι θέσεις της;
1. Ο Ισραήλ (ο Ιουδαϊκός λαός και η γη του) έχει αντικατασταθεί στους σκοπούς του Θεού από τη Χριστιανική Εκκλησία, ή, για την ακρίβεια, η Εκκλησία είναι η ιστορική συνέχεια του Ισραήλ, αποκλείοντάς τον.
2. Ο Ιουδαϊκός λαός δεν είναι πλέον ο «εκλεκτός λαός». Στην πραγματικότητα, δε διαφέρουν σε τίποτα από κανένα άλλο έθνος, όπως είναι οι Άγγλοι, οι Ισπανοί κλπ.
3. Χωρίς τη μετάνοια, τη νέα γέννηση, και την ενσωμάτωση στην Εκκλησία, ο Ιουδαϊκός λαός δεν έχει κανένα μέλλον, καμία ελπίδα, και κανένα κάλεσμα μες στο σχέδιο του Θεού. Το ίδιο ισχύει και για οποιονδήποτε άλλο λαό ή ομάδα.
4. Από την Πεντηκοστή (Πράξεις, κεφάλαιο 2) και μετά, ο όρος «Ισραήλ», όπου απαντάται στη Βίβλο, αναφέρεται πλέον στην Εκκλησία.
5. Οι υποσχέσεις, οι διαθήκες και οι ευλογίες που στην Αγία Γραφή αποδίδονται στον λαό Ισραήλ, έχουν παρθεί από αυτόν και έχουν δοθεί στην Εκκλησία, η οποία τον έχει αντικαταστήσει. Ωστόσο, οι Ιουδαίοι υπόκεινται στις κατάρες που βρίσκονται μέσα στην Γραφή, ως συνέπεια της απόρριψης του Χριστού από μέρους τους.
Η ΑΠΟΨΗ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
1. Το να είσαι γιος του Αβραάμ σημαίνει ότι έχεις πίστη στον Ιησού Χριστό. Για όσους το ισχυρίζονται, το (Γαλάτες 3:29) δείχνει ότι η καταγωγή από τον Αβραάμ έχει σχέση μόνο με πνευματικούς, και όχι με εθνικούς όρους: «Και εάν είστε του Χριστού, τότε είστε σπέρμα του Αβραάμ, και κληρονόμοι σύμφωνα με την υπόσχεση».
Αντίκρουση: Ενώ αυτή είναι μία θαυμαστή υπόσχεση που περιλαμβάνει και τους Εθνικούς, το εδάφιο αυτό δεν αποκλείει τον εβραϊκό λαό από την αρχική του διαθήκη, υπόσχεση και ευλογία που έχει ως το φυσικό σπέρμα του Αβραάμ. Αυτό το εδάφιο απλά ενώνει εμάς, τους Εθνικούς Χριστιανούς, με αυτό που ο Θεός ήδη είχε αρχίσει με το λαό Ισραήλ.
2. Η υπόσχεση της γης Χαναάν στον Αβραάμ ήταν μόνο το «ξεκίνημα». Η πραγματική Γη της Επαγγελίας είναι ολόκληρος ο κόσμος. Χρησιμοποιούν το (Ρωμαίους 4:13) για να ισχυριστούν ότι είναι η Εκκλησία που κληρονομεί τον κόσμο, όχι ο Ισραήλ. «Διότι η υπόσχεση προς τον Αβραάμ και προς το σπέρμα του, ότι θα κληρονομούσε τον κόσμο, δεν έγινε μέσω του Νόμου, αλλά μέσω της δικαίωσης με την πίστη».
Αντίκρουση: Πώς αυτό το εδάφιο αποκλείει τον Αβραάμ και τους φυσικούς του κληρονόμους, τους Ιουδαίους; Απλά λέει ότι δε θα κληρονομούσαν τον κόσμο μέσω του Νόμου, αλλά μέσω της πίστεως. Αυτό ισχύει και για την Εκκλησία.
3. Το έθνος του Ισραήλ ήταν μόνον ο σπόρος της μελλοντικής Εκκλησίας, η οποία θα υψωνόταν και θα ενσωμάτωνε ανθρώπους από όλα τα έθνη (Μαλαχίας 1:11): «Διότι από την ανατολή του ηλίου μέχρι τη δύση του, το Όνομά Μου θα είναι μέγα μεταξύ των εθνών, και σε κάθε τόπο, θα προσφέρεται θυμίαμα στο Όνομά Μου, και καθαρή θυσία, διότι το Όνομά Μου θα είναι μέγα μεταξύ των εθνών, λέει ο Κύριος των Δυνάμεων».
Αντίκρουση: Αυτό το εδάφιο είναι μεγαλειώδες, και δείχνει ότι ο ιουδαϊκός λαός και το Ισραήλ εκπλήρωσαν μία από τις κλήσεις τους να είναι «φως των εθνών», έτσι ώστε ο Λόγος του Θεού να πάει σε όλον τον κόσμο. Δεν υπαινίσσεται όμως ότι ο Θεός αρνήθηκε τη σχέση Του με τον Ισραήλ επειδή το Όνομά Του απλώθηκε σε όλο τον κόσμο.
4. Ο Ιησούς δίδασκε ότι οι Ιουδαίοι θα χάσουν τα πνευματικά τους προνόμια και θα αντικατασταθούν από ένα άλλο έθνος (Ματθαίος 21:43): «Γι' αυτό σας λέω, ότι θα παρθεί η βασιλεία του Θεού από εσάς, και θα δοθεί σε έθνος που θα παράγει τους καρπούς της».
Αντίκρουση: Στο εδάφιο αυτό, ο Ιησούς απευθυνόταν στους ιερείς και στους Φαρισαίους, οι οποίοι απέτυχαν ως ηγέτες του λαού. Αυτό το εδάφιο δε μιλάει για ένα άλλο έθνος από το Ισραήλ, αλλά για το έθνος του Ισραήλ, δηλ. τον λαό, στον οποίο θα δοθεί η βασιλεία, δηλαδή η εξουσία, του Θεού. Στα εβραϊκά ή αραμαϊκά που μιλούσε ο Ιησούς δεν υπάρχει ο όρος «έθνος», «εθνότητα», αλλά ο όρος «αμ» που σημαίνει λαός, άνθρωποι.[1] Έτσι η ορθή μετάφραση αυτού του λόγου του Ιησού πρέπει να είναι : «Θα παρθεί η εξουσία του Θεού από εσάς (τους Φαρισαίους) και θα δοθεί σε λαό (ή αλλιώς, σε ανθρώπους) που θα παράγουν τους καρπούς της».
5. Αληθινός Ιουδαίος είναι μόνον όποιος έχει γεννηθεί από το Πνεύμα, είτε είναι φυλετικά Ιουδαίος είτε είναι Εθνικός (Ρωμαίους 2:28-29): «Διότι δεν είναι Ιουδαίος όποιος είναι εξωτερικά Ιουδαίος, ούτε είναι περιτομή η εξωτερική περιτομή στη σάρκα. Αλλά Ιουδαίος είναι αυτός που εσωτερικά είναι Ιουδαίος, και περιτομή είναι εκείνη της καρδιάς, δια του Πνεύματος και όχι δια του γράμματος, της οποίας ο έπαινος δεν είναι από ανθρώπους, αλλά από τον Θεό».
Αντίκρουση: Αυτό το εδάφιο δεν υποστηρίζει την ιδέα ότι η Εκκλησία αντικατέστησε τον Ισραήλ. Μάλλον, απλά ενισχύει αυτό που έχει διατυπωθεί στις εβραϊκές Γραφές (Π. Διαθήκη), και σίγουρα δίνει τις πνευματικές προϋποθέσεις που πρέπει να έχει ο Ιουδαίος και ο κάθε άνθρωπος που ομολογεί ότι είναι ακόλουθος του Θεού του Ισραήλ.
6. Ο Παύλος δείχνει ότι η Εκκλησία είναι στην πραγματικότητα το ίδιο «δένδρο ελιάς» όπως ήταν ο Ισραήλ, και τώρα πλέον η Εκκλησία είναι το δένδρο. Κατά συνέπεια, το να κάνουμε διάκριση μεταξύ Ισραήλ και Εκκλησίας είναι λάθος. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι που έχουν ιουδαϊκή καταγωγή χρειάζονται να μπολιαστούν πάλι στην Εκκλησία (Ρωμαίους 11:17-23).
Αντίκρουση: Αυτός ο ισχυρισμός είναι ο πιο εξωφρενικός, επειδή αυτό το εδάφιο δείχνει ξεκάθαρα ότι εμείς οι Εθνικοί είμαστε «τα άγρια κλαδιά» που παίρνουμε ζωή όταν μπολιαστούμε στο δέντρο της ελιάς του Ισραήλ. Το δέντρο αντιπροσωπεύει τις διαθήκες,[2] τις υποσχέσεις και τις ελπίδες του Ισραήλ (Εφεσίους 2:12), που είναι ριζωμένες στον Μεσσία, και τρέφονται από τον χυμό, που αντιπροσωπεύει το Άγιο Πνεύμα, δίνοντας ζωή στους Ιουδαίους («τα φυσικά κλαδιά») και στους Εθνικούς («τα μπολιασμένα κλαδιά»). Ο Παύλος λέει σε εμάς τους Εθνικούς ότι πρέπει να θυμόμαστε ότι το δέντρο μας στηρίζει, κι ΟΧΙ να είμαστε αλαζόνες και να καυχιόμαστε κατά των φυσικών κλάδων που αποκόπηκαν, γιατί αυτοί μπορούν να μπολιαστούν ξανά. Το δένδρο της ελιάς ΔΕΝ είναι η Εκκλησία. Εμείς απλά έχουμε ενσωματωθεί στο σχέδιο του Θεού το οποίο είχε αρχίσει 2000 χρόνια πρωτύτερα, με τον Αβραάμ.
7. Όλες οι υποσχέσεις που δόθηκαν στο λαό Ισραήλ στην Παλαιά Διαθήκη, εκτός από αυτές που ιστορικά εκπληρώθηκαν πριν τον ερχομό του Ιησού Χριστού, είναι τώρα κληρονομιά της Χριστιανικής Εκκλησίας. Αυτές οι υποσχέσεις δε πρέπει να ερμηνεύονται κατά γράμμα ή σαρκικά, αλλά πνευματικά και συμβολικά, έτσι ώστε όλες οι αναφορές στον Ισραήλ, την Ιερουσαλήμ, τη Σιών και το Ναό, όταν είναι προφητικές, στην πραγματικότητα αναφέρονται στην Εκκλησία. «Διότι όλες οι υποσχέσεις του Θεού εν Αυτώ (Ιησού) είναι Ναι και Αμήν, προς δόξα Θεού για μας» (Β' Κορινθίους 1:20). Συνεπώς, διδάσκουν ότι η Καινή Διαθήκη πρέπει να ερμηνεύεται συμβολικά, όχι κυριολεκτικά.
Αντίκρουση: Παρακάτω θα δούμε το γεγονός ότι οι αναφορές της Καινής Διαθήκης ξεκάθαρα αφορούν το Ισραήλ, όχι την Εκκλησία. Έτσι, καμία υπόσχεση προς το Ισραήλ και τον ιουδαϊκό λαό στη Βίβλο δεν είναι συμβολική, ούτε και μπορεί να περιοριστεί στην Εκκλησία μόνο. Οι υποσχέσεις και οι διαθήκες είναι κυριολεκτικές, και πολλές από αυτές αιώνιες, και εμείς οι Χριστιανοί μπορούμε να συμμετέχουμε σ' αυτές ως μέρος της αναγέννησής μας, όχι όμως ότι εμείς τις παραλάβαμε και αποκλείσαμε τον λαό Ισραήλ. Η Καινή Διαθήκη μιλάει για τη σχέση της Εκκλησίας με τον Ισραήλ και τις διαθήκες του ως «μπολιασμένης σ' αυτές» (Ρωμ. 11:17), ότι «ήρθε πλησίον» (Εφεσίους 2:13), ότι είναι «σπέρμα του Αβραάμ μέσω της πίστεως» (Ρωμαίους 4:16) και ως «συμμέτοχοι» (Ρωμαίους 15:27) κι ΟΧΙ ότι η Εκκλησία καταχράστηκε τη διαθήκη του και αντικατέστησε τον φυσικό Ισραήλ. Εμείς οι Εθνικοί Χριστιανοί προσχωρήσαμε σ' αυτό που ο Θεός έκανε στον λαό Ισραήλ κι ο Θεός δεν έσπασε τις υποσχέσεις της διαθήκης Του με αυτόν το λαό (Ρωμαίους 11:29).
Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΕΠΗΡΕΑΣΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά στην ιστορία των πρώτων τεσσάρων αιώνων του Χριστιανισμού, όπου καθιερώθηκε επίσημα το μίσος κατά του ιουδαϊκού λαού, πράγμα αντίθετο με την ξεκάθαρη διδασκαλία της Καινής Διαθήκης.
Τον 1ο αιώνα μ.Χ. η Εκκλησία ήταν καλά συνδεδεμένη με τις ιουδαϊκές της ρίζες, και ο Ιησούς δεν ήθελε τα πράγματα να είναι διαφορετικά. Στο κάτω-κάτω, ο Ιησούς ήταν Ιουδαίος και η βάση της διδασκαλίας του είναι συνεπής με τις εβραϊκές Άγιες Γραφές. Στο Ματθαίο 5:17-18 ο Ιησούς δηλώνει: «Μη νομίσετε ότι ήρθα να καταλύσω το νόμο ή τους προφήτες. Δεν ήρθα να καταλύσω, αλλά να συμπληρώσω[3]. Γιατί αλήθεια σας λέω: ωσότου παρέλθει ο ουρανός και η γη, ένα γιώτα[4] ή μια κεραία[5] δε θα παρέλθει από το νόμο, ωσότου όλα γίνουν. Όποιος λοιπόν παραβεί μία από τις πολύ μικρές αυτές εντολές και διδάξει έτσι τους ανθρώπους, πολύ μικρός[6] θα κληθεί στη βασιλεία των ουρανών. Όποιος όμως τις εφαρμόσει και τις διδάξει, αυτός μεγάλος θα κληθεί στη βασιλεία των ουρανών». Πριν από την πρώτη ιουδαϊκή εξέγερση, το 66 μ.Χ., ο Χριστιανισμός θεωρείτο βασικά ένα ρεύμα (αίρεση) του Ιουδαϊσμού, όπως οι Φαρισαίοι, οι Σαδδουκαίοι και οι Εσσαίοι. Ο χωρισμός μεταξύ Ιουδαϊσμού και Χριστιανισμού άρχισε ως αποτέλεσμα θρησκευτικών και κοινωνικών διαφορών.
Σύμφωνα με το βιβλίο του David Rausch «A Legacy of Hatred» («Mία Κληρονομιά Μίσους»), υπήρχαν ορισμένοι παράγοντες που συνέβαλλαν σ' αυτό:
1) Η ρωμαϊκή διείσδυση στην Ιουδαία, και η ευρεία αποδοχή του Χριστιανισμού από τους Εθνικούς, περιέπλεξαν την ιστορία του ιουδαϊκού Χριστιανισμού.
2) Οι ρωμαϊκοί πόλεμοι κατά των Ιουδαίων δεν κατέστρεψαν μόνο το Ναό και την Ιερουσαλήμ, αλλά επέφεραν και την εγκατάλειψή της ως κέντρου του Χριστιανισμού στον ρωμαϊκό κόσμο.
3) Η ταχεία αποδοχή του Χριστιανισμού από τους Εθνικούς έφερε τη χριστιανική πίστη στον Εθνικό κόσμο, και όσο ο αριθμός τους αυξανόταν, τόσο αυξανόταν και η επιρροή τους, που τελικά αποσύνδεσε τον Χριστιανισμό από τις ιουδαϊκές του ρίζες.
Πολλοί Εθνικοί Χριστιανοί ερμήνευσαν την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του Ναού ως σημείο ότι ο Θεός είχε εγκαταλείψει τον Ιουδαϊσμό κι ότι είχε προμηθεύσει στους Εθνικούς την ελευθερία να αναπτύξουν τη δική τους χριστιανική θεολογία σ’ ένα περιβάλλον ελεύθερο από την επιρροή της Ιερουσαλήμ. Μήπως αυτό σήμαινε ότι ο Θεός μας έδειχνε ότι η λατρεία στο Ναό δεν ήταν πια απαραίτητη, αφού τώρα το Άγιο Πνεύμα κατοικεί μέσα μας, (Α' Κορινθίους 6:19), και όχι στα Άγια των Αγίων;
Μετά την δεύτερη ιουδαϊκή εξέγερση (133-135 μ.Χ.), η οποία κατεστάλη από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό, η θεολογική και πολιτική εξουσία μετακινήθηκε από τους Ιουδαίους Χριστιανούς ηγέτες σε κέντρα Εθνικών Χριστιανών όπως η Αλεξάνδρεια, η Ρώμη και η Αντιόχεια. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε αυτή τη μεταβολή, γιατί επηρέασε τους αρχαίους Εκκλησιαστικούς Πατέρες ώστε να κάνουν αντι-ιουδαϊκές δηλώσεις, όσο ο Χριστιανισμός άρχιζε να αποσυνδέεται από τις ιουδαϊκές του ρίζες.
Όσο η Εκκλησία απλωνόταν βαθύτερα μες στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, και αύξαναν τα μη ιουδαϊκά μέλη της, η ελληνική και η ρωμαϊκή σκέψη άρχισε να υφέρπει μέσα και να μετασχηματίζει πλήρως τον προσανατολισμό της Βιβλικής ερμηνείας περισσότερο μέσω του ελληνικού τρόπου σκέψης παρά μέσω του Ιουδαϊκού. Αυτό αργότερα θα κατέληγε σε πολλές αιρέσεις, μερικές από τις οποίες ακόμα παραμένουν μες στην Εκκλησία.
Από τότε που ο Χριστιανισμός άρχισε να οδεύει σε διαφορετικό δρόμο από τον Ιουδαϊσμό, το χάσμα άρχισε να γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Ο Ιουδαϊσμός θεωρείτο μία νόμιμη θρησκεία από το Ρωμαϊκό Νόμο, ενώ ο Χριστιανισμός, ως νέα θρησκεία, ήταν παράνομος. Όσο ο Χριστιανισμός αυξανόταν, τόσο οι Ρωμαίοι προσπαθούσαν να τον καταπιέσουν. Σε μια προσπάθεια να ελαφρύνουν το διωγμό, οι Χριστιανοί απολογητές προσπάθησαν, μάταια όμως, να πείσουν τη Ρώμη ότι ο Χριστιανισμός ήταν μία προέκταση του Ιουδαϊσμού. Η Ρώμη δεν πείστηκε, και οι διωγμοί και η απογοήτευση των Χριστιανών τροφοδότησαν ένα φθόνο προς την ιουδαϊκή κοινότητα, που ήταν ελεύθερη να λατρεύει χωρίς διωγμό. Αργότερα, όταν η Εκκλησία έγινε η επίσημη θρησκεία του κράτους, ως αντεκδίκηση θα περνούσε νόμους κατά των Ιουδαίων.
Ο ανταγωνισμός των αρχαίων Χριστιανών προς τους Ιουδαίους αντανακλάται στα γραπτά των Εκκλησιαστικών Πατέρων. Για παράδειγμα, ο Ιουστίνος ο Μάρτυρας (160 μ.Χ.) μιλώντας σ’ έναν Ιουδαίο, λέει: «Οι Γραφές δεν είναι δικές σας, είναι δικές μας». Ο Ειρηναίος, επίσκοπος Λυών (170 μ.Χ.) διακήρυττε: «Οι Ιουδαίοι έχουν αποκληρωθεί από τη χάρη του Θεού». Ο Τερτυλλιανός (160-230 μ.Χ.) στην πραγματεία του «Κατά Ιουδαίων» ανήγγειλε ότι ο Θεός είχε απορρίψει τους Ιουδαίους χάρη των Χριστιανών.
Στις αρχές του 4ου αιώνα, ο Ευσέβιος έγραψε ότι οι υποσχέσεις των Γραφών ήταν για τους Χριστιανούς και όχι για τους Ιουδαίους, και μόνον οι κατάρες ήταν για τους Ιουδαίους. Επιχειρηματολογούσε ότι η Εκκλησία αποτελούσε τη συνέχεια της Παλαιάς Διαθήκης, και έτσι αντικατέστησε τον Ιουδαϊσμό. Η νεαρή Εκκλησία διακήρυξε τον εαυτό της ότι ήταν ο αληθινός λαός Ισραήλ, ή «ο λαός Ισραήλ κατά το Πνεύμα», η κληρονόμος των θεϊκών υποσχέσεων. Το θεωρούσαν θεμελιώδες να δυσφημίσουν «τον κατά σάρκα λαό Ισραήλ», για να αποδείξουν ότι ο Θεός είχε απορρίψει το λαό Του και μετέφερε την αγάπη Του προς τους Χριστιανούς.
Στις αρχές του 4ου αιώνα, ένα μνημειώδες γεγονός συνέβηκε για την Εκκλησία, που έθεσε τη «θριαμβεύουσα Εκκλησία» πάνω από τον «εξαφανιζόμενο λαό Ισραήλ». Το 306 μ.Χ., ο Κωνσταντίνος έγινε ο πρώτος Χριστιανός Ρωμαίος αυτοκράτορας. Αρχικά, είχε μια μάλλον πολυφωνική άποψη κι έδωσε στους Ιουδαίους τα ίδια θρησκευτικά δικαιώματα με τους Χριστιανούς. Ωστόσο, το 321 μ.Χ., έκανε το Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας αποκλείοντας όλες τις υπόλοιπες. Αυτό σήμανε το τέλος των διωγμών των Χριστιανών, αλλά την αρχή της διάκρισης και του διωγμού του ιουδαϊκού λαού.
Ήδη, στην εκκλησιαστική Σύνοδο της Ελβίρα (Ισπανίας), το 305 μ.Χ., είχαν γίνει διακηρύξεις για να κρατούν τους Χριστιανούς χωρισμένους από τους Ιουδαίους, τέτοιες όπως το μην τρώνε μαζί, να μην παντρεύονται Ιουδαίους, να μη χρησιμοποιούν ιουδαϊκές ευλογίες για τα χωράφια τους, και να μην τηρούν το ιουδαϊκό Σάββατο.
Η αυτοκρατορική Ρώμη, το 313 μ.Χ., εξέδωσε το Διάταγμα του Μιλάνου, το οποίο ευνοούσε τους Χριστιανούς, ενώ έθετε εκτός νόμου τις Συναγωγές. Μετά, το 315 μ.Χ., ένα άλλο διάταγμα επέτρεπε το κάψιμο Ιουδαίων αν παραβίαζαν τους νόμους. Καθώς ο Χριστιανισμός γινόταν η θρησκεία του Κράτους, όλο και περισσότεροι νόμοι φτιάχνονταν κατά των Ιουδαίων:
- Αποσύρθηκαν τα αρχαία προνόμια των Ιουδαίων.
- Η ραβινική δικαστική δικαιοδοσία καταργήθηκε ή περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό.
- Ο προσηλυτισμός στον Ιουδαϊσμό απαγορεύτηκε με την ποινή του θανάτου.
- Οι Ιουδαίοι αποκλείστηκαν από δημόσια αξιώματα και στρατιωτικές θέσεις.
Αυτοί και άλλοι περιορισμοί επιβεβαιώθηκαν επανειλημμένα από διάφορες εκκλησιαστικές Συνόδους τα επόμενα 1000 χρόνια.
Το 321 μ.Χ. Ο Κωνσταντίνος διέταξε να παύουν όλες οι εργασίες «τη σεβαστή ημέρα του ηλίου». Αντικαθιστώντας την αργία και λατρεία του Σαββάτου με αυτήν της Κυριακής ως ημέρας της χριστιανικής λατρείας, προώθησε περισσότερο τον διαχωρισμό. Αυτή η διαμάχη μεταξύ ιουδαϊκού Σαββάτου και χριστιανικής Κυριακής εμφανίστηκε και στην Α' Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια, το 325 μ.Χ., που κατέληξε οριστικά στην Κυριακή ως χριστιανική ημέρα αργίας, αν κι αυτό υπήρξε αμφιλεγόμενο για πολύ καιρό μετά.
Μέσα σε μία νύχτα, ο Χριστιανισμός πήρε την εξουσία του αυτοκρατορικού κράτους και οι αυτοκράτορες άρχισαν να μεταφέρουν στην πράξη τις ιδέες και τους ισχυρισμούς των Χριστιανών θεολόγων κατά των Ιουδαίων και του Ιουδαϊσμού. Αντί η Εκκλησία να αδράξει αυτήν την ευκαιρία για να μεταδώσει το μήνυμα του Ευαγγελίου με αγάπη, έγινε στην πραγματικότητα η θριαμβεύουσα Εκκλησία, έτοιμη να αφανίσει τους αντιπάλους της.
Μετά το 321, τα γραπτά των Εκκλησιαστικών Πατέρων άλλαξαν στο χαρακτήρα. Δεν ήταν πλέον αμυντικά κι απολογητικά, αλλά επιθετικά και προσβλητικά, κατευθύνοντας την οργή τους σε καθέναν που βρισκόταν «έξω από την ποίμνη», και ιδιαίτερα κατά των Ιουδαίων οι οποίοι ζούσαν σε κάθε έθνος και πόλη. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, βρίσκουμε περισσότερα παραδείγματα αντι-ιουδαϊκής προκατάληψης στην εκκλησιαστική φιλολογία γραμμένα από εκκλησιαστικούς ηγέτες:
- Ο Ιλαρίων του Πουατιέ (291-371) έγραφε: «Οι Ιουδαίοι είναι ένας διεστραμμένος λαός καταραμένος για πάντα από τον Θεό»!
- Ο Γρηγόριος Νύσσης (πέθανε το 394), επίσκοπος Καππαδοκίας: «Οι Ιουδαίοι είναι γένος εχιδνών, φθονούν την καλοσύνη...»!
- Ο Ιερώνυμος (347-407) περιγράφει τους Ιουδαίους ως «...ερπετά, που φορούν την εικόνα του Ιούδα, οι ψαλμοί τους και οι προσευχές τους είναι γκαρίσματα γαϊδάρων»!
Στα τέλη του 4ου αιώνα, ο επίσκοπος Αντιόχειας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο μεγάλος ρήτορας, έγραψε μία σειρά οκτώ κηρυγμάτων κατά των Ιουδαίων. Είχε δει Χριστιανούς να κάνουν παρέα με Ιουδαίους, να ορκίζονται στην Κιβωτό της Διαθήκης, και να κρατούν τις ιουδαϊκές νηστείες. Και ήθελε αυτά να σταματήσουν. Σε μία προσπάθεια να επαναφέρει τους πιστούς του σε αυτό που αποκαλούσε «αληθινή πίστη», οι Ιουδαίοι έγιναν αντικείμενο μαστιγώματος στα κηρύγματά του. Χαρακτηριστικά έλεγε: «η συναγωγή δεν είναι μόνο πορνείο και θέατρο, είναι επίσης και σπήλαιο ληστών και κατοικιτήριο άγριων θηρίων. Κανένας Ιουδαίος δε λατρεύει το Θεό... Οι Ιουδαίοι είναι αθεράπευτοι δολοφόνοι, κατειλημμένοι από τον διάβολο, και τα τραπέζια τους και τα μεθύσια τους δίνουν τους τρόπους του γουρουνιού. Σκοτώνουν και ακρωτηριάζουν ο ένας τον άλλο...»!
Μπορεί κανείς εύκολα να δει ότι ένας Ιουδαίος Χριστιανός που θα ήθελε να διατηρήσει την κληρονομιά του, ή ένας Εθνικός Χριστιανός που θα ήθελε να μάθει πιο πολλά για την μητρική πίστη του Χριστιανισμού, θα το έβρισκε εξαιρετικά δύσκολο κάτω από αυτή την πίεση. Ο Χρυσόστομος θέλησε να διαχωρίσει τελείως το Χριστιανισμό από τον Ιουδαϊσμό. Έγραφε στην 4η Ομιλία του: «Είπα αρκετά εναντίον εκείνων που ισχυρίζονται ότι είναι με το μέρος μας, αλλά είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν τα ιουδαϊκά τελετουργικά ... είναι κατά των Ιουδαίων που θέλω να δώσω τη μάχη μου ... οι Ιουδαίοι έχουν εγκαταλειφθεί από τον Θεό και δεν υπάρχει καμία δυνατή εξιλέωση για το έγκλημα της θεοκτονίας»!
Ο Χρυσόστομος ήταν γνωστός για τα φλογερά του κηρύγματα εναντίον όσων θεωρούσε ότι ήταν απειλή για το ποίμνιό του, όπως ο πλούτος, οι διασκεδάσεις, τα κοινωνικά προνόμια και ο εξωτερικός στολισμός. Ωστόσο, το κήρυγμά του κατά των Ιουδαίων, που τους θεωρούσε ότι είχαν μία αρνητική επίδραση πάνω στους Χριστιανούς, είναι αδικαιολόγητο και βαριά αντισημιτικό στο περιεχόμενό του. Μία άλλη ατυχής συνεισφορά του Χρυσόστομου στο χριστιανικό αντισημιτισμό ήταν να κατηγορήσει όλον τον ιουδαϊκό λαό ως ένοχο για τη θανάτωση του Χριστού.
Τον 5ο αιώνα, το φλέγον ερώτημα ήταν: «Αν οι Ιουδαίοι και ο Ιουδαϊσμός είναι καταραμένοι από τον Θεό, τότε πώς εξηγείται η ύπαρξή τους;»
Ο Αυγουστίνος ασχολήθηκε με αυτό το θέμα στην «Ομιλία κατά των Ιουδαίων». Θεωρούσε ότι αν και οι Ιουδαίοι άξιζαν την αυστηρότερη ποινή, επειδή θανάτωσαν τον Ιησού, ωστόσο κρατήθηκαν ζωντανοί από τη Θεία Πρόνοια για να δίνουν μαρτυρία, μαζί με τις Γραφές, για την αλήθεια του Χριστιανισμού. Η ύπαρξή τους δικαιολογείτο από την υπηρεσία που πρόσφεραν στη χριστιανική αλήθεια, δίνοντας μαρτυρία μέσα από τον εξευτελισμό τους, για το θρίαμβο της Εκκλησίας απέναντι στη Συναγωγή. Επρόκειτο να είναι για πάντα «ο λαός της μαρτυρίας» - δούλοι και υπηρέτες των Χριστιανών, και ως τέτοιοι θα έπρεπε πάντα να παραμένουν.
Έτσι, οι μονάρχες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θεωρούσαν τους Ιουδαίους υπηρέτες της αυλής, και τους χρησιμοποιούσαν ως βιβλιοθηκάριους, για να διατηρούν τις εβραϊκές Άγιες Γραφές. Επίσης χρησιμοποιούσαν τις υπηρεσίες των Ιουδαίων σε μια άλλη επιχείρηση: την τοκογλυφία, ή το δανεισμό χρημάτων. Ο δανεισμός ήταν απαραίτητος σε μια αναπτυσσόμενη οικονομία. Ωστόσο, ο δανεισμός με τόκο θεωρούνταν σοβαρή αμαρτία που έθετε σε κίνδυνο την αιώνια σωτηρία του Χριστιανού, και γι' αυτό απαγορευόταν. Έτσι, η Εκκλησία υιοθέτησε την πρακτική του δανεισμού από Ιουδαίους, γιατί σύμφωνα με τη λογική τους, οι ιουδαϊκές ψυχές ήταν έτσι και αλλιώς χαμένες. Πολύ αργότερα, οι Ιουδαίοι χρησιμοποιήθηκαν από τις Δυτικές χώρες ως εμπορικοί πράκτορες, και έτσι καταλαβαίνουμε πώς ο εβραϊκός λαός οδηγήθηκε στον τραπεζιτικό και εμπορικό τομέα.
Έτσι μέχρι το Μεσαίωνα το ιδεολογικό οπλοστάσιο του χριστιανικού αντισημιτισμού είχε πλήρως εδραιωθεί. Αυτό εκδηλώθηκε περαιτέρω σε μία ποικιλία γεγονότων μέσα στην Εκκλησία, που προκαθόριζαν το μέλλον, όπως η εξορία των Ιουδαίων από τον Πατριάρχη Αλεξάνδρειας Κύριλλο, και το μοίρασμα της περιουσίας τους σε χριστιανικούς όχλους. Από κοινωνική άποψη, η επιδείνωση της ιουδαϊκής θέσης στην κοινωνία μόλις άρχιζε. Στη διάρκεια αυτής της αρχαίας περιόδου, η ενδημική ιουδαιοφοβία ήταν κυρίως περιορισμένη στους κληρικούς, οι οποίοι πάντα προσπαθούσαν να κρατήσουν τα ποίμνιά τους μακριά από τους Ιουδαίους. Ωστόσο, αργότερα, και ο λαός, η αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη, θα αποτελούσε την κύρια πηγή αντι-σημιτικής δραστηριότητας.
Το αποτέλεσμα αυτών των αντι-ιουδαϊκών διδασκαλιών που συνεχίζονταν μέσα στη διάρκεια της Εκκλησιαστικής ιστορίας, εκδηλωνόταν σε γεγονότα όπως οι σφαγές εβραϊκών πληθυσμών από τους Σταυροφόρους, οι συκοφαντίες της βεβήλωσης της Θείας Κοινωνίας από τους Ιουδαίους και οι επακόλουθοι διωγμοί τους, η επιβολή διακριτικού σήματος στα ρούχα τους, και ο εξοστρακισμός τους, η απέλαση από χώρες ολόκληρων εβραϊκών κοινοτήτων, η δημιουργία γκέτο, η καταστροφή συναγωγών, το κάψιμο εβραϊκών βιβλίων, τα βασανιστήρια από την Ιερά Εξέταση, οι εκτελέσεις και τα πογκρόμ. Τελικά, τα σπέρματα της καταστροφής αυξήθηκαν σε επικές αναλογίες, καταλήγοντας στο Ολοκαύτωμα των 6.000.000 Εβραίων, που έλαβε χώρα μέσα στη «Χριστιανική» Ευρώπη.
Αν η Εκκλησία είχε κατανοήσει το ξεκάθαρο μήνυμα του μπολιάσματός της στο ελαιόδεντρο του Ισραήλ, τότε η θλιβερή κληρονομιά του αντι-σημιτικού μίσους θα είχε αποφευχθεί. Η πλάνη της Αντικαταστατικής Θεολογίας είναι σαν ένας καρκίνος μέσα στην Εκκλησία που δεν έχει μόνο προκαλέσει την παραβίαση του Λόγου του Θεού από μέρους της, αλλά μας έκανε όργανα μίσους, και όχι αγάπης, στο Όνομα του Θεού.
ΕΙΝΑΙ Η Κ. ΔΙΑΘΗΚΗ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΚΗ;
Ενώ η Καινή Διαθήκη έχει χρησιμοποιηθεί από Εθνικούς αντισημίτες, ακόμα και μες στην Εκκλησία, οι συγγραφείς της ήταν Ιουδαίοι, και κατά συνέπεια τα επιχειρήματά τους, ακόμα κι αυτά που κάνουν κριτική στον Ιουδαϊσμό, προέρχονταν από εσωτερικές διαμάχες της ιουδαϊκής κοινότητας, και όχι από διαμάχη με κάποια άλλη κοινότητα. Ακόμα κι αν η κριτική είναι σκληρή, απευθύνεται πάντα σε μια ιδιαίτερη ομάδα ή αίρεση των Ιουδαίων (ίσως λόγω των πρακτικών της, που χρειάζονται επανόρθωση), και όχι σ’ όλους τους Ιουδαίους. Για παράδειγμα, αν κι ο Ιησούς μιλούσε σκληρά προς τους Φαρισαίους, ωστόσο είπε γι' αυτούς: «Οι δάσκαλοι του Νόμου και οι Φαρισαίοι κάθισαν στην έδρα του Μωυσή. Γι' αυτό θα πρέπει να τους υπακούτε και να κάνετε όλα όσα σας λένε. Αλλά μην κάνετε όσα κάνουν, επειδή δεν εφαρμόζουν αυτά που διδάσκουν» (Ματθ. 23:2-3). Ανησυχούσε ότι είχαν «χάσει τον στόχο», πράγμα για το οποίο όλοι χρειάζεται να ανησυχούμε για τον εαυτό μας, ώστε να είμαστε προσεκτικοί στο να πράττουμε αυτά που διδάσκουμε.
Η ξεκάθαρη διδασκαλία της Κ. Διαθήκης είναι ότι η Εκκλησία πρέπει να αγαπάει και να τιμάει τον ιουδαϊκό λαό. Στο Εφεσ. 2:11-18, μας λέγεται ότι «με το αίμα του Μεσσία», εμείς οι Εθνικοί, «ήρθαμε κοντά στην πολιτεία του Ισραήλ», στις διαθήκες, υποσχέσεις και ελπίδες που δόθηκαν στο λαό Ισραήλ. Στο Ρωμ. 11:11-12, 25, λέγεται ότι «τύφλωση κατά μέρος» έχει έρθει στους Ιουδαίους, ώστε το Ευαγγέλιο να πάει στους Εθνικούς. Ωστόσο, λέει ότι θα έρθει καιρός που «όλος ο λαός Ισραήλ θα σωθεί» (εδ.26), επειδή τα χαρίσματα και το κάλεσμα του Θεού προς τον ιουδαϊκό λαό δόθηκαν χωρίς περίπτωση μεταμέλειας από μέρους Του (εδ. 29). Η σχέση του Θεού με τη γη και το λαό Ισραήλ είναι αιώνια.
Εμείς οι Εθνικοί Χριστιανοί διαβάζουμε ότι οι Ιουδαίοι «είναι αγαπητοί χάριν των Πατριαρχών» (Ρωμ. 11:28). Είναι λαός που έχει εκλεγεί από τον Θεό και εκπληρώνει το κάλεσμά του με το να έρθει το Ευαγγέλιο στον κόσμο. Εκλέχτηκαν για να :
1) είναι υπάκουοι στο Λόγο του Θεού και να τον δείχνουν στον κόσμο ως «φως προς τα έθνη»,
2) ακούν το Λόγο του Θεού και να τον καταγράφουν - τη Βίβλο,
3) αποτελούν τον ανθρώπινο αγωγό, για να έρθει ο Μεσσίας.
Ο ιουδαϊκός λαός έχει εκπληρώσει το ρόλο του. Η υπόσχεση προς τον κόσμο μέσω του Αβραάμ ήταν ότι «σε σένα όλα τα έθνη της γης θα ευλογηθούν» (Γεν. 12:3). Θα ήταν φως στα έθνη και, παρόλο που έκαναν λάθη όπως όλοι μας, φανέρωσαν τη δύναμη του Θεού στη γη, άκουσαν το Λόγο του Θεού και τον κατέγραψαν, ώστε να έχουμε τη Βίβλο, και αποτέλεσαν το ανθρώπινο κανάλι για τον Μεσσία, ο οποίος γεννήθηκε, διακόνησε, πέθανε, αναστήθηκε από τους νεκρούς, ανέβηκε στον ουρανό και τελικά θα επιστρέψει στο Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ.
Ο Θεός έκανε μία αιώνια διαθήκη μεταξύ της γης του Ισραήλ και του ιουδαϊκού λαού η οποία πρέπει να εκπληρωθεί, αλλιώς ο Λόγος Του, η Βίβλος, δε θα αποδειχτεί αληθινός, πράγμα που είναι αδύνατο. Ο Θεός δε θα ξεχάσει ποτέ τον αρχαίο Του λαό. Αν ο Θεός δεν εκπληρώσει τις υποσχέσεις Του προς τον Ισραήλ, τι εγγύηση έχουμε ότι θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις Του προς την Εκκλησία; (δες Ιερεμία 31:35-37).
ΟΤΑΝ Η Κ. ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΙΣΡΑΗΛ ΤΙ ΕΝΝΟΕΙ;
1) Οι Ιουδαίοι είναι Ισραηλίτες, όχι Εθνικοί (Ρωμ. 9:4).
2) Στο λαό Ισραήλ ακόμη ανήκει η υιοθεσία, η δόξα, οι διαθήκες, ο νόμος, η λατρεία, και οι υποσχέσεις (Ρωμ. 9:4).
3) Τα χαρίσματα και το κάλεσμα του Θεού για τον Ισραήλ είναι αμετάκλητα (Ρωμ. 11:29).
4) Υπάρχουν 77 αναφορές στο λαό Ισραήλ στην Κ. Διαθήκη, και καμία από αυτές δεν αναφέρεται στην Εκκλησία. Προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τις λέξεις, «Εκκλησία», όπου αναφέρεται ο λαός Ισραήλ και το εδάφιο γίνεται ακατανόητο. Για παράδειγμα Ρωμ. 10:1, «Αδελφοί, η επιθυμία της καρδιάς μου κι η προσευχή μου στον Θεό για τον Ισραήλ, είναι να σωθεί». Αν βάλετε «Εκκλησία» στη λέξη «Ισραήλ» τότε έχουμε μία αντίφαση: η Εκκλησία είναι το σώμα των πιστών που έχουν σωθεί, έτσι γιατί ο Παύλος να προσεύχεται να σωθεί η Εκκλησία;
5) Ο Ψαλμός 105 έχει μια επταπλή επιβεβαίωση των υποσχέσεων του Θεού προς τον Αβραάμ για τη γη Χαναάν. Αυτή είναι μια αιώνια υπόσχεση, όπως ήταν και στο Γεν. 12:1-3.
6) Στο Ιερεμ. 31:35-37 μιλάει για την αιώνια φύση των υποσχέσεων του Θεού προς και για το λαό Ισραήλ, τον ιουδαϊκό λαό, οι οποίες είναι τόσο βέβαιες όσο το ότι ο ήλιος ανατέλλει κάθε μέρα και η σελήνη και τα άστρα λάμπουν τη νύχτα.
7) Οι προφητείες για το τέλος, που μιλάνε για την επιστροφή του Οίκου του Ιακώβ στη γη του Ισραήλ και την αποκατάστασή του, έχουν εκπληρωθεί στο πλήρες με την επάνοδο στη γη του Ισραήλ τα τελευταία 120 χρόνια (Δες Ησα. 11:11-12, Ιεζ. 37:1-14, 36, 35:1, Ησα. 43:5,6, Ιερ. 16:14-16, Ησα. 60:9-11, Ησα. 49:22-23,κλπ).
8) Το Ευαγγέλιο και ο Ιησούς δόθηκαν «στον Ιουδαίο πρώτα, και στον Έλληνα» (Ρωμ. 2:8,9 Ματθ. 10:5-7, 15:24). Υπάρχει μια διάκριση ρόλων μεταξύ Ιουδαίων και Εθνικών. Στο Γαλατ. 2:28 λέει: «Δεν υπάρχει ούτε Ιουδαίος, ούτε Έλληνας, δεν υπάρχει δούλος ούτε ελεύθερος, ούτε αρσενικό και θηλυκό, γιατί όλοι είσαστε ένα μέσα στον Χριστό Ιησού». Αυτό λέει για το πως στέκονται όλοι ως ίσοι μπρος στον Θεό, επειδή όλοι είμαστε αμαρτωλοί και σωσμένοι από τη χάρη του Θεού και το λυτρωτικό έργο του Χριστού. Ωστόσο, οι ρόλοι μας εδώ στη γη είναι καθορισμένοι και διακεκριμένοι. Π.χ. άνδρες και γυναίκες, πατέρες και μητέρες, σύζυγοι, όλοι έχουν έναν ρόλο να παίξουν. Παρόμοια, οι Ιουδαίοι και οι Εθνικοί έχουν ξεχωριστούς ρόλους να παίξουν.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
1) «Πάνω σ' αυτή τη πέτρα θα οικοδομήσω την εκκλησία μου, και οι πύλες του Άδη δε θα τη νικήσουν» (Ματθ. 16:18). Η Εκκλησία είναι χτισμένη πάνω στη μαρτυρία και την κατανόηση του Πέτρου, που είναι Ιουδαίος. Το Εφεσ. 1:11-14 δείχνει ότι το Ισραήλ και οι Ιουδαίοι («εμείς») εκλέχτηκαν, αλλά συμπεριλήφτηκαν επίσης και οι Εθνικοί («εσείς»).
2) Η Εκκλησία σχετίζεται με το λαό Ισραήλ και συμμετέχει στις διαθήκες, υποσχέσεις και ελπίδες, αλλά δεν έχει καλεστεί να τις σφετεριστεί. Η σχέση μας είναι σαν να έχουμε «μπολιαστεί» (Ρωμ. 11:17), σαν να έχουμε «έρθει πλησίον» (Εφεσ. 2:13), σαν «σπέρμα Αβραάμ» δια πίστεως (Ρωμ. 4:16), σαν «κληρονόμοι» στην υπόσχεση του Αβραάμ, σαν «υιοθετημένοι υιοί» (Γαλ. 3:29) και «συμμέτοχοι» (Ρωμ. 15:27).
3) Ως προς τον κόσμο, η Εκκλησία είναι καλεσμένη να κηρύξει το Ευαγγέλιο σε όλα τα έθνη και να κάνει μαθητές (Ματθ. 28:19-20), να αγαπάμε τον Κύριο τον Θεό μας με όλη μας την καρδιά, ψυχή, και διάνοια, και να αγαπάμε τον πλησίον μας σαν τον εαυτό μας (Μαρκ. 12:30-31).
4) Ως προς τον ιουδαϊκό λαό, είμαστε καλεσμένοι να δείχνουμε την αγάπη του Θεού «χάρη των Πατριαρχών» (Ρωμ. 11:28), γιατί χωρίς αυτούς δε θα είχαμε το Λόγο του Θεού ούτε το Σωτήρα μας, ο οποίος ήταν Ιουδαίος γεννημένος από το λαό Ισραήλ. Πρέπει να δείχνουμε το έλεος του Θεού (Ρωμ. 11:31). Πρέπει να δίνουμε υλικά δώρα, για να τους βοηθάμε (Ρωμ. 15:27). Πρέπει να προσευχόμαστε γι' αυτούς και για τη γη Ισραήλ (Ψαλμ. 122:6). Πρέπει να είμαστε φύλακες πάνω στα τείχη, για να τους προστατεύουμε (Ησα. 62:6,7). Πρέπει να βοηθάμε την επιστροφή των Ιουδαίων από τα έθνη στη γη Iσραήλ και στην οικοδόμηση της Σιών (Ησα. 60:9-11, Ιερ. 16:14-16, Ησα. 49:22-23).
5) Σύμφωνα με το Ρωμαίους 11, είμαστε δυο διαφορετικές ομάδες, και οι δύο μπολιασμένες στο ίδιο δέντρο, το οποίο είναι οι διαθήκες και οι υποσχέσεις που δόθηκαν στον λαό Ισραήλ, ριζωμένοι στην ίδια ρίζα, τον Μεσσία, πίνοντας από τον ίδιο χυμό, το Άγιο Πνεύμα του Θεού. Δεν κρατούμε εμείς το δέντρο, αλλά το δέντρο εμάς, και μας απαγορεύεται να καυχιόμαστε εναντίον τους ή να είμαστε αλαζόνες απέναντι στο λαό της Διαθήκης του Θεού (Ρωμ. 11:17-18).
ΟΤΑΝ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΟΝ ΙΣΡΑΗΛ
1) Η Εκκλησία γίνεται αλαζονική και ατομιστική.
2) Καυχιέται απέναντι στους Ιουδαίους και τη γη Ισραήλ.
3) Υποβαθμίζει το ρόλο του Ισραήλ, ή δεν αποδίδει κανένα ρόλο σ’ αυτό.
4) Αυτές οι στάσεις καταλήγουν σε αντι-σημιτισμό στα λόγια και στα έργα.
5) Χωρίς θέση για το Ισραήλ και τον ιουδαϊκό λαό σήμερα δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τις προφητείες της Βίβλου, ιδίως τις πολύ συγκεκριμένες που εκπληρώνονται στη γη του Ισραήλ σήμερα.
6) Πολλά εδάφια της Καινής Διαθήκης δεν έχουν νόημα όταν ο ιουδαϊκός λαός που αναφέρεται σ' αυτά αντικαθίσταται με την Εκκλησία.
7) Μπορεί σήμερα να μας διαφύγει η σπουδαιότητα των εβραϊκών Αγίων Γραφών, της Π. Διαθήκης. Πολλοί Χριστιανοί καυχιούνται ότι είναι Χριστιανοί της Καινής Διαθήκης ή Εκκλησίες της Κ. Διαθήκης σύμφωνα με το βιβλίο των Πράξεων. Ωστόσο, η Βίβλος της πρώτης Εκκλησίας δεν ήταν η Κ. Διαθήκη, η οποία κωδικοποιήθηκε πλήρως μόλις τον 4ο αιώνα μ.Χ., αλλά οι εβραϊκές Γραφές.
8) Μπορεί να χάσουμε το εβραϊκό υπόβαθρο της Κ. Διαθήκης (γλωσσολογικό, θεολογικό και κοινωνικό), που μας διδάσκει περισσότερα και σωστότερα για το ποιος είναι ο Γιεσούα (Ιησούς) ο Μεσσίας, και πώς θα είμαστε καλύτεροι μαθητές Του.
9) Η Εκκλησία χάνει την ευκαιρία να συμμετέχει στο σχέδιο και στην προφητεία του Θεού γι’ αυτήν, για το Ισραήλ και για τον κόσμο σήμερα.
ΟΤΑΝ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΡΑΗΛ
1) Η Εκκλησία παίρνει το σωστό της ρόλο στο λυτρωτικό σχέδιο του Θεού για τον κόσμο, εκτιμώντας τη συνεχιζόμενη αγάπη του Θεού για το Ισραήλ και τη σχέση Του με τον ιουδαϊκό λαό.
2) Μπορούμε να δούμε τη συνέπεια του λυτρωτικού σχεδίου του Θεού από τη Γένεση μέχρι την Αποκάλυψη ως μία συνεχιζόμενη διαδικασία συμπλήρωσης, και όχι σαν ασυνάρτητες φωτογραφίες («Θεωρία των Οικονομιών»).
3) Δείχνουμε αγάπη και τιμή για τον λαό της Διαθήκης του Θεού, όχι περιφρόνηση.
4) Εκτιμούμε την Παλαιά και Καινή Διαθήκη ως εξίσου θεόπνευστες και σημαντικές για την Εκκλησία σήμερα.
5) Η Βιβλική προφητεία έχει νόημα για τη σημερινή εποχή και προσφέρει ευκαιρίες για συμμετοχή του Ισραήλ στο σχέδιο του Θεού.
6) Γινόμαστε καλύτεροι μαθητές του Ιησού καθώς γινόμαστε ικανοί να εκτιμήσουμε τις εβραϊκές ρίζες που ερμηνεύουν ορθά τις λέξεις και τις έννοιες της Κ. Διαθήκης, πράγμα που διαφορετικά γίνονται διφορούμενες. Γιατί; Σε πολλά δεν δόθηκαν εξηγήσεις από τους συγγραφείς της Καινής Διαθήκης γιατί ως Ιουδαίοι προϋπέθεταν τη λεπτομερή γνώση της Παλαιάς Διαθήκης και της ραβινικής παράδοσης. Αν η Εκκλησία είχε κατανοήσει από την αρχή το μήνυμα αυτό, τότε η θλιβερή κληρονομιά του αντι-σημιτικού μίσους από αυτήν θα είχε αποφευχθεί. Η πλάνη της «Θεολογίας της Αντικατάστασης» είναι σαν καρκίνος μέσα στην Εκκλησία και έχει προκαλέσει όχι μόνο την παραβίαση του Λόγου του Θεού σχετικά με τον ιουδαϊκό λαό και τη γη Ισραήλ, αλλά μας έκανε και όργανα μίσους, όχι αγάπης, στο όνομα του Θεού. Όμως, δεν είναι πολύ αργά να αλλάξουμε τους δρόμους μας και να σχετιστούμε σωστά με τον ιουδαϊκό λαό και το Ισραήλ σήμερα.
Πρέπει να μάθουμε περισσότερα, και επίσης να δώσουμε υλική βοήθεια για τους επαναπατριζόμενους στο Ισραήλ, δείχνοντας έτσι έμπρακτα την προτροπή του Θεού στο να ευλογούμε τον λαό της Διαθήκης Του, τον οποίο ακόμη αγαπάει. Και όχι μόνο χρειάζεται εμείς να μάθουμε και να πράξουμε, αλλά επίσης χρειάζεται να διδάξουμε και άλλους, έτσι ώστε να αντισταθμίσουμε την ιστορική πλάνη που κυριάρχησε στην Εκκλησία σχεδόν για 2000 χρόνια.
Ευχαριστούμε τον Θεό, γιατί είναι Θεός ελέους, λύτρωσης και δεύτερης ευκαιρίας.
Βιβλιογραφία
1) Gerhard Falk, The Jew in Christian Theology, (Mac Farland: Jefferson, NC, 1992).
2) Leopold Lucas, The Conflict Between Christianity and Judaism, (Aris & Philips, Warminster, UK: 1993).
3) The New International Study Bible, (The Zondervan Corporation: Grand Rapids, MI, 1985).
4) The New Scofield Reference Bible, Authorized King James Version, (Oxford University Press: New York, NY, 1967).
5) Keith Parker, Is the Church the «New Israel?» (Prayer for Israel: Golant, UK). 6) James Parkes, The Conflict of the Church and the Synagogue, (Athenaeum, New York, 1974).
7) David Rausch, The Legacy of Hatred, (Moody Press: Chicago, IL, 1984).
8) Marcel Simon, Verus Israel, (Oxford University Press: New York, NY, 1986).
9) Clarence H. Wagner, Jr., Lessons from the Land of the Bible, (Bridges for Peace: Jerusalem, Israel, 1998).
10) Eds. C. Roth and G. Wigoder, Encyclopaedia Judaica, (Keter Publishing House, Ltd.: Jerusalem, Israel, 1972).
11) A। Lukyn Williams, Adversus Judaos, (Cambridge University Press: Cambridge, 1935).12) Robert Louis Wilken, John Chrysostom and the Jews, (University of California Press: Berkeley, 1983).
Υποσημειώσεις:
[1] Γνωρίζουμε από τον ιστορικό της Εκκλησίας Ευσέβιο Καισαρείας ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου γράφτηκε αρχικά στα εβραϊκά κι αργότερα μεταφράστηκε στα Ελληνικά. Συνεπώς η πρωτότυπη γλώσσα του Ματθαίου ήταν η εβραϊκή.
[2] Θεωρούμε ότι αφενός η ρίζα του δέντρου αντιπροσωπεύει τον Αβραάμ, τον Ισαάκ, τον Ιακώβ και τους 12 πατριάρχες, αφετέρου ο κορμός το πιστό υπόλοιπο στο Γιαχβέ «Και αν ακόμα σ’ αυτή (εννοεί από το λαό Ισραήλ) μείνει ένα δέκατο, κι αυτό θα είναι για να καεί· θα γίνουν όπως η τερέβινθος και όπως η βελανιδιά που, σ’ αυτά όταν κλαδευτούν, ένας κορμός μένει σ’ αυτές: Σπέρμα άγιο είναι ο κορμός της» (Ησ. 6:13).
[3] Εννοεί να ολοκληρώσει την κατανόηση του Νόμου και των Προφητών, να φέρει σε τελειότητα αυτήν την κατανόηση, όχι να τους αχρηστέψει, όπως τόσο συχνά ερμηνεύεται. Έτσι θα μπορέσουμε πιο αποτελεσματικά να είμαστε και να κάνουμε ό,τι ο Νόμος και οι προφήτες λένε. Κείμενο: «πληρώσαι». Άλλη ερμηνεία: «εκπληρώσω».
[4] Ήταν το μικρότερο γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου.
[5] Προέρχεται από τη λέξη «κέρας, κέρατο». Είναι μια γραμμή πένας, μια κονδυλιά, μια μολυβιά που κάνει να διακρίνεται ένα εβραϊκό γράμμα από άλλο. Π.χ. Στα εβραϊκά το γράμμα ντάλεθ (d) διαφέρει ελάχιστα από το ρες (r), ή το μπεθ (b) από το καφ (k). Μόνο μια μικρή γραμμή, απόφυση, «κεραία», τα κάνει να διαφέρουν.
[6] Κείμενο: «ελάχιστος». Εννοεί: «τελευταίος όλων, φαυλότατος, απορριμμένος, που σημαίνει ότι θα ριχτεί μέσα στην Κόλαση» (Ζιγαβηνός).
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ;
Η Θεολογία της Αντικατάστασης εισήχθηκε στην Εκκλησία λίγο καιρό μετά την ανάληψη της ηγεσίας της, που μέχρι τότε ήταν Ιουδαίοι, από Εθνικούς. Ποιες είναι οι θέσεις της;
1. Ο Ισραήλ (ο Ιουδαϊκός λαός και η γη του) έχει αντικατασταθεί στους σκοπούς του Θεού από τη Χριστιανική Εκκλησία, ή, για την ακρίβεια, η Εκκλησία είναι η ιστορική συνέχεια του Ισραήλ, αποκλείοντάς τον.
2. Ο Ιουδαϊκός λαός δεν είναι πλέον ο «εκλεκτός λαός». Στην πραγματικότητα, δε διαφέρουν σε τίποτα από κανένα άλλο έθνος, όπως είναι οι Άγγλοι, οι Ισπανοί κλπ.
3. Χωρίς τη μετάνοια, τη νέα γέννηση, και την ενσωμάτωση στην Εκκλησία, ο Ιουδαϊκός λαός δεν έχει κανένα μέλλον, καμία ελπίδα, και κανένα κάλεσμα μες στο σχέδιο του Θεού. Το ίδιο ισχύει και για οποιονδήποτε άλλο λαό ή ομάδα.
4. Από την Πεντηκοστή (Πράξεις, κεφάλαιο 2) και μετά, ο όρος «Ισραήλ», όπου απαντάται στη Βίβλο, αναφέρεται πλέον στην Εκκλησία.
5. Οι υποσχέσεις, οι διαθήκες και οι ευλογίες που στην Αγία Γραφή αποδίδονται στον λαό Ισραήλ, έχουν παρθεί από αυτόν και έχουν δοθεί στην Εκκλησία, η οποία τον έχει αντικαταστήσει. Ωστόσο, οι Ιουδαίοι υπόκεινται στις κατάρες που βρίσκονται μέσα στην Γραφή, ως συνέπεια της απόρριψης του Χριστού από μέρους τους.
Η ΑΠΟΨΗ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
1. Το να είσαι γιος του Αβραάμ σημαίνει ότι έχεις πίστη στον Ιησού Χριστό. Για όσους το ισχυρίζονται, το (Γαλάτες 3:29) δείχνει ότι η καταγωγή από τον Αβραάμ έχει σχέση μόνο με πνευματικούς, και όχι με εθνικούς όρους: «Και εάν είστε του Χριστού, τότε είστε σπέρμα του Αβραάμ, και κληρονόμοι σύμφωνα με την υπόσχεση».
Αντίκρουση: Ενώ αυτή είναι μία θαυμαστή υπόσχεση που περιλαμβάνει και τους Εθνικούς, το εδάφιο αυτό δεν αποκλείει τον εβραϊκό λαό από την αρχική του διαθήκη, υπόσχεση και ευλογία που έχει ως το φυσικό σπέρμα του Αβραάμ. Αυτό το εδάφιο απλά ενώνει εμάς, τους Εθνικούς Χριστιανούς, με αυτό που ο Θεός ήδη είχε αρχίσει με το λαό Ισραήλ.
2. Η υπόσχεση της γης Χαναάν στον Αβραάμ ήταν μόνο το «ξεκίνημα». Η πραγματική Γη της Επαγγελίας είναι ολόκληρος ο κόσμος. Χρησιμοποιούν το (Ρωμαίους 4:13) για να ισχυριστούν ότι είναι η Εκκλησία που κληρονομεί τον κόσμο, όχι ο Ισραήλ. «Διότι η υπόσχεση προς τον Αβραάμ και προς το σπέρμα του, ότι θα κληρονομούσε τον κόσμο, δεν έγινε μέσω του Νόμου, αλλά μέσω της δικαίωσης με την πίστη».
Αντίκρουση: Πώς αυτό το εδάφιο αποκλείει τον Αβραάμ και τους φυσικούς του κληρονόμους, τους Ιουδαίους; Απλά λέει ότι δε θα κληρονομούσαν τον κόσμο μέσω του Νόμου, αλλά μέσω της πίστεως. Αυτό ισχύει και για την Εκκλησία.
3. Το έθνος του Ισραήλ ήταν μόνον ο σπόρος της μελλοντικής Εκκλησίας, η οποία θα υψωνόταν και θα ενσωμάτωνε ανθρώπους από όλα τα έθνη (Μαλαχίας 1:11): «Διότι από την ανατολή του ηλίου μέχρι τη δύση του, το Όνομά Μου θα είναι μέγα μεταξύ των εθνών, και σε κάθε τόπο, θα προσφέρεται θυμίαμα στο Όνομά Μου, και καθαρή θυσία, διότι το Όνομά Μου θα είναι μέγα μεταξύ των εθνών, λέει ο Κύριος των Δυνάμεων».
Αντίκρουση: Αυτό το εδάφιο είναι μεγαλειώδες, και δείχνει ότι ο ιουδαϊκός λαός και το Ισραήλ εκπλήρωσαν μία από τις κλήσεις τους να είναι «φως των εθνών», έτσι ώστε ο Λόγος του Θεού να πάει σε όλον τον κόσμο. Δεν υπαινίσσεται όμως ότι ο Θεός αρνήθηκε τη σχέση Του με τον Ισραήλ επειδή το Όνομά Του απλώθηκε σε όλο τον κόσμο.
4. Ο Ιησούς δίδασκε ότι οι Ιουδαίοι θα χάσουν τα πνευματικά τους προνόμια και θα αντικατασταθούν από ένα άλλο έθνος (Ματθαίος 21:43): «Γι' αυτό σας λέω, ότι θα παρθεί η βασιλεία του Θεού από εσάς, και θα δοθεί σε έθνος που θα παράγει τους καρπούς της».
Αντίκρουση: Στο εδάφιο αυτό, ο Ιησούς απευθυνόταν στους ιερείς και στους Φαρισαίους, οι οποίοι απέτυχαν ως ηγέτες του λαού. Αυτό το εδάφιο δε μιλάει για ένα άλλο έθνος από το Ισραήλ, αλλά για το έθνος του Ισραήλ, δηλ. τον λαό, στον οποίο θα δοθεί η βασιλεία, δηλαδή η εξουσία, του Θεού. Στα εβραϊκά ή αραμαϊκά που μιλούσε ο Ιησούς δεν υπάρχει ο όρος «έθνος», «εθνότητα», αλλά ο όρος «αμ» που σημαίνει λαός, άνθρωποι.[1] Έτσι η ορθή μετάφραση αυτού του λόγου του Ιησού πρέπει να είναι : «Θα παρθεί η εξουσία του Θεού από εσάς (τους Φαρισαίους) και θα δοθεί σε λαό (ή αλλιώς, σε ανθρώπους) που θα παράγουν τους καρπούς της».
5. Αληθινός Ιουδαίος είναι μόνον όποιος έχει γεννηθεί από το Πνεύμα, είτε είναι φυλετικά Ιουδαίος είτε είναι Εθνικός (Ρωμαίους 2:28-29): «Διότι δεν είναι Ιουδαίος όποιος είναι εξωτερικά Ιουδαίος, ούτε είναι περιτομή η εξωτερική περιτομή στη σάρκα. Αλλά Ιουδαίος είναι αυτός που εσωτερικά είναι Ιουδαίος, και περιτομή είναι εκείνη της καρδιάς, δια του Πνεύματος και όχι δια του γράμματος, της οποίας ο έπαινος δεν είναι από ανθρώπους, αλλά από τον Θεό».
Αντίκρουση: Αυτό το εδάφιο δεν υποστηρίζει την ιδέα ότι η Εκκλησία αντικατέστησε τον Ισραήλ. Μάλλον, απλά ενισχύει αυτό που έχει διατυπωθεί στις εβραϊκές Γραφές (Π. Διαθήκη), και σίγουρα δίνει τις πνευματικές προϋποθέσεις που πρέπει να έχει ο Ιουδαίος και ο κάθε άνθρωπος που ομολογεί ότι είναι ακόλουθος του Θεού του Ισραήλ.
6. Ο Παύλος δείχνει ότι η Εκκλησία είναι στην πραγματικότητα το ίδιο «δένδρο ελιάς» όπως ήταν ο Ισραήλ, και τώρα πλέον η Εκκλησία είναι το δένδρο. Κατά συνέπεια, το να κάνουμε διάκριση μεταξύ Ισραήλ και Εκκλησίας είναι λάθος. Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι που έχουν ιουδαϊκή καταγωγή χρειάζονται να μπολιαστούν πάλι στην Εκκλησία (Ρωμαίους 11:17-23).
Αντίκρουση: Αυτός ο ισχυρισμός είναι ο πιο εξωφρενικός, επειδή αυτό το εδάφιο δείχνει ξεκάθαρα ότι εμείς οι Εθνικοί είμαστε «τα άγρια κλαδιά» που παίρνουμε ζωή όταν μπολιαστούμε στο δέντρο της ελιάς του Ισραήλ. Το δέντρο αντιπροσωπεύει τις διαθήκες,[2] τις υποσχέσεις και τις ελπίδες του Ισραήλ (Εφεσίους 2:12), που είναι ριζωμένες στον Μεσσία, και τρέφονται από τον χυμό, που αντιπροσωπεύει το Άγιο Πνεύμα, δίνοντας ζωή στους Ιουδαίους («τα φυσικά κλαδιά») και στους Εθνικούς («τα μπολιασμένα κλαδιά»). Ο Παύλος λέει σε εμάς τους Εθνικούς ότι πρέπει να θυμόμαστε ότι το δέντρο μας στηρίζει, κι ΟΧΙ να είμαστε αλαζόνες και να καυχιόμαστε κατά των φυσικών κλάδων που αποκόπηκαν, γιατί αυτοί μπορούν να μπολιαστούν ξανά. Το δένδρο της ελιάς ΔΕΝ είναι η Εκκλησία. Εμείς απλά έχουμε ενσωματωθεί στο σχέδιο του Θεού το οποίο είχε αρχίσει 2000 χρόνια πρωτύτερα, με τον Αβραάμ.
7. Όλες οι υποσχέσεις που δόθηκαν στο λαό Ισραήλ στην Παλαιά Διαθήκη, εκτός από αυτές που ιστορικά εκπληρώθηκαν πριν τον ερχομό του Ιησού Χριστού, είναι τώρα κληρονομιά της Χριστιανικής Εκκλησίας. Αυτές οι υποσχέσεις δε πρέπει να ερμηνεύονται κατά γράμμα ή σαρκικά, αλλά πνευματικά και συμβολικά, έτσι ώστε όλες οι αναφορές στον Ισραήλ, την Ιερουσαλήμ, τη Σιών και το Ναό, όταν είναι προφητικές, στην πραγματικότητα αναφέρονται στην Εκκλησία. «Διότι όλες οι υποσχέσεις του Θεού εν Αυτώ (Ιησού) είναι Ναι και Αμήν, προς δόξα Θεού για μας» (Β' Κορινθίους 1:20). Συνεπώς, διδάσκουν ότι η Καινή Διαθήκη πρέπει να ερμηνεύεται συμβολικά, όχι κυριολεκτικά.
Αντίκρουση: Παρακάτω θα δούμε το γεγονός ότι οι αναφορές της Καινής Διαθήκης ξεκάθαρα αφορούν το Ισραήλ, όχι την Εκκλησία. Έτσι, καμία υπόσχεση προς το Ισραήλ και τον ιουδαϊκό λαό στη Βίβλο δεν είναι συμβολική, ούτε και μπορεί να περιοριστεί στην Εκκλησία μόνο. Οι υποσχέσεις και οι διαθήκες είναι κυριολεκτικές, και πολλές από αυτές αιώνιες, και εμείς οι Χριστιανοί μπορούμε να συμμετέχουμε σ' αυτές ως μέρος της αναγέννησής μας, όχι όμως ότι εμείς τις παραλάβαμε και αποκλείσαμε τον λαό Ισραήλ. Η Καινή Διαθήκη μιλάει για τη σχέση της Εκκλησίας με τον Ισραήλ και τις διαθήκες του ως «μπολιασμένης σ' αυτές» (Ρωμ. 11:17), ότι «ήρθε πλησίον» (Εφεσίους 2:13), ότι είναι «σπέρμα του Αβραάμ μέσω της πίστεως» (Ρωμαίους 4:16) και ως «συμμέτοχοι» (Ρωμαίους 15:27) κι ΟΧΙ ότι η Εκκλησία καταχράστηκε τη διαθήκη του και αντικατέστησε τον φυσικό Ισραήλ. Εμείς οι Εθνικοί Χριστιανοί προσχωρήσαμε σ' αυτό που ο Θεός έκανε στον λαό Ισραήλ κι ο Θεός δεν έσπασε τις υποσχέσεις της διαθήκης Του με αυτόν το λαό (Ρωμαίους 11:29).
Η ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΕΠΗΡΕΑΣΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά στην ιστορία των πρώτων τεσσάρων αιώνων του Χριστιανισμού, όπου καθιερώθηκε επίσημα το μίσος κατά του ιουδαϊκού λαού, πράγμα αντίθετο με την ξεκάθαρη διδασκαλία της Καινής Διαθήκης.
Τον 1ο αιώνα μ.Χ. η Εκκλησία ήταν καλά συνδεδεμένη με τις ιουδαϊκές της ρίζες, και ο Ιησούς δεν ήθελε τα πράγματα να είναι διαφορετικά. Στο κάτω-κάτω, ο Ιησούς ήταν Ιουδαίος και η βάση της διδασκαλίας του είναι συνεπής με τις εβραϊκές Άγιες Γραφές. Στο Ματθαίο 5:17-18 ο Ιησούς δηλώνει: «Μη νομίσετε ότι ήρθα να καταλύσω το νόμο ή τους προφήτες. Δεν ήρθα να καταλύσω, αλλά να συμπληρώσω[3]. Γιατί αλήθεια σας λέω: ωσότου παρέλθει ο ουρανός και η γη, ένα γιώτα[4] ή μια κεραία[5] δε θα παρέλθει από το νόμο, ωσότου όλα γίνουν. Όποιος λοιπόν παραβεί μία από τις πολύ μικρές αυτές εντολές και διδάξει έτσι τους ανθρώπους, πολύ μικρός[6] θα κληθεί στη βασιλεία των ουρανών. Όποιος όμως τις εφαρμόσει και τις διδάξει, αυτός μεγάλος θα κληθεί στη βασιλεία των ουρανών». Πριν από την πρώτη ιουδαϊκή εξέγερση, το 66 μ.Χ., ο Χριστιανισμός θεωρείτο βασικά ένα ρεύμα (αίρεση) του Ιουδαϊσμού, όπως οι Φαρισαίοι, οι Σαδδουκαίοι και οι Εσσαίοι. Ο χωρισμός μεταξύ Ιουδαϊσμού και Χριστιανισμού άρχισε ως αποτέλεσμα θρησκευτικών και κοινωνικών διαφορών.
Σύμφωνα με το βιβλίο του David Rausch «A Legacy of Hatred» («Mία Κληρονομιά Μίσους»), υπήρχαν ορισμένοι παράγοντες που συνέβαλλαν σ' αυτό:
1) Η ρωμαϊκή διείσδυση στην Ιουδαία, και η ευρεία αποδοχή του Χριστιανισμού από τους Εθνικούς, περιέπλεξαν την ιστορία του ιουδαϊκού Χριστιανισμού.
2) Οι ρωμαϊκοί πόλεμοι κατά των Ιουδαίων δεν κατέστρεψαν μόνο το Ναό και την Ιερουσαλήμ, αλλά επέφεραν και την εγκατάλειψή της ως κέντρου του Χριστιανισμού στον ρωμαϊκό κόσμο.
3) Η ταχεία αποδοχή του Χριστιανισμού από τους Εθνικούς έφερε τη χριστιανική πίστη στον Εθνικό κόσμο, και όσο ο αριθμός τους αυξανόταν, τόσο αυξανόταν και η επιρροή τους, που τελικά αποσύνδεσε τον Χριστιανισμό από τις ιουδαϊκές του ρίζες.
Πολλοί Εθνικοί Χριστιανοί ερμήνευσαν την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του Ναού ως σημείο ότι ο Θεός είχε εγκαταλείψει τον Ιουδαϊσμό κι ότι είχε προμηθεύσει στους Εθνικούς την ελευθερία να αναπτύξουν τη δική τους χριστιανική θεολογία σ’ ένα περιβάλλον ελεύθερο από την επιρροή της Ιερουσαλήμ. Μήπως αυτό σήμαινε ότι ο Θεός μας έδειχνε ότι η λατρεία στο Ναό δεν ήταν πια απαραίτητη, αφού τώρα το Άγιο Πνεύμα κατοικεί μέσα μας, (Α' Κορινθίους 6:19), και όχι στα Άγια των Αγίων;
Μετά την δεύτερη ιουδαϊκή εξέγερση (133-135 μ.Χ.), η οποία κατεστάλη από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό, η θεολογική και πολιτική εξουσία μετακινήθηκε από τους Ιουδαίους Χριστιανούς ηγέτες σε κέντρα Εθνικών Χριστιανών όπως η Αλεξάνδρεια, η Ρώμη και η Αντιόχεια. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε αυτή τη μεταβολή, γιατί επηρέασε τους αρχαίους Εκκλησιαστικούς Πατέρες ώστε να κάνουν αντι-ιουδαϊκές δηλώσεις, όσο ο Χριστιανισμός άρχιζε να αποσυνδέεται από τις ιουδαϊκές του ρίζες.
Όσο η Εκκλησία απλωνόταν βαθύτερα μες στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, και αύξαναν τα μη ιουδαϊκά μέλη της, η ελληνική και η ρωμαϊκή σκέψη άρχισε να υφέρπει μέσα και να μετασχηματίζει πλήρως τον προσανατολισμό της Βιβλικής ερμηνείας περισσότερο μέσω του ελληνικού τρόπου σκέψης παρά μέσω του Ιουδαϊκού. Αυτό αργότερα θα κατέληγε σε πολλές αιρέσεις, μερικές από τις οποίες ακόμα παραμένουν μες στην Εκκλησία.
Από τότε που ο Χριστιανισμός άρχισε να οδεύει σε διαφορετικό δρόμο από τον Ιουδαϊσμό, το χάσμα άρχισε να γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Ο Ιουδαϊσμός θεωρείτο μία νόμιμη θρησκεία από το Ρωμαϊκό Νόμο, ενώ ο Χριστιανισμός, ως νέα θρησκεία, ήταν παράνομος. Όσο ο Χριστιανισμός αυξανόταν, τόσο οι Ρωμαίοι προσπαθούσαν να τον καταπιέσουν. Σε μια προσπάθεια να ελαφρύνουν το διωγμό, οι Χριστιανοί απολογητές προσπάθησαν, μάταια όμως, να πείσουν τη Ρώμη ότι ο Χριστιανισμός ήταν μία προέκταση του Ιουδαϊσμού. Η Ρώμη δεν πείστηκε, και οι διωγμοί και η απογοήτευση των Χριστιανών τροφοδότησαν ένα φθόνο προς την ιουδαϊκή κοινότητα, που ήταν ελεύθερη να λατρεύει χωρίς διωγμό. Αργότερα, όταν η Εκκλησία έγινε η επίσημη θρησκεία του κράτους, ως αντεκδίκηση θα περνούσε νόμους κατά των Ιουδαίων.
Ο ανταγωνισμός των αρχαίων Χριστιανών προς τους Ιουδαίους αντανακλάται στα γραπτά των Εκκλησιαστικών Πατέρων. Για παράδειγμα, ο Ιουστίνος ο Μάρτυρας (160 μ.Χ.) μιλώντας σ’ έναν Ιουδαίο, λέει: «Οι Γραφές δεν είναι δικές σας, είναι δικές μας». Ο Ειρηναίος, επίσκοπος Λυών (170 μ.Χ.) διακήρυττε: «Οι Ιουδαίοι έχουν αποκληρωθεί από τη χάρη του Θεού». Ο Τερτυλλιανός (160-230 μ.Χ.) στην πραγματεία του «Κατά Ιουδαίων» ανήγγειλε ότι ο Θεός είχε απορρίψει τους Ιουδαίους χάρη των Χριστιανών.
Στις αρχές του 4ου αιώνα, ο Ευσέβιος έγραψε ότι οι υποσχέσεις των Γραφών ήταν για τους Χριστιανούς και όχι για τους Ιουδαίους, και μόνον οι κατάρες ήταν για τους Ιουδαίους. Επιχειρηματολογούσε ότι η Εκκλησία αποτελούσε τη συνέχεια της Παλαιάς Διαθήκης, και έτσι αντικατέστησε τον Ιουδαϊσμό. Η νεαρή Εκκλησία διακήρυξε τον εαυτό της ότι ήταν ο αληθινός λαός Ισραήλ, ή «ο λαός Ισραήλ κατά το Πνεύμα», η κληρονόμος των θεϊκών υποσχέσεων. Το θεωρούσαν θεμελιώδες να δυσφημίσουν «τον κατά σάρκα λαό Ισραήλ», για να αποδείξουν ότι ο Θεός είχε απορρίψει το λαό Του και μετέφερε την αγάπη Του προς τους Χριστιανούς.
Στις αρχές του 4ου αιώνα, ένα μνημειώδες γεγονός συνέβηκε για την Εκκλησία, που έθεσε τη «θριαμβεύουσα Εκκλησία» πάνω από τον «εξαφανιζόμενο λαό Ισραήλ». Το 306 μ.Χ., ο Κωνσταντίνος έγινε ο πρώτος Χριστιανός Ρωμαίος αυτοκράτορας. Αρχικά, είχε μια μάλλον πολυφωνική άποψη κι έδωσε στους Ιουδαίους τα ίδια θρησκευτικά δικαιώματα με τους Χριστιανούς. Ωστόσο, το 321 μ.Χ., έκανε το Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας αποκλείοντας όλες τις υπόλοιπες. Αυτό σήμανε το τέλος των διωγμών των Χριστιανών, αλλά την αρχή της διάκρισης και του διωγμού του ιουδαϊκού λαού.
Ήδη, στην εκκλησιαστική Σύνοδο της Ελβίρα (Ισπανίας), το 305 μ.Χ., είχαν γίνει διακηρύξεις για να κρατούν τους Χριστιανούς χωρισμένους από τους Ιουδαίους, τέτοιες όπως το μην τρώνε μαζί, να μην παντρεύονται Ιουδαίους, να μη χρησιμοποιούν ιουδαϊκές ευλογίες για τα χωράφια τους, και να μην τηρούν το ιουδαϊκό Σάββατο.
Η αυτοκρατορική Ρώμη, το 313 μ.Χ., εξέδωσε το Διάταγμα του Μιλάνου, το οποίο ευνοούσε τους Χριστιανούς, ενώ έθετε εκτός νόμου τις Συναγωγές. Μετά, το 315 μ.Χ., ένα άλλο διάταγμα επέτρεπε το κάψιμο Ιουδαίων αν παραβίαζαν τους νόμους. Καθώς ο Χριστιανισμός γινόταν η θρησκεία του Κράτους, όλο και περισσότεροι νόμοι φτιάχνονταν κατά των Ιουδαίων:
- Αποσύρθηκαν τα αρχαία προνόμια των Ιουδαίων.
- Η ραβινική δικαστική δικαιοδοσία καταργήθηκε ή περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό.
- Ο προσηλυτισμός στον Ιουδαϊσμό απαγορεύτηκε με την ποινή του θανάτου.
- Οι Ιουδαίοι αποκλείστηκαν από δημόσια αξιώματα και στρατιωτικές θέσεις.
Αυτοί και άλλοι περιορισμοί επιβεβαιώθηκαν επανειλημμένα από διάφορες εκκλησιαστικές Συνόδους τα επόμενα 1000 χρόνια.
Το 321 μ.Χ. Ο Κωνσταντίνος διέταξε να παύουν όλες οι εργασίες «τη σεβαστή ημέρα του ηλίου». Αντικαθιστώντας την αργία και λατρεία του Σαββάτου με αυτήν της Κυριακής ως ημέρας της χριστιανικής λατρείας, προώθησε περισσότερο τον διαχωρισμό. Αυτή η διαμάχη μεταξύ ιουδαϊκού Σαββάτου και χριστιανικής Κυριακής εμφανίστηκε και στην Α' Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια, το 325 μ.Χ., που κατέληξε οριστικά στην Κυριακή ως χριστιανική ημέρα αργίας, αν κι αυτό υπήρξε αμφιλεγόμενο για πολύ καιρό μετά.
Μέσα σε μία νύχτα, ο Χριστιανισμός πήρε την εξουσία του αυτοκρατορικού κράτους και οι αυτοκράτορες άρχισαν να μεταφέρουν στην πράξη τις ιδέες και τους ισχυρισμούς των Χριστιανών θεολόγων κατά των Ιουδαίων και του Ιουδαϊσμού. Αντί η Εκκλησία να αδράξει αυτήν την ευκαιρία για να μεταδώσει το μήνυμα του Ευαγγελίου με αγάπη, έγινε στην πραγματικότητα η θριαμβεύουσα Εκκλησία, έτοιμη να αφανίσει τους αντιπάλους της.
Μετά το 321, τα γραπτά των Εκκλησιαστικών Πατέρων άλλαξαν στο χαρακτήρα. Δεν ήταν πλέον αμυντικά κι απολογητικά, αλλά επιθετικά και προσβλητικά, κατευθύνοντας την οργή τους σε καθέναν που βρισκόταν «έξω από την ποίμνη», και ιδιαίτερα κατά των Ιουδαίων οι οποίοι ζούσαν σε κάθε έθνος και πόλη. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, βρίσκουμε περισσότερα παραδείγματα αντι-ιουδαϊκής προκατάληψης στην εκκλησιαστική φιλολογία γραμμένα από εκκλησιαστικούς ηγέτες:
- Ο Ιλαρίων του Πουατιέ (291-371) έγραφε: «Οι Ιουδαίοι είναι ένας διεστραμμένος λαός καταραμένος για πάντα από τον Θεό»!
- Ο Γρηγόριος Νύσσης (πέθανε το 394), επίσκοπος Καππαδοκίας: «Οι Ιουδαίοι είναι γένος εχιδνών, φθονούν την καλοσύνη...»!
- Ο Ιερώνυμος (347-407) περιγράφει τους Ιουδαίους ως «...ερπετά, που φορούν την εικόνα του Ιούδα, οι ψαλμοί τους και οι προσευχές τους είναι γκαρίσματα γαϊδάρων»!
Στα τέλη του 4ου αιώνα, ο επίσκοπος Αντιόχειας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο μεγάλος ρήτορας, έγραψε μία σειρά οκτώ κηρυγμάτων κατά των Ιουδαίων. Είχε δει Χριστιανούς να κάνουν παρέα με Ιουδαίους, να ορκίζονται στην Κιβωτό της Διαθήκης, και να κρατούν τις ιουδαϊκές νηστείες. Και ήθελε αυτά να σταματήσουν. Σε μία προσπάθεια να επαναφέρει τους πιστούς του σε αυτό που αποκαλούσε «αληθινή πίστη», οι Ιουδαίοι έγιναν αντικείμενο μαστιγώματος στα κηρύγματά του. Χαρακτηριστικά έλεγε: «η συναγωγή δεν είναι μόνο πορνείο και θέατρο, είναι επίσης και σπήλαιο ληστών και κατοικιτήριο άγριων θηρίων. Κανένας Ιουδαίος δε λατρεύει το Θεό... Οι Ιουδαίοι είναι αθεράπευτοι δολοφόνοι, κατειλημμένοι από τον διάβολο, και τα τραπέζια τους και τα μεθύσια τους δίνουν τους τρόπους του γουρουνιού. Σκοτώνουν και ακρωτηριάζουν ο ένας τον άλλο...»!
Μπορεί κανείς εύκολα να δει ότι ένας Ιουδαίος Χριστιανός που θα ήθελε να διατηρήσει την κληρονομιά του, ή ένας Εθνικός Χριστιανός που θα ήθελε να μάθει πιο πολλά για την μητρική πίστη του Χριστιανισμού, θα το έβρισκε εξαιρετικά δύσκολο κάτω από αυτή την πίεση. Ο Χρυσόστομος θέλησε να διαχωρίσει τελείως το Χριστιανισμό από τον Ιουδαϊσμό. Έγραφε στην 4η Ομιλία του: «Είπα αρκετά εναντίον εκείνων που ισχυρίζονται ότι είναι με το μέρος μας, αλλά είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν τα ιουδαϊκά τελετουργικά ... είναι κατά των Ιουδαίων που θέλω να δώσω τη μάχη μου ... οι Ιουδαίοι έχουν εγκαταλειφθεί από τον Θεό και δεν υπάρχει καμία δυνατή εξιλέωση για το έγκλημα της θεοκτονίας»!
Ο Χρυσόστομος ήταν γνωστός για τα φλογερά του κηρύγματα εναντίον όσων θεωρούσε ότι ήταν απειλή για το ποίμνιό του, όπως ο πλούτος, οι διασκεδάσεις, τα κοινωνικά προνόμια και ο εξωτερικός στολισμός. Ωστόσο, το κήρυγμά του κατά των Ιουδαίων, που τους θεωρούσε ότι είχαν μία αρνητική επίδραση πάνω στους Χριστιανούς, είναι αδικαιολόγητο και βαριά αντισημιτικό στο περιεχόμενό του. Μία άλλη ατυχής συνεισφορά του Χρυσόστομου στο χριστιανικό αντισημιτισμό ήταν να κατηγορήσει όλον τον ιουδαϊκό λαό ως ένοχο για τη θανάτωση του Χριστού.
Τον 5ο αιώνα, το φλέγον ερώτημα ήταν: «Αν οι Ιουδαίοι και ο Ιουδαϊσμός είναι καταραμένοι από τον Θεό, τότε πώς εξηγείται η ύπαρξή τους;»
Ο Αυγουστίνος ασχολήθηκε με αυτό το θέμα στην «Ομιλία κατά των Ιουδαίων». Θεωρούσε ότι αν και οι Ιουδαίοι άξιζαν την αυστηρότερη ποινή, επειδή θανάτωσαν τον Ιησού, ωστόσο κρατήθηκαν ζωντανοί από τη Θεία Πρόνοια για να δίνουν μαρτυρία, μαζί με τις Γραφές, για την αλήθεια του Χριστιανισμού. Η ύπαρξή τους δικαιολογείτο από την υπηρεσία που πρόσφεραν στη χριστιανική αλήθεια, δίνοντας μαρτυρία μέσα από τον εξευτελισμό τους, για το θρίαμβο της Εκκλησίας απέναντι στη Συναγωγή. Επρόκειτο να είναι για πάντα «ο λαός της μαρτυρίας» - δούλοι και υπηρέτες των Χριστιανών, και ως τέτοιοι θα έπρεπε πάντα να παραμένουν.
Έτσι, οι μονάρχες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θεωρούσαν τους Ιουδαίους υπηρέτες της αυλής, και τους χρησιμοποιούσαν ως βιβλιοθηκάριους, για να διατηρούν τις εβραϊκές Άγιες Γραφές. Επίσης χρησιμοποιούσαν τις υπηρεσίες των Ιουδαίων σε μια άλλη επιχείρηση: την τοκογλυφία, ή το δανεισμό χρημάτων. Ο δανεισμός ήταν απαραίτητος σε μια αναπτυσσόμενη οικονομία. Ωστόσο, ο δανεισμός με τόκο θεωρούνταν σοβαρή αμαρτία που έθετε σε κίνδυνο την αιώνια σωτηρία του Χριστιανού, και γι' αυτό απαγορευόταν. Έτσι, η Εκκλησία υιοθέτησε την πρακτική του δανεισμού από Ιουδαίους, γιατί σύμφωνα με τη λογική τους, οι ιουδαϊκές ψυχές ήταν έτσι και αλλιώς χαμένες. Πολύ αργότερα, οι Ιουδαίοι χρησιμοποιήθηκαν από τις Δυτικές χώρες ως εμπορικοί πράκτορες, και έτσι καταλαβαίνουμε πώς ο εβραϊκός λαός οδηγήθηκε στον τραπεζιτικό και εμπορικό τομέα.
Έτσι μέχρι το Μεσαίωνα το ιδεολογικό οπλοστάσιο του χριστιανικού αντισημιτισμού είχε πλήρως εδραιωθεί. Αυτό εκδηλώθηκε περαιτέρω σε μία ποικιλία γεγονότων μέσα στην Εκκλησία, που προκαθόριζαν το μέλλον, όπως η εξορία των Ιουδαίων από τον Πατριάρχη Αλεξάνδρειας Κύριλλο, και το μοίρασμα της περιουσίας τους σε χριστιανικούς όχλους. Από κοινωνική άποψη, η επιδείνωση της ιουδαϊκής θέσης στην κοινωνία μόλις άρχιζε. Στη διάρκεια αυτής της αρχαίας περιόδου, η ενδημική ιουδαιοφοβία ήταν κυρίως περιορισμένη στους κληρικούς, οι οποίοι πάντα προσπαθούσαν να κρατήσουν τα ποίμνιά τους μακριά από τους Ιουδαίους. Ωστόσο, αργότερα, και ο λαός, η αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη, θα αποτελούσε την κύρια πηγή αντι-σημιτικής δραστηριότητας.
Το αποτέλεσμα αυτών των αντι-ιουδαϊκών διδασκαλιών που συνεχίζονταν μέσα στη διάρκεια της Εκκλησιαστικής ιστορίας, εκδηλωνόταν σε γεγονότα όπως οι σφαγές εβραϊκών πληθυσμών από τους Σταυροφόρους, οι συκοφαντίες της βεβήλωσης της Θείας Κοινωνίας από τους Ιουδαίους και οι επακόλουθοι διωγμοί τους, η επιβολή διακριτικού σήματος στα ρούχα τους, και ο εξοστρακισμός τους, η απέλαση από χώρες ολόκληρων εβραϊκών κοινοτήτων, η δημιουργία γκέτο, η καταστροφή συναγωγών, το κάψιμο εβραϊκών βιβλίων, τα βασανιστήρια από την Ιερά Εξέταση, οι εκτελέσεις και τα πογκρόμ. Τελικά, τα σπέρματα της καταστροφής αυξήθηκαν σε επικές αναλογίες, καταλήγοντας στο Ολοκαύτωμα των 6.000.000 Εβραίων, που έλαβε χώρα μέσα στη «Χριστιανική» Ευρώπη.
Αν η Εκκλησία είχε κατανοήσει το ξεκάθαρο μήνυμα του μπολιάσματός της στο ελαιόδεντρο του Ισραήλ, τότε η θλιβερή κληρονομιά του αντι-σημιτικού μίσους θα είχε αποφευχθεί. Η πλάνη της Αντικαταστατικής Θεολογίας είναι σαν ένας καρκίνος μέσα στην Εκκλησία που δεν έχει μόνο προκαλέσει την παραβίαση του Λόγου του Θεού από μέρους της, αλλά μας έκανε όργανα μίσους, και όχι αγάπης, στο Όνομα του Θεού.
ΕΙΝΑΙ Η Κ. ΔΙΑΘΗΚΗ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΚΗ;
Ενώ η Καινή Διαθήκη έχει χρησιμοποιηθεί από Εθνικούς αντισημίτες, ακόμα και μες στην Εκκλησία, οι συγγραφείς της ήταν Ιουδαίοι, και κατά συνέπεια τα επιχειρήματά τους, ακόμα κι αυτά που κάνουν κριτική στον Ιουδαϊσμό, προέρχονταν από εσωτερικές διαμάχες της ιουδαϊκής κοινότητας, και όχι από διαμάχη με κάποια άλλη κοινότητα. Ακόμα κι αν η κριτική είναι σκληρή, απευθύνεται πάντα σε μια ιδιαίτερη ομάδα ή αίρεση των Ιουδαίων (ίσως λόγω των πρακτικών της, που χρειάζονται επανόρθωση), και όχι σ’ όλους τους Ιουδαίους. Για παράδειγμα, αν κι ο Ιησούς μιλούσε σκληρά προς τους Φαρισαίους, ωστόσο είπε γι' αυτούς: «Οι δάσκαλοι του Νόμου και οι Φαρισαίοι κάθισαν στην έδρα του Μωυσή. Γι' αυτό θα πρέπει να τους υπακούτε και να κάνετε όλα όσα σας λένε. Αλλά μην κάνετε όσα κάνουν, επειδή δεν εφαρμόζουν αυτά που διδάσκουν» (Ματθ. 23:2-3). Ανησυχούσε ότι είχαν «χάσει τον στόχο», πράγμα για το οποίο όλοι χρειάζεται να ανησυχούμε για τον εαυτό μας, ώστε να είμαστε προσεκτικοί στο να πράττουμε αυτά που διδάσκουμε.
Η ξεκάθαρη διδασκαλία της Κ. Διαθήκης είναι ότι η Εκκλησία πρέπει να αγαπάει και να τιμάει τον ιουδαϊκό λαό. Στο Εφεσ. 2:11-18, μας λέγεται ότι «με το αίμα του Μεσσία», εμείς οι Εθνικοί, «ήρθαμε κοντά στην πολιτεία του Ισραήλ», στις διαθήκες, υποσχέσεις και ελπίδες που δόθηκαν στο λαό Ισραήλ. Στο Ρωμ. 11:11-12, 25, λέγεται ότι «τύφλωση κατά μέρος» έχει έρθει στους Ιουδαίους, ώστε το Ευαγγέλιο να πάει στους Εθνικούς. Ωστόσο, λέει ότι θα έρθει καιρός που «όλος ο λαός Ισραήλ θα σωθεί» (εδ.26), επειδή τα χαρίσματα και το κάλεσμα του Θεού προς τον ιουδαϊκό λαό δόθηκαν χωρίς περίπτωση μεταμέλειας από μέρους Του (εδ. 29). Η σχέση του Θεού με τη γη και το λαό Ισραήλ είναι αιώνια.
Εμείς οι Εθνικοί Χριστιανοί διαβάζουμε ότι οι Ιουδαίοι «είναι αγαπητοί χάριν των Πατριαρχών» (Ρωμ. 11:28). Είναι λαός που έχει εκλεγεί από τον Θεό και εκπληρώνει το κάλεσμά του με το να έρθει το Ευαγγέλιο στον κόσμο. Εκλέχτηκαν για να :
1) είναι υπάκουοι στο Λόγο του Θεού και να τον δείχνουν στον κόσμο ως «φως προς τα έθνη»,
2) ακούν το Λόγο του Θεού και να τον καταγράφουν - τη Βίβλο,
3) αποτελούν τον ανθρώπινο αγωγό, για να έρθει ο Μεσσίας.
Ο ιουδαϊκός λαός έχει εκπληρώσει το ρόλο του. Η υπόσχεση προς τον κόσμο μέσω του Αβραάμ ήταν ότι «σε σένα όλα τα έθνη της γης θα ευλογηθούν» (Γεν. 12:3). Θα ήταν φως στα έθνη και, παρόλο που έκαναν λάθη όπως όλοι μας, φανέρωσαν τη δύναμη του Θεού στη γη, άκουσαν το Λόγο του Θεού και τον κατέγραψαν, ώστε να έχουμε τη Βίβλο, και αποτέλεσαν το ανθρώπινο κανάλι για τον Μεσσία, ο οποίος γεννήθηκε, διακόνησε, πέθανε, αναστήθηκε από τους νεκρούς, ανέβηκε στον ουρανό και τελικά θα επιστρέψει στο Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ.
Ο Θεός έκανε μία αιώνια διαθήκη μεταξύ της γης του Ισραήλ και του ιουδαϊκού λαού η οποία πρέπει να εκπληρωθεί, αλλιώς ο Λόγος Του, η Βίβλος, δε θα αποδειχτεί αληθινός, πράγμα που είναι αδύνατο. Ο Θεός δε θα ξεχάσει ποτέ τον αρχαίο Του λαό. Αν ο Θεός δεν εκπληρώσει τις υποσχέσεις Του προς τον Ισραήλ, τι εγγύηση έχουμε ότι θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις Του προς την Εκκλησία; (δες Ιερεμία 31:35-37).
ΟΤΑΝ Η Κ. ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΙΣΡΑΗΛ ΤΙ ΕΝΝΟΕΙ;
1) Οι Ιουδαίοι είναι Ισραηλίτες, όχι Εθνικοί (Ρωμ. 9:4).
2) Στο λαό Ισραήλ ακόμη ανήκει η υιοθεσία, η δόξα, οι διαθήκες, ο νόμος, η λατρεία, και οι υποσχέσεις (Ρωμ. 9:4).
3) Τα χαρίσματα και το κάλεσμα του Θεού για τον Ισραήλ είναι αμετάκλητα (Ρωμ. 11:29).
4) Υπάρχουν 77 αναφορές στο λαό Ισραήλ στην Κ. Διαθήκη, και καμία από αυτές δεν αναφέρεται στην Εκκλησία. Προσπαθήστε να αντικαταστήσετε τις λέξεις, «Εκκλησία», όπου αναφέρεται ο λαός Ισραήλ και το εδάφιο γίνεται ακατανόητο. Για παράδειγμα Ρωμ. 10:1, «Αδελφοί, η επιθυμία της καρδιάς μου κι η προσευχή μου στον Θεό για τον Ισραήλ, είναι να σωθεί». Αν βάλετε «Εκκλησία» στη λέξη «Ισραήλ» τότε έχουμε μία αντίφαση: η Εκκλησία είναι το σώμα των πιστών που έχουν σωθεί, έτσι γιατί ο Παύλος να προσεύχεται να σωθεί η Εκκλησία;
5) Ο Ψαλμός 105 έχει μια επταπλή επιβεβαίωση των υποσχέσεων του Θεού προς τον Αβραάμ για τη γη Χαναάν. Αυτή είναι μια αιώνια υπόσχεση, όπως ήταν και στο Γεν. 12:1-3.
6) Στο Ιερεμ. 31:35-37 μιλάει για την αιώνια φύση των υποσχέσεων του Θεού προς και για το λαό Ισραήλ, τον ιουδαϊκό λαό, οι οποίες είναι τόσο βέβαιες όσο το ότι ο ήλιος ανατέλλει κάθε μέρα και η σελήνη και τα άστρα λάμπουν τη νύχτα.
7) Οι προφητείες για το τέλος, που μιλάνε για την επιστροφή του Οίκου του Ιακώβ στη γη του Ισραήλ και την αποκατάστασή του, έχουν εκπληρωθεί στο πλήρες με την επάνοδο στη γη του Ισραήλ τα τελευταία 120 χρόνια (Δες Ησα. 11:11-12, Ιεζ. 37:1-14, 36, 35:1, Ησα. 43:5,6, Ιερ. 16:14-16, Ησα. 60:9-11, Ησα. 49:22-23,κλπ).
8) Το Ευαγγέλιο και ο Ιησούς δόθηκαν «στον Ιουδαίο πρώτα, και στον Έλληνα» (Ρωμ. 2:8,9 Ματθ. 10:5-7, 15:24). Υπάρχει μια διάκριση ρόλων μεταξύ Ιουδαίων και Εθνικών. Στο Γαλατ. 2:28 λέει: «Δεν υπάρχει ούτε Ιουδαίος, ούτε Έλληνας, δεν υπάρχει δούλος ούτε ελεύθερος, ούτε αρσενικό και θηλυκό, γιατί όλοι είσαστε ένα μέσα στον Χριστό Ιησού». Αυτό λέει για το πως στέκονται όλοι ως ίσοι μπρος στον Θεό, επειδή όλοι είμαστε αμαρτωλοί και σωσμένοι από τη χάρη του Θεού και το λυτρωτικό έργο του Χριστού. Ωστόσο, οι ρόλοι μας εδώ στη γη είναι καθορισμένοι και διακεκριμένοι. Π.χ. άνδρες και γυναίκες, πατέρες και μητέρες, σύζυγοι, όλοι έχουν έναν ρόλο να παίξουν. Παρόμοια, οι Ιουδαίοι και οι Εθνικοί έχουν ξεχωριστούς ρόλους να παίξουν.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
1) «Πάνω σ' αυτή τη πέτρα θα οικοδομήσω την εκκλησία μου, και οι πύλες του Άδη δε θα τη νικήσουν» (Ματθ. 16:18). Η Εκκλησία είναι χτισμένη πάνω στη μαρτυρία και την κατανόηση του Πέτρου, που είναι Ιουδαίος. Το Εφεσ. 1:11-14 δείχνει ότι το Ισραήλ και οι Ιουδαίοι («εμείς») εκλέχτηκαν, αλλά συμπεριλήφτηκαν επίσης και οι Εθνικοί («εσείς»).
2) Η Εκκλησία σχετίζεται με το λαό Ισραήλ και συμμετέχει στις διαθήκες, υποσχέσεις και ελπίδες, αλλά δεν έχει καλεστεί να τις σφετεριστεί. Η σχέση μας είναι σαν να έχουμε «μπολιαστεί» (Ρωμ. 11:17), σαν να έχουμε «έρθει πλησίον» (Εφεσ. 2:13), σαν «σπέρμα Αβραάμ» δια πίστεως (Ρωμ. 4:16), σαν «κληρονόμοι» στην υπόσχεση του Αβραάμ, σαν «υιοθετημένοι υιοί» (Γαλ. 3:29) και «συμμέτοχοι» (Ρωμ. 15:27).
3) Ως προς τον κόσμο, η Εκκλησία είναι καλεσμένη να κηρύξει το Ευαγγέλιο σε όλα τα έθνη και να κάνει μαθητές (Ματθ. 28:19-20), να αγαπάμε τον Κύριο τον Θεό μας με όλη μας την καρδιά, ψυχή, και διάνοια, και να αγαπάμε τον πλησίον μας σαν τον εαυτό μας (Μαρκ. 12:30-31).
4) Ως προς τον ιουδαϊκό λαό, είμαστε καλεσμένοι να δείχνουμε την αγάπη του Θεού «χάρη των Πατριαρχών» (Ρωμ. 11:28), γιατί χωρίς αυτούς δε θα είχαμε το Λόγο του Θεού ούτε το Σωτήρα μας, ο οποίος ήταν Ιουδαίος γεννημένος από το λαό Ισραήλ. Πρέπει να δείχνουμε το έλεος του Θεού (Ρωμ. 11:31). Πρέπει να δίνουμε υλικά δώρα, για να τους βοηθάμε (Ρωμ. 15:27). Πρέπει να προσευχόμαστε γι' αυτούς και για τη γη Ισραήλ (Ψαλμ. 122:6). Πρέπει να είμαστε φύλακες πάνω στα τείχη, για να τους προστατεύουμε (Ησα. 62:6,7). Πρέπει να βοηθάμε την επιστροφή των Ιουδαίων από τα έθνη στη γη Iσραήλ και στην οικοδόμηση της Σιών (Ησα. 60:9-11, Ιερ. 16:14-16, Ησα. 49:22-23).
5) Σύμφωνα με το Ρωμαίους 11, είμαστε δυο διαφορετικές ομάδες, και οι δύο μπολιασμένες στο ίδιο δέντρο, το οποίο είναι οι διαθήκες και οι υποσχέσεις που δόθηκαν στον λαό Ισραήλ, ριζωμένοι στην ίδια ρίζα, τον Μεσσία, πίνοντας από τον ίδιο χυμό, το Άγιο Πνεύμα του Θεού. Δεν κρατούμε εμείς το δέντρο, αλλά το δέντρο εμάς, και μας απαγορεύεται να καυχιόμαστε εναντίον τους ή να είμαστε αλαζόνες απέναντι στο λαό της Διαθήκης του Θεού (Ρωμ. 11:17-18).
ΟΤΑΝ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΟΝ ΙΣΡΑΗΛ
1) Η Εκκλησία γίνεται αλαζονική και ατομιστική.
2) Καυχιέται απέναντι στους Ιουδαίους και τη γη Ισραήλ.
3) Υποβαθμίζει το ρόλο του Ισραήλ, ή δεν αποδίδει κανένα ρόλο σ’ αυτό.
4) Αυτές οι στάσεις καταλήγουν σε αντι-σημιτισμό στα λόγια και στα έργα.
5) Χωρίς θέση για το Ισραήλ και τον ιουδαϊκό λαό σήμερα δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τις προφητείες της Βίβλου, ιδίως τις πολύ συγκεκριμένες που εκπληρώνονται στη γη του Ισραήλ σήμερα.
6) Πολλά εδάφια της Καινής Διαθήκης δεν έχουν νόημα όταν ο ιουδαϊκός λαός που αναφέρεται σ' αυτά αντικαθίσταται με την Εκκλησία.
7) Μπορεί σήμερα να μας διαφύγει η σπουδαιότητα των εβραϊκών Αγίων Γραφών, της Π. Διαθήκης. Πολλοί Χριστιανοί καυχιούνται ότι είναι Χριστιανοί της Καινής Διαθήκης ή Εκκλησίες της Κ. Διαθήκης σύμφωνα με το βιβλίο των Πράξεων. Ωστόσο, η Βίβλος της πρώτης Εκκλησίας δεν ήταν η Κ. Διαθήκη, η οποία κωδικοποιήθηκε πλήρως μόλις τον 4ο αιώνα μ.Χ., αλλά οι εβραϊκές Γραφές.
8) Μπορεί να χάσουμε το εβραϊκό υπόβαθρο της Κ. Διαθήκης (γλωσσολογικό, θεολογικό και κοινωνικό), που μας διδάσκει περισσότερα και σωστότερα για το ποιος είναι ο Γιεσούα (Ιησούς) ο Μεσσίας, και πώς θα είμαστε καλύτεροι μαθητές Του.
9) Η Εκκλησία χάνει την ευκαιρία να συμμετέχει στο σχέδιο και στην προφητεία του Θεού γι’ αυτήν, για το Ισραήλ και για τον κόσμο σήμερα.
ΟΤΑΝ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΡΑΗΛ
1) Η Εκκλησία παίρνει το σωστό της ρόλο στο λυτρωτικό σχέδιο του Θεού για τον κόσμο, εκτιμώντας τη συνεχιζόμενη αγάπη του Θεού για το Ισραήλ και τη σχέση Του με τον ιουδαϊκό λαό.
2) Μπορούμε να δούμε τη συνέπεια του λυτρωτικού σχεδίου του Θεού από τη Γένεση μέχρι την Αποκάλυψη ως μία συνεχιζόμενη διαδικασία συμπλήρωσης, και όχι σαν ασυνάρτητες φωτογραφίες («Θεωρία των Οικονομιών»).
3) Δείχνουμε αγάπη και τιμή για τον λαό της Διαθήκης του Θεού, όχι περιφρόνηση.
4) Εκτιμούμε την Παλαιά και Καινή Διαθήκη ως εξίσου θεόπνευστες και σημαντικές για την Εκκλησία σήμερα.
5) Η Βιβλική προφητεία έχει νόημα για τη σημερινή εποχή και προσφέρει ευκαιρίες για συμμετοχή του Ισραήλ στο σχέδιο του Θεού.
6) Γινόμαστε καλύτεροι μαθητές του Ιησού καθώς γινόμαστε ικανοί να εκτιμήσουμε τις εβραϊκές ρίζες που ερμηνεύουν ορθά τις λέξεις και τις έννοιες της Κ. Διαθήκης, πράγμα που διαφορετικά γίνονται διφορούμενες. Γιατί; Σε πολλά δεν δόθηκαν εξηγήσεις από τους συγγραφείς της Καινής Διαθήκης γιατί ως Ιουδαίοι προϋπέθεταν τη λεπτομερή γνώση της Παλαιάς Διαθήκης και της ραβινικής παράδοσης. Αν η Εκκλησία είχε κατανοήσει από την αρχή το μήνυμα αυτό, τότε η θλιβερή κληρονομιά του αντι-σημιτικού μίσους από αυτήν θα είχε αποφευχθεί. Η πλάνη της «Θεολογίας της Αντικατάστασης» είναι σαν καρκίνος μέσα στην Εκκλησία και έχει προκαλέσει όχι μόνο την παραβίαση του Λόγου του Θεού σχετικά με τον ιουδαϊκό λαό και τη γη Ισραήλ, αλλά μας έκανε και όργανα μίσους, όχι αγάπης, στο όνομα του Θεού. Όμως, δεν είναι πολύ αργά να αλλάξουμε τους δρόμους μας και να σχετιστούμε σωστά με τον ιουδαϊκό λαό και το Ισραήλ σήμερα.
Πρέπει να μάθουμε περισσότερα, και επίσης να δώσουμε υλική βοήθεια για τους επαναπατριζόμενους στο Ισραήλ, δείχνοντας έτσι έμπρακτα την προτροπή του Θεού στο να ευλογούμε τον λαό της Διαθήκης Του, τον οποίο ακόμη αγαπάει. Και όχι μόνο χρειάζεται εμείς να μάθουμε και να πράξουμε, αλλά επίσης χρειάζεται να διδάξουμε και άλλους, έτσι ώστε να αντισταθμίσουμε την ιστορική πλάνη που κυριάρχησε στην Εκκλησία σχεδόν για 2000 χρόνια.
Ευχαριστούμε τον Θεό, γιατί είναι Θεός ελέους, λύτρωσης και δεύτερης ευκαιρίας.
Βιβλιογραφία
1) Gerhard Falk, The Jew in Christian Theology, (Mac Farland: Jefferson, NC, 1992).
2) Leopold Lucas, The Conflict Between Christianity and Judaism, (Aris & Philips, Warminster, UK: 1993).
3) The New International Study Bible, (The Zondervan Corporation: Grand Rapids, MI, 1985).
4) The New Scofield Reference Bible, Authorized King James Version, (Oxford University Press: New York, NY, 1967).
5) Keith Parker, Is the Church the «New Israel?» (Prayer for Israel: Golant, UK). 6) James Parkes, The Conflict of the Church and the Synagogue, (Athenaeum, New York, 1974).
7) David Rausch, The Legacy of Hatred, (Moody Press: Chicago, IL, 1984).
8) Marcel Simon, Verus Israel, (Oxford University Press: New York, NY, 1986).
9) Clarence H. Wagner, Jr., Lessons from the Land of the Bible, (Bridges for Peace: Jerusalem, Israel, 1998).
10) Eds. C. Roth and G. Wigoder, Encyclopaedia Judaica, (Keter Publishing House, Ltd.: Jerusalem, Israel, 1972).
11) A। Lukyn Williams, Adversus Judaos, (Cambridge University Press: Cambridge, 1935).12) Robert Louis Wilken, John Chrysostom and the Jews, (University of California Press: Berkeley, 1983).
Υποσημειώσεις:
[1] Γνωρίζουμε από τον ιστορικό της Εκκλησίας Ευσέβιο Καισαρείας ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου γράφτηκε αρχικά στα εβραϊκά κι αργότερα μεταφράστηκε στα Ελληνικά. Συνεπώς η πρωτότυπη γλώσσα του Ματθαίου ήταν η εβραϊκή.
[2] Θεωρούμε ότι αφενός η ρίζα του δέντρου αντιπροσωπεύει τον Αβραάμ, τον Ισαάκ, τον Ιακώβ και τους 12 πατριάρχες, αφετέρου ο κορμός το πιστό υπόλοιπο στο Γιαχβέ «Και αν ακόμα σ’ αυτή (εννοεί από το λαό Ισραήλ) μείνει ένα δέκατο, κι αυτό θα είναι για να καεί· θα γίνουν όπως η τερέβινθος και όπως η βελανιδιά που, σ’ αυτά όταν κλαδευτούν, ένας κορμός μένει σ’ αυτές: Σπέρμα άγιο είναι ο κορμός της» (Ησ. 6:13).
[3] Εννοεί να ολοκληρώσει την κατανόηση του Νόμου και των Προφητών, να φέρει σε τελειότητα αυτήν την κατανόηση, όχι να τους αχρηστέψει, όπως τόσο συχνά ερμηνεύεται. Έτσι θα μπορέσουμε πιο αποτελεσματικά να είμαστε και να κάνουμε ό,τι ο Νόμος και οι προφήτες λένε. Κείμενο: «πληρώσαι». Άλλη ερμηνεία: «εκπληρώσω».
[4] Ήταν το μικρότερο γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου.
[5] Προέρχεται από τη λέξη «κέρας, κέρατο». Είναι μια γραμμή πένας, μια κονδυλιά, μια μολυβιά που κάνει να διακρίνεται ένα εβραϊκό γράμμα από άλλο. Π.χ. Στα εβραϊκά το γράμμα ντάλεθ (d) διαφέρει ελάχιστα από το ρες (r), ή το μπεθ (b) από το καφ (k). Μόνο μια μικρή γραμμή, απόφυση, «κεραία», τα κάνει να διαφέρουν.
[6] Κείμενο: «ελάχιστος». Εννοεί: «τελευταίος όλων, φαυλότατος, απορριμμένος, που σημαίνει ότι θα ριχτεί μέσα στην Κόλαση» (Ζιγαβηνός).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου