Έλληνες που αντιστάθηκαν στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων συμπολιτών τους. Ο πρέσβης του Ισραήλ κ. Άριε Μέκελ και ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος κ. Δαυίδ Σαλτιέλ απένειμαν τον Τίτλο και το Μετάλλιο του «Δικαίου των Εθνών» σε 8 Έλληνες Χριστιανούς που διέσωσαν Εβραίους συμπατριώτες τους κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.
Η συγκινητική εκδήλωση μνήμης έλαβε χώρα στο Πνευματικό Κέντρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών.
Την περίοδο της ναζιστικής κατοχής στην Ευρώπη, στη μαύρη ώρα της Ιστορίας της, κάποιοι χιλιάδες τόλμησαν να αντισταθούν στη συστηματική εξόντωση των Εβραίων. Στην Ελλάδα αυτοί που φρόντισαν για τη διάσωση των Εβραίων συμπολιτών τους ήταν και ιερωμένοι αλλά και κομμουνιστές αντάρτες. Ήταν Χριστιανοί αλλά και άθεοι. Οι γενναίοι αυτοί Έλληνες προήλθαν από όλο το φάσμα της κοινωνίας. Άλλες φορές αποφασισμένοι, άλλες φορές απροετοίμαστοι, έλαβαν την απόφαση να αντισταθούν στη θηριωδία του εβραϊκού Ολοκαυτώματος με κίνδυνο της ζωής τους.
Η Ιστορία κατέγραψε τη στάση τους. Σήμερα, βλέποντας την οικονομική κρίση ως ευκαιρία προώθησης του μίσους ξανά, οι περιθωριακές φωνές του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας ακούγονται πάλι από τις σκοτεινές γωνιές στις οποίες είναι εξοστρακισμένες. Οι περιθωριακές αυτές όμως απόψεις ποτέ δεν χαρακτήρισαν αυτόν τον τόπο, και είναι κρίσιμο πάντα να πέρνουν απάντηση πριν αποκτήσουν περισσότερο θράσος. Η απάντηση είναι πως ιδιαίτερα σε στιγμές κρίσης, η συλλογικότητα, η συντροφικότητα, η αλληγγύη, δεν είναι απλώς ο μόνος ηθικός δρόμος που ταιριάζει στον τόπο μας. Είναι και ο μοναδικός δρόμος που θα τον οδηγήσει σε ένα καλύτερο μέλλον.
Κατά την εκδήλωση βραβεύτηκαν με τον Τίτλο και το Μετάλλιο του «Δικαίου των Εθνών», μετά θάνατον: ο πατέρας Ιωάννης Μαραγκός για τη διάσωση του Ζεράρ Σαΐα και οι Αθανάσιος και Αθηνά Ρόμπου, Στέφανος Ρουσαμάνης, Νικόλαος και Φανή Φατλέ, Ευάγγελος Κουκούλας, και Ιωάννης Θεμελής για τη διάσωση της οικογένειας Σαμουήλ και Νίνας Δαυίδ.
Στην εκδήλωση παρέστησαν οι οικογένειες των διασωθέντων και των «Δικαίων», ο Αρχιεπίσκοπος της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα κ. Φώσκολος, ο Ραβίνος Αθηνών κ. Μιζάν, εκπρόσωποι του διπλωματικού σώματος, πρόεδροι και εκπρόσωποι των εβραϊκών κοινοτήτων και οργανώσεων.
«ΔΙΚΑΙΟΙ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ»
Το Μετάλλιο του «Δικαίου των Εθνών» απονείμεται εκ μέρους του κράτους του Ισραήλ από το κέντρο Yad Vashem. Το Yad Vashem είναι η επίσημη Αρχή για τη Μνήμη των Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Σκοπός του Yad Vashem είναι η διαφύλαξη της μνήμης του Ολοκαυτώματος, μέσω της εκπαίδευσης, της τεκμηρίωσης, της έρευνας και των δημοσιεύσεων, καθώς και η απότιση φόρου τιμής στους Δικαίους των Εθνών. Πρόκειται για μη Εβραίους που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να σώσουν Εβραίους κατά το Ολοκαύτωμα. Βάσει κριτηρίων, απονέμεται στον διασώζοντα (ή, εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, στους άμεσους συγγενείς τους) ένα πιστοποιητικό και ένα μετάλλιο, ενώ το όνομά του προστίθεται στον Τοίχο των Δικαίων, που βρίσκεται στον «Κήπο των Δικαίων των Εθνών».
Πάνω από 22.700 άτομα έχουν τιμηθεί μέχρι σήμερα, εκ των οποίων 280 Έλληνες. Ανάμεσά τους, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος και ο Δήμαρχος Ζακύνθου Λουκάς Καρρέρ που ήρθαν σε αντιπαράθεση με τις αρχές της ναζιστικής κατοχής, αλλά και δεκάδες απλοί πολίτες, ο ηρωισμός των οποίων δεν ξεχάστηκε.
Η ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗς ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥΗΛ ΚΑΙ ΝΙΝΑΣ ΔΑΥΙΔ
Ο Σαμουήλ και η Νίνα Δαυίδ ζούσαν στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας με τα δύο τους παιδιά, τον Ισαάκ και τον Ηλία. Από τον Απρίλιο του 1941, η περιοχή αυτή ήταν υπό ιταλική κατοχή. Τον Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί κατέλαβαν ολόκληρη την ελληνική επικράτεια και άρχισαν τους εκτοπισμούς των Εβραίων. Η οικογένεια Δαυίδ, μόλις πληροφορήθηκε για τις εκτοπίσεις των Εβραίων στις κατεχόμενες από τους Γερμανούς περιοχές, αποφάσισε να φύγει από το σπίτι της, μαζί με τους παππούδες. Τα επόμενα δύο χρόνια και μέχρι την απελευθέρωση, κρυβόταν μετακινούμενη από το ένα μέρος στο άλλο στην περιοχή Τρικάλων και φιλοξενούμενη από διάφορες οικογένειες.
Κατ’ αρχήν, φιλοξενήθηκαν στο σπίτι του Στέφανου Ρουσαμάνη, στο χωριό Κρηνίτσα. Ο Στέφανος τους καλωσόρισε στο σπίτι του και φρόντισε για όλες τις ανάγκες τους. Ωστόσο, ο πεθερός του δεν ενέκρινε την παραμονή μιας εβραϊκής οικογένειας στο σπίτι του. Φοβούμενος ότι θα μπορούσε να τους καταγγείλει στις Αρχές, ο Στέφανος κανόνισε να μεταφερθεί η οικογένεια Δαυίδ στο σπίτι του Ιωάννη Θεμελή, στο ίδιο χωριό. Ο Θεμελής ήταν χήρος και ζούσε σε ένα μικρό σπίτι με την πεθερά του και τα δύο παιδιά του. Ήταν πολύ φτωχοί και συνήθως νοίκιαζαν δωμάτια στο σπίτι τους, ώστε να έχουν κάποιο εισόδημα. Βλέποντας τους κινδύνους που αντιμετώπιζε η εβραϊκή οικογένεια, ο Θεμελής προσφέρθηκε να τους φιλοξενήσει για δύο μήνες, αφιλοκερδώς, και παρείχε μάλιστα τροφή στην πολυμελή οικογένεια. Όταν Γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να περιπολούν την περιοχή, η οικογένεια Δαυίδ φυγαδεύτηκε και πάλι. Βρήκε καταφύγιο στο χωριό Αρδάνιο, όπου τους φιλοξένησαν ο Θανάσης και η Αθηνά Ρόμπου με τα τρία παιδιά τους.
«Βρήκαμε μια οικογένεια. Τα παιδιά ήταν σαν αδέλφια μας. Ζήσαμε μαζί σε μια γαλήνια και ειρηνική ατμόσφαιρα και ένιωσα σαν να ανήκα στην οικογένεια αυτή», είπε ο Ισαάκ Δαυίδ στη μαρτυρία του. Παρά τη φαινομενική ηρεμία, η γερμανική παρουσία ήταν πολύ απειλητική και η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει και πάλι σε ένα πιο απομακρυσμένο σημείο. Αυτή τη φορά πήγαν στο Κούρσοβο (το σημερινό Ελληνόκαστρο), όπου κρύφτηκαν στο σπίτι του Ευάγγελου Κουκούλα. Επρόκειτο όμως για προσωρινό καταφύγιο. Υπήρχαν ακόμη δύο εβραϊκές οικογένειες στο μικρό αυτό χωριό και, μια Κυριακή, οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώθηκαν και ζήτησαν από τους Εβραίους να φύγουν, φοβούμενοι αντίποινα. Η οικογένεια σώθηκε χάρη στην παρέμβαση του Κώστα, γιου του Ευάγγελου Κουκούλα, που ήταν αντάρτης και ο οποίος τους απάντησε ότι όποιος θα πείραζε Εβραίο θα είχε να κάνει μαζί του. Μετά από αυτά τα γεγονότα, η οικογένεια Δαυίδ πήγε σε άλλο χωριό, τον Κόνισκο, όπου κρύφτηκε στην οικογένεια Φατλέ.
Μετά την απελευθέρωση, η οικογένεια Δαυίδ επέστρεψε στα Τρίκαλα. Διατήρησε στενή επαφή με τις οικογένειες που τους φιλοξένησαν με κίνδυνο της ζωής τους και μοιράζoνταν μαζί τους χαρές και λύπες.
Όταν ο Ισαάκ Δαυίδ έστειλε τη μαρτυρία του στο Yad Vashem, εξέφρασε τη λύπη του που δεν είχε μεριμνήσει νωρίτερα για αυτό και έτσι, οι ευεργέτες της οικογένειάς του τιμούνται μετά θάνατον.
Στις 22 Σεπτεμβρίου 2009 ο Στέφανος Ρουσαμάνης, ο Ιωάννης Θέμελης, οι Αθανάσιος και Αθηνά Ρόμπου, ο Ευάγγελος Κουκούλας και οι Νικόλαος και Φανή Φατλέ αναγνωρίστηκαν ως Δίκαιοι των Εθνών.
Η συγκινητική εκδήλωση μνήμης έλαβε χώρα στο Πνευματικό Κέντρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών.
Την περίοδο της ναζιστικής κατοχής στην Ευρώπη, στη μαύρη ώρα της Ιστορίας της, κάποιοι χιλιάδες τόλμησαν να αντισταθούν στη συστηματική εξόντωση των Εβραίων. Στην Ελλάδα αυτοί που φρόντισαν για τη διάσωση των Εβραίων συμπολιτών τους ήταν και ιερωμένοι αλλά και κομμουνιστές αντάρτες. Ήταν Χριστιανοί αλλά και άθεοι. Οι γενναίοι αυτοί Έλληνες προήλθαν από όλο το φάσμα της κοινωνίας. Άλλες φορές αποφασισμένοι, άλλες φορές απροετοίμαστοι, έλαβαν την απόφαση να αντισταθούν στη θηριωδία του εβραϊκού Ολοκαυτώματος με κίνδυνο της ζωής τους.
Η Ιστορία κατέγραψε τη στάση τους. Σήμερα, βλέποντας την οικονομική κρίση ως ευκαιρία προώθησης του μίσους ξανά, οι περιθωριακές φωνές του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας ακούγονται πάλι από τις σκοτεινές γωνιές στις οποίες είναι εξοστρακισμένες. Οι περιθωριακές αυτές όμως απόψεις ποτέ δεν χαρακτήρισαν αυτόν τον τόπο, και είναι κρίσιμο πάντα να πέρνουν απάντηση πριν αποκτήσουν περισσότερο θράσος. Η απάντηση είναι πως ιδιαίτερα σε στιγμές κρίσης, η συλλογικότητα, η συντροφικότητα, η αλληγγύη, δεν είναι απλώς ο μόνος ηθικός δρόμος που ταιριάζει στον τόπο μας. Είναι και ο μοναδικός δρόμος που θα τον οδηγήσει σε ένα καλύτερο μέλλον.
Κατά την εκδήλωση βραβεύτηκαν με τον Τίτλο και το Μετάλλιο του «Δικαίου των Εθνών», μετά θάνατον: ο πατέρας Ιωάννης Μαραγκός για τη διάσωση του Ζεράρ Σαΐα και οι Αθανάσιος και Αθηνά Ρόμπου, Στέφανος Ρουσαμάνης, Νικόλαος και Φανή Φατλέ, Ευάγγελος Κουκούλας, και Ιωάννης Θεμελής για τη διάσωση της οικογένειας Σαμουήλ και Νίνας Δαυίδ.
Στην εκδήλωση παρέστησαν οι οικογένειες των διασωθέντων και των «Δικαίων», ο Αρχιεπίσκοπος της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα κ. Φώσκολος, ο Ραβίνος Αθηνών κ. Μιζάν, εκπρόσωποι του διπλωματικού σώματος, πρόεδροι και εκπρόσωποι των εβραϊκών κοινοτήτων και οργανώσεων.
«ΔΙΚΑΙΟΙ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ»
Το Μετάλλιο του «Δικαίου των Εθνών» απονείμεται εκ μέρους του κράτους του Ισραήλ από το κέντρο Yad Vashem. Το Yad Vashem είναι η επίσημη Αρχή για τη Μνήμη των Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Σκοπός του Yad Vashem είναι η διαφύλαξη της μνήμης του Ολοκαυτώματος, μέσω της εκπαίδευσης, της τεκμηρίωσης, της έρευνας και των δημοσιεύσεων, καθώς και η απότιση φόρου τιμής στους Δικαίους των Εθνών. Πρόκειται για μη Εβραίους που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να σώσουν Εβραίους κατά το Ολοκαύτωμα. Βάσει κριτηρίων, απονέμεται στον διασώζοντα (ή, εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, στους άμεσους συγγενείς τους) ένα πιστοποιητικό και ένα μετάλλιο, ενώ το όνομά του προστίθεται στον Τοίχο των Δικαίων, που βρίσκεται στον «Κήπο των Δικαίων των Εθνών».
Πάνω από 22.700 άτομα έχουν τιμηθεί μέχρι σήμερα, εκ των οποίων 280 Έλληνες. Ανάμεσά τους, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος και ο Δήμαρχος Ζακύνθου Λουκάς Καρρέρ που ήρθαν σε αντιπαράθεση με τις αρχές της ναζιστικής κατοχής, αλλά και δεκάδες απλοί πολίτες, ο ηρωισμός των οποίων δεν ξεχάστηκε.
Η ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΗς ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥΗΛ ΚΑΙ ΝΙΝΑΣ ΔΑΥΙΔ
Ο Σαμουήλ και η Νίνα Δαυίδ ζούσαν στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας με τα δύο τους παιδιά, τον Ισαάκ και τον Ηλία. Από τον Απρίλιο του 1941, η περιοχή αυτή ήταν υπό ιταλική κατοχή. Τον Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί κατέλαβαν ολόκληρη την ελληνική επικράτεια και άρχισαν τους εκτοπισμούς των Εβραίων. Η οικογένεια Δαυίδ, μόλις πληροφορήθηκε για τις εκτοπίσεις των Εβραίων στις κατεχόμενες από τους Γερμανούς περιοχές, αποφάσισε να φύγει από το σπίτι της, μαζί με τους παππούδες. Τα επόμενα δύο χρόνια και μέχρι την απελευθέρωση, κρυβόταν μετακινούμενη από το ένα μέρος στο άλλο στην περιοχή Τρικάλων και φιλοξενούμενη από διάφορες οικογένειες.
Κατ’ αρχήν, φιλοξενήθηκαν στο σπίτι του Στέφανου Ρουσαμάνη, στο χωριό Κρηνίτσα. Ο Στέφανος τους καλωσόρισε στο σπίτι του και φρόντισε για όλες τις ανάγκες τους. Ωστόσο, ο πεθερός του δεν ενέκρινε την παραμονή μιας εβραϊκής οικογένειας στο σπίτι του. Φοβούμενος ότι θα μπορούσε να τους καταγγείλει στις Αρχές, ο Στέφανος κανόνισε να μεταφερθεί η οικογένεια Δαυίδ στο σπίτι του Ιωάννη Θεμελή, στο ίδιο χωριό. Ο Θεμελής ήταν χήρος και ζούσε σε ένα μικρό σπίτι με την πεθερά του και τα δύο παιδιά του. Ήταν πολύ φτωχοί και συνήθως νοίκιαζαν δωμάτια στο σπίτι τους, ώστε να έχουν κάποιο εισόδημα. Βλέποντας τους κινδύνους που αντιμετώπιζε η εβραϊκή οικογένεια, ο Θεμελής προσφέρθηκε να τους φιλοξενήσει για δύο μήνες, αφιλοκερδώς, και παρείχε μάλιστα τροφή στην πολυμελή οικογένεια. Όταν Γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να περιπολούν την περιοχή, η οικογένεια Δαυίδ φυγαδεύτηκε και πάλι. Βρήκε καταφύγιο στο χωριό Αρδάνιο, όπου τους φιλοξένησαν ο Θανάσης και η Αθηνά Ρόμπου με τα τρία παιδιά τους.
«Βρήκαμε μια οικογένεια. Τα παιδιά ήταν σαν αδέλφια μας. Ζήσαμε μαζί σε μια γαλήνια και ειρηνική ατμόσφαιρα και ένιωσα σαν να ανήκα στην οικογένεια αυτή», είπε ο Ισαάκ Δαυίδ στη μαρτυρία του. Παρά τη φαινομενική ηρεμία, η γερμανική παρουσία ήταν πολύ απειλητική και η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει και πάλι σε ένα πιο απομακρυσμένο σημείο. Αυτή τη φορά πήγαν στο Κούρσοβο (το σημερινό Ελληνόκαστρο), όπου κρύφτηκαν στο σπίτι του Ευάγγελου Κουκούλα. Επρόκειτο όμως για προσωρινό καταφύγιο. Υπήρχαν ακόμη δύο εβραϊκές οικογένειες στο μικρό αυτό χωριό και, μια Κυριακή, οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώθηκαν και ζήτησαν από τους Εβραίους να φύγουν, φοβούμενοι αντίποινα. Η οικογένεια σώθηκε χάρη στην παρέμβαση του Κώστα, γιου του Ευάγγελου Κουκούλα, που ήταν αντάρτης και ο οποίος τους απάντησε ότι όποιος θα πείραζε Εβραίο θα είχε να κάνει μαζί του. Μετά από αυτά τα γεγονότα, η οικογένεια Δαυίδ πήγε σε άλλο χωριό, τον Κόνισκο, όπου κρύφτηκε στην οικογένεια Φατλέ.
Μετά την απελευθέρωση, η οικογένεια Δαυίδ επέστρεψε στα Τρίκαλα. Διατήρησε στενή επαφή με τις οικογένειες που τους φιλοξένησαν με κίνδυνο της ζωής τους και μοιράζoνταν μαζί τους χαρές και λύπες.
Όταν ο Ισαάκ Δαυίδ έστειλε τη μαρτυρία του στο Yad Vashem, εξέφρασε τη λύπη του που δεν είχε μεριμνήσει νωρίτερα για αυτό και έτσι, οι ευεργέτες της οικογένειάς του τιμούνται μετά θάνατον.
Στις 22 Σεπτεμβρίου 2009 ο Στέφανος Ρουσαμάνης, ο Ιωάννης Θέμελης, οι Αθανάσιος και Αθηνά Ρόμπου, ο Ευάγγελος Κουκούλας και οι Νικόλαος και Φανή Φατλέ αναγνωρίστηκαν ως Δίκαιοι των Εθνών.
Πηγή: Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου