25/6/09

Η γιορτή των Σκηνών (Σουκκόθ) (Λευιτικό 23:33-36, 39-43, Αριθμοί 29:12-38, Δευτερονόμιο 16:13-15)

Η 7η και τελευταία γιορτή στο ιουδαϊκό εορτολόγιο είναι η γιορτή των Σκηνών ή της Σκηνοπηγίας. Η πρώτη αναφορά της γιορτής γίνεται στο όρος Σινά. Εκεί ο Θεός την αναφέρει σαν γιορτή της συγκομιδής (χαγκ χαασίφ), κάτι που δείχνει τον αγροτικό της χαρακτήρα (Έξοδος 23:16). Η γιορτή λάμβανε χώρα «στο τέλος του χρόνου» (Έξοδος 34: 22), τον 7ο μήνα (Λευιτικό 23:34), τον μήνα Τισρί, που ήταν συγχρόνως και ο πρώτος μήνας του πολιτικού ημερολογίου. Συνεπώς, η Σκηνοπηγία γιορταζόταν την εποχή του θερισμού, καθώς είχε τελειώσει ο παλιός ο χρόνος και άρχιζε ο καινούργιος.
Η Σουκκόθ είχε αγροτικό χαρακτήρα. Οι Εβραίοι γιόρταζαν τη γιορτή της συγκομιδής, αφού είχαν μαζέψει τους καρπούς των κόπων τους από τα χωράφια (Έξοδος 23:16, Δευτερονόμιο 16:13). Ήταν γιορτή χαράς, γιατί η συγκομιδή είχε τελειώσει κι οι σιταποθήκες ήταν γεμάτες. Ο λαός, ελεύθερος από τη σκλαβιά της Αιγύπτου απολάμβανε με αγαλλίαση τους καρπούς της γης του, στην οποία ο Θεός τον είχε εγκαταστήσει. Ήταν εποχή ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης προς τον Θεό για τις άφθονες ευλογίες Του. Ο ίδιος ο Κύριος είχε διατάξει πώς σε αυτήν ο λαός έπρεπε να ευφρανθεί (Λευιτικό 23:40, Δευτερονόμιο 16:15). Εκτός όμως από τον αγροτικό χαρακτήρα της η γιορτή μνημονεύει τη μεγαλειώδη απελευθέρωση από την Αίγυπτο που έκανε ο Θεός για τον Ισραήλ και τη 40χρονη οδοιπορία του μέσα στην έρημο, οπότε κατοικούσε σε προσωρινά καταλύματα.
Ήταν μια απ’ τις τρεις ετήσιες γιορτές που όλοι οι ενήλικες άρρενες Εβραίοι έπρεπε να παρακολουθούν (Έξοδος 23:14,17, Δευτερονόμιο 16:16). Στο Σινά δε διευκρινίζεται πού έπρεπε αυτοί να «εμφανίζονται μπροστά στον Κύριο το Θεό» (Έξοδος 23:17). Αργότερα, όμως, είπε ότι θα ήταν στον τόπο, που ο Ίδιος θα διάλεγε (Δευτερονόμιο 16:15). Αυτός ο τόπος έγινε η Ιερουσαλήμ και συγκεκριμένα, ο Ναός (Β' Χρονικών 7:12,16).
Το Λευιτικό (23:33-43) περιγράφει τη γιορτή των Σκηνών με λεπτομέρειες. Η λέξη σκηνή προέρχεται από την εβραϊκή λέξη σουκκάχ, που αναφέρεται σε προσωρινό οίκημα. Λέγεται γιορτή των Σκηνών, επειδή ο Θεός διέταξε τους γιους Ισραήλ να κατοικήσουν σε προσωρινά παραπήγματα καθώς γιόρταζαν τη γιορτή.
Η γιορτή άρχιζε τη 15η του μήνα με άγια σύναξη του λαού και κρατούσε επτά μέρες μέχρι την 21η του μήνα. Ο Θεός πρόσθεσε στο τέλος της εορτάσιμης εβδομάδας και μια άλλη ξεχωριστή ημέρα, την 8η, κατά την οποία γινόταν άγια σύναξη, με προσφορά δια πυρός προς τον Κύριο. Η πρώτη και η τελευταία ημέρα ήταν ημέρες Σαββάτου, οπότε καμιά εργασία δεν επιτρεπόταν να γίνει (Λευιτικό 23:33-36).[1]
Αυτή όμως η απαγόρευση δεν συμπεριλάμβανε τις από τον Θεό δοσμένες δραστηριότητες. Σύμφωνα με το βιβλίο των Αριθμών (29:12-35), κάθε ημέρα της γιορτής προσφέρονταν στον Κύριο ολοκαυτώματα μοσχαριών, δυο κριαριών και 14 χρονιάρικων, άμωμων αρνιών. Είναι ενδιαφέρον ότι ο αριθμός των μοσχαριών, που προσφέρονταν, μειωνόταν κατά ένα κάθε ημέρα. Την πρώτη ημέρα θυσιάζονταν 13 μοσχάρια, τη δεύτερη, 12, και ούτω καθεξής, μέχρι ότου την 7η και τελευταία ημέρα θυσιάζονταν μόνο 7 μοσχάρια. Συνολικά 70 για μια εβδομάδα. Δεν είναι ξεκάθαρο, γιατί γινόταν αυτό. Η ιουδαϊκή παράδοση, όμως, διδάσκει ότι αυτά τα 70 μοσχάρια θυσιάζονταν για τις αμαρτίες των 70 εθνών που κατάγονταν από τους 3 γιους του Νώε, μέχρι να μετανοήσουν και να επιστρέψουν στο Θεό του Ισραήλ (Γένεση 10, Midrash, Numbers Rabbah 21.24). Υπήρχαν και προσφορές από άλφιτα, φτιαγμένα από σιμιγδάλι, ζυμωμένο με λάδι, ξέχωρα από την προσφορά του τράγου για τις αμαρτίες και το παντοτινό ολοκαύτωμα με την προσφορά από άλφιτα και τη σπονδή του (Αριθμοί 29:12-40).
Μια άλλη απαίτηση για τη γιορτή ήταν η χρήση κλαδιών από τέσσερα είδη δένδρων (Λευιτικό 23:40). Το κείμενο δε διευκρινίζει τον σκοπό αυτών των κλαδιών. Αλλά είναι προφανές από τους Αριθμούς (8:15-16), ότι οι Ιουδαίοι ερμηνευτές θεωρούσαν ότι τα κλαδιά ήταν για να κατασκευαστούν τα παραπήγματα.
Οι άρρενες Ισραηλίτες γιόρταζαν τη γιορτή με το να δίνουν μια προσφορά αγάπης στον Κύριο (Δευτερονόμιο 16:16-17). Δεν έπρεπε να εμφανιστούν μπροστά στον Κύριο με άδεια χέρια. Γιατί αυτό θα υποδήλωνε ότι ήταν αγνώμονες κι υπερήφανοι ή ότι ο Θεός δεν είχε προνόησε γι’ αυτούς, όπως είχε υποσχεθεί. Κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με τον χαρακτήρα του Θεού.
Κάθε 7ο χρόνο, το χρόνο της άφεσης, γινόταν και μια άλλη δραστηριότητα στη γιορτή των Σκηνών. Οι ιερείς και οι πρεσβύτεροι του λαού έπρεπε να διαβάζουν το Νόμο του Μωυσή στο πλήθος του λαού και των ξένων, που είχαν συγκεντρωθεί για τη γιορτή (Δευτερονόμιο 31:9-13). Όλοι έπρεπε να ακούσουν το λόγο του Θεού.
Η τελευταία όψη της γιορτής δεν είχε να κάνει με δραστηριότητα, αλλά εστιαζόταν στη στάση. Όλοι, απ’ τον αρχηγό της οικογένειας μέχρι τον πιο φτωχό, χαιρόταν αυτή τη μέρα (Δευτερονόμιο 16: 14). Ο εορτασμός της έπρεπε να γίνεται κάθε χρόνο αδιαλείπτως (Λευιτικό 23:41). Όμως, κάτι τέτοιο δε συνέβη στην αρχαία ιστορία του Ισραήλ.

Η τήρηση της ΓιορτήςΥπάρχουν σχετικά λίγα καταγεγραμμένα παραδείγματα του Ισραήλ να γιορτάζει τη γιορτή των Σκηνών. Μαθαίνουμε έμμεσα ότι τη γιορτή την τηρούσαν την εποχή του Ιησού του Ναυή (Νεεμίας 8:17).
Η πρώτη καταγεγραμμένη τήρηση συνέπεσε με την αφιέρωση του Ναού του Σολομώντα (Α' Βασιλέων 8, Β' Χρονικών 5-7). Λόγω της γιορτής, όλοι οι άνδρες του Ισραήλ συγκεντρώθηκαν στην Ιερουσαλήμ. Ο εορτασμός κράτησε δυο βδομάδες: επτά ημέρες για την αφιέρωση του θυσιαστηρίου κι ακολούθησε η 7ήμερη γιορτή των Σκηνών (Α' Βασιλέων 8:65). Η επιπρόσθετη αγία συγκέντρωση (η 8η ημέρα των Σκηνών) γιορτάστηκε κι αυτή. Και την 23η του μηνός, ο βασιλιάς Σολομών απέλυσε τους Ισραηλίτες για να πάνε στα σπίτια τους (Β' Χρονικών 7:10). Μετρώντας προς τα πίσω, αυτό σημαίνει ότι ο εορτασμός των δυο εβδομάδων πρέπει να άρχισε την 8η ημέρα του μήνα, κάτι που προκαλεί μια ενδιαφέρουσα ερώτηση: Ο λαός Ισραήλ τηρούσε άραγε την Ημέρα του Εξιλασμού τη 10η του μήνα, όπως απαιτούσε ο Νόμος του Μωυσή; Πιθανόν, αλλά η Γραφή παραμένει σιωπηλή πάνω στο θέμα αυτό. Οι αρχαίοι Ραβίνοι πίστευαν ότι ο λαός Ισραήλ ξέχασαν να τηρούν τη μέρα του Εξιλασμού. Όμως, παρά την αμέλειά τους, ο Θεός τους δεχόταν οπωσδήποτε (Midrash, Numbers Rabbah 17.2). Όποια και αν ήταν η περίπτωση, αναχώρησαν «χαίροντας και ευφραινόμενοι από καρδιάς» (Α' Βασιλέων 8:66). Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Σολομών συνέχισε πιστά να προσφέρει τις απαιτούμενες θυσίες για τη γιορτή (Β' Χρονικών 8:13).
Τον Σολομώντα διαδέχθηκε ο γιος του, ο Ροβοάμ. Βασίλεψε για σύντομο διάστημα σε όλο το βασίλειο. Μετά ο Ισραήλ διασπάστηκε στα δυο. Στο βόρειο βασίλειο, ο άνομος βασιλιάς Ιεροβοάμ ίδρυσε μια κίβδηλη γιορτή (Α' Βασιλέων 12:32-33). Στο νότιο βασίλειο, η ασταθής πνευματικότητα των βασιλέων του Ιούδα ματαίωσαν την τήρηση της Σκηνοπηγίας. Ο καλός βασιλιάς Εζεκίας ρύθμισε και πάλι το μερίδιο των θυσιών που ήταν αναγκαίες για τις «επίσημες γιορτές» (Β' Χρονικών 31:3), που προφανώς περιλάμβαναν τη γιορτή των Σκηνών.
Η γιορτή δεν αναφέρεται ξανά στην ιστορία της Π. Διαθήκης μέχρι την εποχή του Ζοροβάβελ. Αφού επέστρεψαν οι εξόριστοι Ιουδαίοι στην Ιουδαία απ’ τη Βαβυλώνα, ένα από τα πρώτα πράγματα που έκαναν ήταν να γιορτάσουν τη γιορτή των Σκηνών (Έσδρας 3:4). 16 χρόνια αργότερα, ο Κύριος χρησιμοποίησε τον προφήτη Αγγαίο για να ενθαρρύνει το λαό για την ανοικοδόμηση του Ναού. Μια από τις προφητείες του Αγγαίου ειπώθηκε τη τελευταία ημέρα της Γιορτής των Σκηνών (Αγγαίος 2:1).
Η τελευταία καταγεγραμμένη τήρηση της γιορτής στην Π. Διαθήκη είναι στο βιβλίο του Νεεμία (8:13-18). Μετά που ο Νεεμίας κι ο λαός ανοικοδόμησαν τα πεσμένα τείχη της Ιερουσαλήμ, συγκεντρώθηκαν για να γιορτάσουν και να ευχαριστήσουν το Θεό. Την 1η ημέρα του 7ο μήνα, ο Έσδρας διάβασε το Νόμο του Μωυσή σε όλο το λαό. Τη δεύτερη ημέρα του μήνα, ανακάλυψαν την εντολή αναφορικά με τη Σκηνοπηγία. Αποφασισμένοι να υπακούσουν τον Λόγο του Θεού, αμέσως ετοιμάστηκαν να ζήσουν σε σκηνές. Από την εποχή του Ιησού του Ναυή, περίπου 1000 χρόνια πριν, είχε ο λαός Ισραήλ να τηρήσει σωστά τη Γιορτή της Σκηνοπηγίας ζώντας σε σκηνές. Επίσης στην περίπτωση αυτή, το βιβλίο του Νόμου διαβαζόταν κάθε ημέρα και τηρήθηκε η άγια σύναξη την 8η ημέρα. «Κι έγινε πολύ μεγάλη ευφροσύνη» (Νεεμίας 8:17).

Ο σκοπός της Σκηνοπηγίας
Όπως και με όλες τις ιουδαϊκές γιορτές, ο Θεός είχε συγκεκριμένους σκοπούς που ίδρυσε τη Γιορτή των Σκηνών.
Πρώτον, ήθελε ο λαός Του να ξέρει για τη πιστότητά Του. Σε κάθε γενιά, μεγάλωναν παιδιά που δε ξέρουν για το Θεό και την πιστότητά Του (Δευτερονόμιο 31:13). Έτσι ο Θεός ζήτησε ο Νόμος του Μωυσή να διαβάζεται κάθε 7 χρόνια στη γιορτή, για να μπορεί να τον ακούσουν όλοι. Ήθελε κάθε άνδρας, γυναίκα και παιδί να ακούσουν και να μάθουν να φοβούνται και να Τον σέβονται και να τηρούν όλο το Λόγο Του (Δευτερονόμιο 31:12).
Αυτός είναι ο λόγος που ο Θεός ζητούσε από τους Ισραηλίτες να φτιάξουν σκηνές. Καθώς ζούσαν σ’ αυτές τις προσωρινές κατασκευές για 7 ημέρες, περίεργα παιδιά ήταν υποχρεωμένα να ρωτήσουν γιατί είχαν ένα τέτοιο έθιμο. Η απάντηση έδινε στους γονείς την ευκαιρία να αφηγηθούν την πιστότητα του Θεού, λέγοντας κυρίως πώς ο Θεός προστάτεψε και προνόησε για το λαό Του στη διάρκεια της περιοδείας του στην έρημο (Λευιτικό 23:43). Ήταν σημαντικό να ρίξουν μια ματιά πίσω στην ιστορία και να συλλογιστούν όλα όσα είχε κάνει ο Θεός. Αλλιώς, θα ήταν εύκολο να ξεχάσουν το παρελθόν και κατά συνέπεια να λησμονήσουν τον Κύριο και να λατρεύσουν άλλους θεούς. «Να θυμάσαι τον Κύριο το Θεό σου», είπε ο Μωυσής στο λαό (Δευτερονόμιο 8:18). Η Γιορτή των Σκηνών είχε σκοπό να τους βοηθήσει να κάνουν ακριβώς αυτό.
Ο Θεός ήθελε επίσης ο λαός Του να Τον λατρεύει. Κι έτσι 199 ζώα θυσιάζονταν κατά τη διάρκεια των 8 ημερών της γιορτής. Τα πιο πολλά από αυτά ήταν ολοκαυτώματα, που συμβόλιζαν την πλήρη αφιέρωση του ατόμου στο Θεό. Οι Ισραηλίτες έπρεπε να επιστρέψουν κάτι στο Θεό όταν παρακολουθούσαν τη γιορτή. Το να δίνεις είναι μια πράξη λατρείας που αναγνωρίζει ότι τα πάντα προέρχονται από τον Θεό κι ότι ο Θεός είναι άξιος να πάρει πίσω ξανά αν το διαλέξει.
Ο Θεός θέλει επίσης οι άνθρωποι να ευφραίνονται. Η Βιβλική χαρά δεν είναι απλά για προσωπική ευχαρίστηση αλλά μια πράξη λατρείας. Η χαρά «ενώπιον του Κυρίου» (Λευτικό 23:40) είναι αναγνώριση της πρόνοιας του Θεού για το λαό Του (Δευτερονόμιο 16:15) και της αγαθότητας Του (Β' Χρονικών 7:10). Ο Θεός ήθελε ο λαός Του να Τον λατρεύουν. Η Γιορτή των Σκηνών ήταν σχεδιασμένη να τους βοηθήσει να κάνουν αυτό ακριβώς.
Τελικά, ο Θεός σκόπευε για τη Γιορτή των Σκηνών να κατευθύνει τον λαό Του προς τον Μεσσία. Όπως και με όλες τις από τον Θεό διατεταγμένες γιορτές του Ισραήλ, η Γιορτή των Σκηνών προεικονίζει το πρόσωπο και το έργο του Ιησού από τη Ναζαρέτ, βρίσκοντας την τελική της εκπλήρωση σε Αυτόν (Ματθαίος 5:17). Όταν ακούμε και μαθαίνουμε γι’ Αυτόν, η πιστότητα του Θεού γίνεται πραγματικότητα. Η σωστή ανταπόκρισή μας τότε είναι η λατρεία μέσω της αφιέρωσής μας, του δοσίματός μας και της χαράς μας.
Με το να μας δείχνει τον Ιησού, η Γιορτή των Σκηνών μας δίνει μια καλή αιτία για να πούμε, μαζί με τον απόστολο Παύλο, «και πάλι λέω, χαίρετε».

Η Γιορτή των Σκηνών την εποχή του Ιησού
Η Γιορτή των Σκηνών την εποχή του Ιησού ήταν γεμάτη από φαντασμαγορία, εφοδιασμένη με μεγάλη προσδοκία. Ήταν η «εποχή της ευφροσύνης μας», επειδή οι Ιουδαίοι πίστευαν ότι η υπόσχεση για τη Μεσσιανική Βασιλεία στην πραγματικότητα θα μπορούσε να εκπληρωθεί στη διάρκεια αυτής της εποχής. Η Γιορτή των Σκηνών (Σουκκόθ) σηματοδοτούσε το τέλος του θρησκευτικού έτους, που άρχιζε την άνοιξη με το Πάσχα και την ιστορία της λύτρωσης, και αποκορυφωνόταν με τη Σουκκόθ και το θέμα της αποκατάστασης.
Την εποχή της Βίβλου, η Σουκκόθ ήταν συναρπαστική. Ο Θεός διέταζε το λαό να φτιάξει Σουκκόθ (ενικός σουκκάχ), που ήταν πρόχειρες παράγκες. Μετά έπρεπε να συγκεντρωθούν στο Ναό για έναν ενθουσιώδη, εφταήμερο εορτασμό. Η πρώτη μέρα και η όγδοη, που προστέθηκε στο τέλος της εβδομάδας, θεωρούνταν Σάββατα. Στο Ναό, οι ιερείς έτρεχαν γύρω από το μεγάλο θυσιαστήριο, προσφέροντας ειδικές θυσίες (Λευιτικό 23: 33-43, Αριθμοί 29:12-38).
Ήταν στον τελευταίο Του εορτασμό της Σκηνοπηγίας, πάνω στη γη, που ο Ιησούς προσφέρθηκε να εκπληρώσει την προσδοκία πολλών καρδιών τη μέρα της γιορτής: Πρόσφερε αναψυχή (Ιωάννης 7:37), αγαλλίαση (Ιωάννης 8:12) κι ανάπαυση (Ιωάννης 9:14).

Αναψυχή
Καραβάνια προσκυνητών από μακρινές χώρες ανέβαιναν στην Ιερουσαλήμ. Γεμάτοι από ευχαριστία, χαρά και προσδοκία αυτοί οι προσκυνητές φώναζαν με χαρά δοξολογίες στον Θεό καθώς έψαλαν τις ωδές των Αναβαθμών (αλιγιά) (Ψαλμοί 120-134).
Φτάνοντας στην πόλη του Θεού, μερικοί πήγαιναν στα σπίτια φίλων και συγγενών ενώ άλλοι δέχονταν με ευχαρίστηση φιλοξενία από ξένους. Οι υπόλοιποι έστηναν μια κατασκήνωση γύρω από την πόλη. Πρώτα σήκωναν τις Σουκκόθ τους, παρόμοιες με αυτές στις οποίες ζούσαν οι αγρότες κατά τη διάρκεια του τρύγου και του μαζέματος των ελιών. Τις κατασκεύαζαν από κλαδιά ιτιάς κι ελιάς και τις διακοσμούσαν με κλήματα και φρούτα. Μπορούσαν να βρουν τέτοια πράγματα στην κοιλάδα των Κέδρων ανατολικά της πόλης. Οι σουκκόθ κτίζονταν ώστε να είναι γερές και σκιερές. Τα μέρη επιλογής ήταν ταράτσες, αυλές και δρόμοι. Μέσα, υπήρχαν άνετα μαξιλάρια για να κάθονται γύρω από ένα τρίκλινο (ένα χαμηλό, τρίπλευρο τραπέζι). Στα γεύματα χρησιμοποιούσαν μόνο κομψά κύπελλα και φλιτζάνια και λυχνάρια φώτιζαν το χώρο.
Στα χέρια τους κρατούσαν ένα κλαδί από φοίνικα, μυρτιά, και από ιτιά. Ένα τοπικό έθιμο της Ιερουσαλήμ ήταν να τα δένουν όλα αυτά τα κλαδιά, που τα ονόμαζαν συλλογικά λουλάβ, με μια χρυσή κλωστή. Οι προσκυνητές κρατούσαν τα ευωδιαστά τους λουλάβ στο δεξί τους χέρι κι ένα λεμόνι, μεγάλο σαν κίτρο, στο αριστερό του. Την κατάλληλη στιγμή τα κουνούσαν εμπρός στον Κύριο με πνεύμα ευγνωμοσύνης.
Κάθε πρωί τις γιορταστικές εκδηλώσεις τις άρχιζε μια τελετουργία άντλησης νερού. Ένας ιερέας στεκόταν στην κορυφή της ΝΔ γωνίας του όρους του Ναού και σάλπιζε τη σοφάρ με όλη του τη δύναμη, αναγγέλλοντας την έναρξη της γιορτής. Ξαφνικά ένας ιερέας έβγαινε από την Υδάτινη Πύλη, στη νότια μεριά του κεντρικού κτιρίου του Ναού. Κουβαλώντας μια χρυσή στάμνα, οδηγούσε μια χαρούμενη μουσική πομπή προς τη δεξαμενή του Σιλωάμ, στην παλιά πόλη του Δαβίδ. Στη δεξαμενή έριχνε τη στάμνα στο νερό και απάγγελλε: «Και θα αντλήσετε νερό με σωφροσύνη από τις πηγές της σωτηρίας» (Ησαΐας 12:3). Την ψαλμωδία συνόδευε ο γλυκός ήχος ενός οργάνου που λεγόταν η καλαμένια φλογέρα του Μωυσή. Μωυσής σημαίνει «ανασυρμένος» [Η κόρη του Φαραώ τον ονόμασε έτσι γιατί τον ανέσυρε από το νερό (Έξοδος 2:10)]. Η μοναδική προμήθεια νερού της Ιερουσαλήμ ήταν από αυτήν τη δεξαμενή και την πηγή Γκιών, που την τροφοδοτούσε. Συνεπώς το νερό ήταν θαυμάσιο. Ήταν μια πηγή ζωής και αναψυχής. Όταν οι άνθρωποι ρωτούσαν, γιατί αυτή η τελετουργία λεγόταν «η άντληση του νερού», τους απαντούσαν, «εξαιτίας της έκχυσης του Ρουάχ ΧαΚοντές (Άγιο Πνεύμα)». Το νερό συμβόλιζε το Άγιο Πνεύμα, τη μοναδική πραγματική πηγή της ζωής. Μετά την καταστροφή του Ναού, οι ραβίνοι τιμούσαν τη γιορτή αυτή κι έλεγαν, «Όποιος δεν είδε τον πανηγυρισμό στον τόπο της άντλησης του νερού δεν είδε ποτέ πανηγυρισμό στη ζωή του (Talmud Sukkah 51b)».
Ο ιερέας επέστρεφε στον Ναό με τη χρυσή στάμνα του νερού και ενωνόταν με έναν άλλον ιερέα που κουβαλούσε την πόσιμη προσφορά του κρασιού. Η σοφάρ ηχούσε τρεις φορές. Μαζί οι δυο ιερείς ανέβαιναν το κεκλιμένο επίπεδο του μεγάλου θυσιαστηρίου και έχυναν τις σπονδές τους σε ασημένια χωνιά. Στη διάρκεια αυτής της τελετουργίας, ο λαός συγκεντρωνόταν σ’ ένα τμήμα της αυλής του Ναού, που λεγόταν αυλή των γυναικών και έψαλαν δοξολογίες που λέγονταν Χαλλέλ (Ψαλμοί 113-118). Οι Λευίτες στέκονταν στα 15 ημικυκλικά σκαλοπάτια στην αυλή και έψαλαν κι έπαιζαν μουσικά όργανα. Η ανάμειξη του νερού και του κρασιού στο θυσιαστήριο συμβόλιζε τη ζωή και τη χαρά που σχετίζονταν με το Άγιο Πνεύμα.
Τότε περίπου, αρκετοί ιερείς κρατώντας κλαδιά ιτιάς βάδιζαν μια φορά γύρω από το μεγάλο θυσιαστήριο, απαγγέλλοντας για να ακούσουν όλοι: «Παρακαλώ, Κύριε! Σώσε, τώρα. Παρακαλώ, Κύριε! Στείλε ευημερία, τώρα» (Ψαλμός 118:25).
Μετά τη ψαλμωδία, μεγάλη σιωπή επικρατούσε στο Ναό. Ο λαός σκεφτόταν την πνευματική σημασία της τελετουργίας του νερού κι εξέφραζαν μια επιθυμία για προσωπική, πνευματική αναψυχή. Μόνο το Πνεύμα του Θεού, που το νερό συμβόλιζε, μπορούσε να ικανοποιήσει τις διψασμένες ψυχές τους. Τελικά, μια ευλογία έκλεινε τη γιορτή και όλοι επέστρεφαν στα σπίτια τους για να συγκεντρωθούν κάτω από τις σουκκόθ τους.
Η τελετουργία του νερού γινόταν κάθε μέρα για όλες τις 7 μέρες. Την έβδομη ημέρα λάμβανε μια ένταση γεμάτη με έξαψη και προσδοκία. Αυτή η τελευταία ημέρα της Γιορτής ήταν μέρα του Χοσανά Ραμπά (Μεγάλο Ωσαννά). Και τότε ήταν που συνέβηκε ένα ασυνήθιστο γεγονός.
Ίσως, ο Ιησούς να καθόταν κοντά στην Υδάτινη Πύλη ή κάπου στην Αυλή των Γυναικών, παρακολουθώντας το τελικό δράμα της τελετουργίας του νερού. Και τη στιγμή, που η συνηθισμένη σιωπή έπεφτε στο πλήθος, ίσως τότε ήταν που «στάθηκε κι έκραξε λέγοντας: Αν κάποιος διψάει, ας έρχεται σε Μένα, κι ας πίνει» (Ιωάννης 7:37). Προσκαλούσε το πλήθος να δεχτεί το Άγιο Πνεύμα. Μπορούσε να βρει την αναψυχή που προσδοκούσε με το να Τον δεχτούν σαν το Αληθινό Νερό (Ιωάννης 4:10). Ακόμα και σήμερα, η πρόσκλησή Του είναι αληθινή: «Ελάτε σε Μένα».

ΑγαλλίασηΜια δεύτερη συναρπαστική τελετουργία που σχετιζόταν με τη Γιορτή των Σκηνών περιλάμβανε φώτα. Κάθε απόγευμα απ’ τις 7 μέρες, ιερείς και προσκυνητές συγκεντρώνονταν στην Αυλή των Γυναικών. Τέσσερις μεγάλες λάμπες λαδιού φώτιζαν την αυλή. Λέγεται, ότι το φως από αυτές τις λάμπες ήταν τόσο φωτεινό που διαπερνούσε κάθε αυλή στην Ιερουσαλήμ.
Καθώς οι γυναίκες παρακολουθούσαν από τις ταράτσες, οι «άνδρες της ευλάβειας και των καλών έργων συνήθιζαν να χορεύουν μπροστά στις λάμπες λαδιού με αναμμένες δάδες στα χέρια τους, ψάλλοντας ύμνους και δοξολογίες». Στο μεταξύ, «αναρίθμητοι Λευίτες έπαιζαν άρπες, λύρες, κύμβαλα, σάλπιγγες και μουσικά όργανα» (Mishnah Sukkot 5:4). Οι γιορταστικές εκδηλώσεις για το φως συνεχίζονταν όλη τη νύχτα μέχρι την αυγή.
Ο φωτισμός από αυτές τις εντυπωσιακές λάμπες του Ναού συμβόλιζε δυο πραγματικότητες. Η πρώτη ήταν η πραγματικότητα του «Φωτός όλων των φώτων» – η δόξα της Σεκινά - η ορατή παρουσία του Θεού που γέμιζε το πρώτο Ναό, που έκτισε ο Σολομών (Α' Βασιλέων 8:10-11). Η δεύτερη ήταν το Χαόρ Γκαντόλ (το Μεγάλο Φως) που σύντομα θα ερχόταν και θα έφερνε φως σ’ αυτούς που ήταν πνευματικά νεκροί και κατοικούσαν σε σκοτάδι (Ησαΐας 9:2).
Ο Ιησούς ήταν στο Ναό. Ίσως ήταν στη διάρκεια του εορτασμού του φωτός ή όταν τα φώτα έσβηναν την όγδοη μέρα που είπε για να το ακούσουν όλοι: «Εγώ είμαι το φως του κόσμου. Όποιος ακολουθεί Εμένα, δεν θα περπατήσει στο σκοτάδι, αλλά θα έχει το φως της ζωής» (Ιωάννης 8:12). Διακήρυξε δυο αλήθειες με αυτήν τη δήλωση: (1) Αυτός είναι «το Μεγάλο Φως» που ο προφήτης Ησαΐας είπε ότι θα ερχόταν κι (2) Αυτός είναι ο Θεός στη σάρκα και η Δόξα του Ναού (σύγκρινε Ιωάννης 1:14).
Η ανταπόκριση ήταν τριπλή. Μερικοί θρησκευόμενοι Τον απέρριψαν (Ιωάννης 8:13), άλλοι ήταν αρκετά περίεργοι για να Του ζητήσουν περισσότερες πληροφορίες (Ιωάννης 8:25), κι άλλοι πίστεψαν και Τον δέχτηκαν (Ιωάννης 8:30). Η χαρά που σχετίζεται με τις τελετουργίες των φώτων και του νερού στη Γιορτή των Σκηνών προεικονίζει τον ερχομό του Ιησού που φέρνει φως και ζωή σ’ έναν σκοτεινό κι αμαρτωλό κόσμο.

Ανάπαυση
Την παλιά εποχή, η 8η ημέρα της Γιορτής των Σκηνών λεγόταν η «τελευταία καλή ημέρα». Επειδή ήταν Σάββατο, ήταν ημέρα ανάπαυσης κι αντανακλά την πνευματική σπουδαιότητα του 7ήμερου πανηγυρισμού. Διάφορες δραστηριότητες γίνονταν στο Ναό. Οι ιερείς πρόσφεραν την καθημερινή θυσία και την ιδιαίτερη θυσία του Σαββάτου (Αριθμοί 28:9-10), ενώ άλλοι απάγγελλαν τον Ψαλμό 92, τον ύμνο του Σαββάτου που προεικονίζει τις ευλογίες της Μεσσιανικής Βασιλείας. Επίμονη, στις σκέψεις και στις καρδιές όλων στη διάρκεια του εφταήμερου εορτασμού ήταν, αναμφίβολα, η προσδοκία ότι, ανά πάσα στιγμή, ο Θεός μπορούσε να ιδρύσει τη μεγάλη Sukkah Shalom (Σκηνή της Ειρήνης).
«Επειδή, με εύφρανες, Κύριε, στα δημιουργήματά Σου, θα αγάλλομαι στα έργα των χειρών Σου» (Ψαλμός 92:4). Όταν είχαν τελειώσει όλες οι γιορταστικές εκδηλώσεις, ο Ιησούς επέστρεψε στο Ναό, τη φορά αυτή για να κάνει με τα χέρια Του ένα έργο που προκαλεί δέος. Έδωσε φως σ’ έναν άνθρωπο που γεννήθηκε τυφλός (Ιωάννης 9). Όλοι γνώριζαν ότι αυτού του είδους το θαύμα απαιτούσε θεία επέμβαση. Αφού άλειψε τα μάτια του ανθρώπου με λάσπη από χώμα, ο Ιησούς του είπε: «Πήγαινε να πλυθείς στη δεξαμενή του Σιλωάμ (που μεταφράζεται, Απεσταλμένος). Πήγε λοιπόν και πλύθηκε, και γύρισε βλέποντας» (εδ.7).
Ο Ιησούς έστειλε τον τυφλό στην ίδια δεξαμενή από την οποία οι ιερείς με μια χρυσή στάμνα είχαν βγάλει νερό κάθε μέρα της Γιορτής. Ο Ιησούς δίδασκε ότι ήταν το Άγιο Πνεύμα, που αντιπροσώπευε το νερό και που μόνον Αυτός μπορεί να δώσει, που μπορεί να ανοίγει τα μάτια όλων όσων είναι πνευματικά τυφλοί. Το κείμενο δηλώνει επίσης: «Και ήταν Σάββατο, όταν ο Ιησούς έκανε τον πηλό, και άνοιξε τα μάτια του» (εδ.14).
Ο Ιησούς έκανε αυτό το θαύμα για να επικυρώσει όλα όσα είπε και έκανε κατά τη διάρκεια της Γιορτής των Σκηνών. Με το να κάνει το αδύνατο, απέδειξε ότι μπορούσαν να πιστέψουν στα λόγια Του και ότι ήταν ο ενσαρκωμένος Θεός, ο Μεσσίας του Ισραήλ, αυτός που πραγματικά χορηγεί το Άγιο Πνεύμα κι η μοναδική πηγή του φωτός και της ζωής. Η ανθρωπότητα δεν χρειάζεται πλέον να ψαχουλεύει στα τυφλά σ’ αυτόν τον κόσμο. Η αληθινή ανάπαυση για τον περιπλανώμενο είναι διαθέσιμη δια του Ιησού Χριστού.
Οι ελπίδες της «Τελευταίας Μεγάλης Ημέρας» αποκορυφώθηκαν μ’ ένα γεγονός που συνέβη 6 μήνες αργότερα. Ήταν Πάσχα, όταν ο Ιησούς πέθανε σαν ο Αμνός του Θεού. Το χυμένο Του αίμα, ο θάνατός Του κι η ανάστασή Του έκαναν την προσδοκία της προσωπικής αναψυχής (Ιωάννης 7:37), της αγαλλίασης (Ιωάννης 8:12) και της ανάπαυσης (Ιωάννης 9:14), όπως προεικονιζόταν στη Γιορτή των Σκηνών, μια πραγματικότητα για αυτούς που Τον δέχονται σαν Σωτήρα και Μεσσία.

Ο Ιησούς και η γιορτή της Σκηνοπηγίας
Κάθε ημέρα της γιορτής ήταν γεμάτη με δραστηριότητες. Όμως, η 8η και τελευταία μέρα ήταν αυτή που είχε πρωταρχική σημασία. Τη μέρα αυτή, την εποχή του Ιησού, είχαν καθιερώσει τη συνήθεια της άντλησης νερού. Ο Αρχιερέας, σε μια μεγάλη πομπή από ιερείς και δεκάδες χιλιάδες λατρευτές, κατέβαινε από το ύψωμα του Ναού και σταματούσε για λίγο στη δεξαμενή του Σιλωάμ, γέμιζε με νερό μια χρυσή στάμνα κι η πομπή γύριζε με χαρά, από άλλον δρόμο και πάλι στο Ναό. Εκεί ο αρχιερέας, σε μια μεγάλη ιεροτελεστία και μπρος στη συνάθροιση, έχυνε το νερό, σαν προσφορά, από τη στάμνα μέσα σε μια λεκάνη, που ήταν στα πόδια του θυσιαστήριου. Στην ίδια λεκάνη έχυνε κρασί από μια άλλη στάμνα κι ανακάτευε το νερό με το κρασί. Από εκεί με ειδικούς σωλήνες διοχετεύονταν στο χείμαρρο των Κέδρων.
Η σημασία του νερού αυτού ήταν διπλή. Αποτελούσε συμβολισμό και τύπο της προσευχής για άφθονη βροχή. Σε μια αγροτική κοινωνία, όπως το Ισραήλ, οι χειμερινές βροχές ήταν κάτι το βασικό. Οι βροχές σταματούσαν κανονικά το Μάρτιο και δεν υπήρχαν βροχές για 7 σχεδόν μήνες. Αν ο Θεός δεν έδινε τις πρώιμες βροχές τον Οκτώβριο και Νοέμβριο, δεν θα υπήρχε ανοιξιάτικη σοδειά και η πείνα θα ήταν προ των πυλών. Με τη τελετουργία, λοιπόν, αυτή ήθελαν να δείξουν την ευχαριστία τους προς τον Θεό για τις βροχές του περασμένου έτους και να επικαλεστούν την ευλογία Του για τις ζωοδότρες βροχές του επόμενου.
Εξάλλου ο τύπος της σπονδής του νερού πήγαινε πέρα από τα φυσικά πράγματα. Ήταν προφητικός και Μεσσιανικός και απέβλεπε στην έκχυση του Αγίου Πνεύματος, όχι μόνο πάνω στον Ισραήλ, αλλά και σε όλους τους πιστούς των Εθνών υπό τη διακυβέρνηση του Βασιλιά – Μεσσία.
Σχετικά με τη γιορτή αυτή και την τελετουργία της 8ης μέρας το Ευαγγέλιο του Ιωάννη καταγράφει ένα γοητευτικό γεγονός (Ιωάννης 7:37-38), όπου ο Ιησούς μιλούσε για το Άγιο Πνεύμα (εδ.39), υπονοώντας ότι Αυτός ήταν η πηγή του Σιλωάμ κι ο βράχος, που είχε σχιστεί στην έρημο για να ποτίσει τον λαό. Ο Υιός του Θεού ανέφερε με τον πιο ξεκάθαρο δυνατό τρόπο, ότι μόνον Αυτός ήταν η πηγή της ζωής και της ευλογίας, ότι Αυτός μπορούσε να εκπληρώσει κάθε ανάγκη της ανθρώπινης καρδιάς (Ησαΐας 12:2-3).
Όταν λαμβάνουμε το Άγιο Πνεύμα μπαίνουμε στη Βασιλεία του Θεού (Ιωάννης 3:5). Και στη γιορτή ο Ιησούς δήλωσε ότι ο Ίδιος είναι η σωτηρία μας. Στην επίγεια ζωή Του άρχισε την εκπλήρωση της γιορτής των Σκηνών.
Αρχικά η παρουσία του Θεού ήταν σ’ ένα οικοδόμημα που φτιάχτηκε στην έρημο και τοποθετήθηκε στη μέση της κατασκήνωσής τους, δηλαδή στη Σκηνή του Μαρτυρίου, που εβραϊκά λέγεται Μισκάν (οίκημα), λέξη που δεν έχει σχέση με τις σκηνές της γιορτής των Σκηνών, που προήλθαν από τη λέξη Σουκκόθ (καταλύματα).
Αν και δεν πρέπει να συγχέουμε τα πρόσκαιρα καταλύματα της γιορτής με τη σκηνή του Μαρτυρίου και την παρουσία του Θεού, όμως, υπάρχει σημαντική σχέση ανάμεσα τους: Τα καταλύματα που ζούσαν οι Ισραηλίτες στη διάρκεια της γιορτής, στήνονταν ενώπιον του Κυρίου, που κατοικούσε στη Σκηνή του Μαρτυρίου και η δόξα Του τη γέμιζε. Αυτό σήμαινε ότι ο Θεός κατοικούσε ανάμεσα στον Ισραήλ εκπληρώνοντας έτσι την υπόσχεση Του (Λευιτικό 26:12).
Εκατοντάδες χρόνια αργότερα ο Σολομών έκτισε το Ναό. Τα άγια σκεύη της Σκηνής του Μαρτυρίου τοποθετήθηκαν στο Ναό. Η παρουσία του Θεού κατοικούσε τώρα εκεί κι η Ιερουσαλήμ έγινε το μέρος όπου γιόρταζαν τη γιορτή των Σκηνών. Ο ίδιος ο Ναός αφιερώθηκε στη διάρκεια αυτής της γιορτής.
Αρκετά χρόνια αργότερα, οι Ιουδαίοι εξορίστηκαν, αλλά μερικοί απ’ αυτούς γύρισαν στην Ιερουσαλήμ. Ο Νεεμίας καταγράφει ότι οι Ιουδαίοι γιόρτασαν τη γιορτή των Σκηνών στην Ιερουσαλήμ, ίσως το 444 π.Χ. περίπου.
Όπως ξέρουμε, οι Ιουδαίοι συνεχίζουν να γιορτάζουν τη γιορτή αυτή μέχρι σήμερα, τρώγοντας οικογενειακά φαγητά σε καταλύματα, συχνά φτιαγμένα στον κήπο του σπιτιού τους. Η γιορτή μερικές φορές αναφέρεται και σαν ζεμάν σιμχατέινου (εποχή της αγαλλίασής μας). Οι δυο μέρες μετά τη γιορτή είναι ξεχωριστές γιορτές (Σεμινί Ατζερέτ και Σιμκάτ Τορά), αλλά κοινώς θεωρούνται τμήμα της γιορτής των Σκηνών.

Ο σύγχρονος εορτασμός της Γιορτής των Σκηνών
Η εντολή του Θεού προς τον λαό Ισραήλ ήταν: «Επτά μέρες θα κατοικείτε σε σκηνές (σουκκόθ). Όλοι οι αυτόχθονες Ισραηλίτες θα κατοικούν σε σκηνές» (Λευιτικό 23:42-43). Στη διάρκεια της Γιορτής των Σκηνών έπρεπε να κατοικεί κάτω από τα άστρα για 7 ημέρες. Για να καταλάβουμε σωστά το σύγχρονο γιορτασμό ας προσέξουμε τα εξής στοιχεία: (1) Την προσωρινή κατοίκηση, (2) τα παραδοσιακά είδη των φυτών, (3) τον τύπο των φαγητών που σερβίρονται, και (4) τις σκέψεις των ανθρώπων.

Η προσωρινή κατοίκηση σε παραπήγματα
Η λέξη σκηνή χρησιμοποιείται για μετάφραση της εβραϊκής λέξης σουκκάχ. Για τους Εβραίους σουκκάχ θεωρείται ένα προσωρινό μνημείο της πιστότητας του Θεού που έθρεψε κι οδήγησε το λαό Του σε όλη τη 40χρονη πορεία του από την Αίγυπτο μέχρι τη Γη της Επαγγελίας. Ακόμα και τα σανδάλια τους δεν έλιωσαν όλα αυτά τα χρόνια. Γι’ αυτό και οι ραβίνοι ονομάζουν τη γιορτή αυτή Ζεμάν Σιμχατέϊνου (καιρός μεγάλης χαράς). Μερικοί ονομάζουν τη Γιορτή των Σκηνών, η Εβραϊκή μέρα των Ευχαριστιών. Και μια στάση ευχαριστίας πρέπει να υπάρχει σε κάθε Εβραίο που τηρεί αυτή τη γιορτή.
Προς τιμή της ιστορικής σημασίας της γιορτής, οι Εβραίοι διατάσσονται να μείνουν σε προσωρινά καταλύματα, όπως οι πρόγονοί τους στην έρημο, που κατασκευάζονταν από κλαδιά ελιάς, αγριελιάς, μυρτιάς, φοινίκων και δασύφυλλων δένδρων (Νεεμ.8:13-18). Στην αρχαία εποχή υπήρχε αρκετή λογομαχία μεταξύ Σαδδουκαίων και Φαρισαίων για τις καλύβες. Οι πρώτοι επέμεναν ότι τα κλαδιά των φοινίκων ταίριαζαν καλύτερα στην κατασκευή των καλυβιών, ενώ οι δεύτεροι υποστήριζαν ότι τα κλαδιά αυτά έπρεπε να τα κρατάει στα χέρια ο λαός που γιόρταζε. Τελικά συμβιβάστηκαν. Η χρήση των κλαδιών στις καλύβες ικανοποίησε τους Σαδδουκαίους. Επιπλέον, ο λαός κρατούσε στο χέρι του ένα δεμάτι φτιαγμένο από κλαδιά φοίνικα, μυρτιάς και ιτιάς δεμένο με χρυσή κλωστή και το κουνούσε σε διάφορα μέρη της λατρείας.
Ακόμα και σήμερα οι Εβραίοι, διατηρώντας το διπλό νόημα της γιορτής, στήνουν σκηνές από κλαδιά ελιάς και άλλα δασύφυλλα δένδρα, πάνω στις στέγες, και στις αυλές των σπιτιών. Η εντολή να κατοικήσουν σε σουκκάχ (σκηνή) εκπληρώνεται απλά με το να φάνε όλοι από ένα γεύμα εκεί. Όμως, αν ο καιρός, οι συνθήκες, και η υγεία κάποιου το επιτρέπει, θα πρέπει να μένει και να κοιμάται σ’ αυτήν όσο το δυνατόν περισσότερο.
Το φτιάξιμο μιας σουκκάχ είναι μια μιτζβά (καλή πράξη), αλλά η σωστή χρονική στιγμή της συναρμολόγησης είναι κι αυτή σημαντική. Ο σύγχρονος Ιουδαϊσμός διδάσκει ότι οι προσωπικές αμαρτίες αρχίζουν να συσσωρεύονται αμέσως μετά τη Γιόμ Κιππούρ (Ημέρα του Εξιλασμού), κι έτσι η κατασκευή της σουκκάχ αρχίζει την επόμενη ημέρα. Κάθε υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αλλά το κόντρα πλακέ και η λινάτσα φαίνεται να είναι τα υλικά που προτιμούνται. Ένα κάλυμμα από μουσαμά, δεμένο ή καρφωμένο, είναι δεχτό κι εντελώς κοινό. Η σουκκάχ μπορεί να έχει οποιοδήποτε μέγεθος, αλλά να είναι αρκετά φαρδιά για να μπορεί να κατοικήσει κάποιος μέσα σ’ αυτήν. Πρέπει να έχει τουλάχιστον τρεις πλευρές καλυμμένες με υλικό αρκετά γερό που δε θα φεύγει με τον άνεμο, αλλά συγχρόνως να μη χάσει ποτέ την προσωρινή της εμφάνιση. Ο κάθε τοίχος πρέπει να έχει ελάχιστο ύψος 1 μέτρο, αλλά να μη ξεπερνάει τα 7,5 μέτρα ύψος. Ο ένας τοίχος πρέπει να είναι ο σταθερός τοίχος ενός σπιτιού ή μιας συναγωγής.
Η στέγη μιας σουκκάχ ονομάζεται σεχάχ, από την εβραϊκή ρηματική ρίζα σαχόχ, που σημαίνει «προστατεύω», «καλύπτω». Για να εκπληρώνει τις ραβινικές εντολές τα υλικά της στέγης της πρέπει να είναι από κάτι που μεγάλωσε από τη γη και μετά κόπηκε, όπως κλαδιά δένδρων, θάμνοι, άχυρα, καλάμια ή από μπαμπού. Το υλικό της στέγης πρέπει να είναι χαλαρό, όχι δεμένο κάπου και πρέπει να τοποθετηθεί αρκετά αραιά, για να μπορεί η βροχή να μπαίνει μέσα, και μάλιστα αρκετά αραιό, ώστε να μπορούν να φαίνονται τα άστρα. Δεν πρέπει, όμως, να έχει άνοιγμα μεγαλύτερο από 25 εκ. σε οποιοδήποτε σημείο, ή να υπάρχει πιο πολύ φως από ό,τι σκιά.
Είναι κοινή πρακτική το να διακοσμούν τη σουκκάχ. Για να ζωντανέψει λίγο το εσωτερικό, κρέμονται από την οροφή φρούτα, νεροκολοκύθες, ακόμα και χάρτινες καδένες. Συνήθεις είναι και φωτογραφίες από τους Αγίους Τόπους. Στην Αυστραλία, οι Εβραίοι συνήθως κρεμούν αποξηραμένα φρούτα. Το να κατασκευάσουν και να διακοσμήσουν μια σουκκάχ είναι διασκέδαση, μια οικογενειακή δουλειά, όπως είναι για τους Χριστιανούς η διακόσμηση του χριστουγεννιάτικου δένδρου.
Οι περισσότεροι Εβραίοι στο Ισραήλ ζουν σε διαμερίσματα, που το καθένα έχει μια σιδερόφρακτη βεράντα, που βρίσκεται έξω από την κουζίνα. Αυτές οι βεράντες αποτελούν ιδεώδεις τόπους για το φτιάξιμο των σουκκόθ.
Αν κάνετε μια βόλτα σ’ αυτές τις κατοικήσιμες περιοχές στη διάρκεια της Γιορτής στο Ισραήλ σήμερα, θα δείτε εκατοντάδες προσωρινά καταλύματα που αναρριχώνται σαν κλήματα στις πλευρές των κτιρίων μέχρι την κορυφή. Στις ΗΠΑ οι πιο πολλοί Εβραίοι προτιμούν να πάνε μέχρι τις τοπικές τους συναγωγές ή τα πολιτιστικά κέντρα τους για να απολαύσουν τα γεύματα και τη συντροφιά σε ομαδικές σουκκόθ. Όμως, μερικοί άνθρωποι συνεχίζουν να φτιάχνουν τις δικές τους στις αυλές τους. Σήμερα πολλές εταιρείες διαφημίζουν και πουλάνε κουτιά που περιέχουν υλικά για συναρμολόγηση μιας σουκκάχ, ακριβώς για μια τέτοια περίσταση.
Όταν μια οικογένεια μπαίνει στη σουκκάχ της για πρώτη φορά, απευθύνει μια πρόσκληση στους ουσπιζίμ (καλεσμένους) να μπουν. Αν και η οικογένεια και οι φίλοι σίγουρα είναι ευπρόσδεκτοι, δεν προσκαλούνται. Οι ουσπιζίμ είναι ιδιαίτεροι. Είναι οι βιβλικοί καλεσμένοι – ο Αβραάμ, Ισαάκ, Μωυσής, Ααρών, Ιωσήφ κι ο Δαβίδ. Αυτή η πρόσκληση προς τους προγόνους τους να μπουν στη σουκκάχ, πιστεύεται ότι βοηθάει να εκπληρωθούν όλες οι δυνατότητες αυτής της τελευταίας από τις 7 γιορτές.Παρόλο που είναι αλήθεια ότι το να κοιμηθούν κάτω από τα άστρα είναι μια θεόδοτη εντολή, οι πιο πολλοί προτιμούν να φάνε μόνον τα γεύματά τους μες στο κατάλυμα. Σε περίπτωση βροχής, η ευλογία για το κρασί και το ψωμί απαγγέλλεται πριν από το γεύμα. Μετά όλοι πηγαίνουν να φάνε σ’ ένα μέρος πιο στεγνό, πιο ζεστό, πιο μόνιμο. Όταν το βράδυ της Παρασκευής αρχίζει το Σάββατο, τότε μέσα στη σουκκάχ ανάβουν τα κεριά του Σαββάτου. Ψάλλουν μια ειδική ευλογία που αρχίζει: «Ευλογημένος να είσαι Συ, Κύριε Θεέ μας, Βασιλιά του Σύμπαντος, που μας αγίασες με τις εντολές Σου και μας διέταξες να κατοικήσουμε σε σκηνές».

Τα τέσσερα είδη
Η παράδοση διδάσκει ότι ένα πρόσωπο παίρνει «απίστευτες πνευματικές ευλογίες όταν κρατάει τα τέσσερα είδη». Το Λευιτικό 23:40 μας προσδιορίζει αυτά τα είδη των φυτών: «Και την πρώτη ημέρα θα πάρετε για τον εαυτό σας καρπό ωραίων δένδρων, κλαδιά φοινίκων, και κλαδιά πυκνών δένδρων κι ιτιές από χείμαρρο. Και θα ευφρανθείτε μπροστά στον Κύριο τον Θεό σας επτά ημέρες».
Το πρώτο από αυτά τα είδη λέγεται ετρόγκ, ένα κίτρινο φρούτο που φυτρώνει σε μια κιτριά. Πιστεύεται ότι είναι ο καρπός σαν λεμόνι από τα «κλαδιά των ωραίων δενδρων». Ένα μοναδικό μικρό γρομπαλάκι που λέγεται πιττόμ προεξέχει από την κατάληξη της πιο ελκυστικής ποικιλίας των ετρογκίμ. Καθώς το ετρόγκ μεγαλώνει, το πιττόμ κοιτάει προς τα κάτω, και αυτό είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ετρόγκ. Ένα ετρόγκ μ’ ένα σπασμένο πιττόμ θεωρείται συνήθως ελαττωματικό και άχρηστο. Η εβραϊκή παράδοση διδάσκει ότι ένα ετρόγκ με ένα πιττόμ συμβολίζει ευφορία επειδή, μεταξύ άλλων, ο καρπός παράγεται όλο το χρόνο.
Το δεύτερο από τα τέσσερα είδη είναι το λουλάβ. Το λουλάβ είναι το κλαδί από ένα παλαιό φοινικόδεντρο. Σύμφωνα με τα Απόκρυφα συμβολίζει νίκη. Το βιβλίο των Μακκαβαίων δηλώνει: «ήρθαν στο φρούριο στην Ιερουσαλήμ με δοξολογία και με παλαιά φύλλα και με λύρες και με άρπες».
Το τρίτο είδος είναι το χαντάς (κλαδί μυρτιάς). Είναι ένα φυλλωτό κλαδί που καλύπτει τον κορμό μιας μυρτιάς. Επειδή μπορεί να αντέξει σε μεγάλη ξηρασία, θεωρείται το σύμβολο της αθανασίας και της επιτυχίας.
Το τέταρτο είναι το αραβά. Είναι το κλαδί μιας ιτιάς. Η ιτιά εξαρτάται απολύτως από το νερό για να ευδοκιμήσει. Τα κλαδιά της μαραίνονται μέσα σε μια μέρα αφού κοπούν. Η ιτιά είναι συνδεδεμένη με τα δάκρυα και τη θλίψη που προκαλεί η αιχμαλωσία (Λευιτικό 23:40, Νεεμίας 8:15). Την εποχή του Ναού, οι άνθρωποι μάζευαν ψηλά κλαδιά από ιτιές και τα έστηναν όρθια γύρω απ’ το θυσιαστήριο, φωνάζοντας: Παρακαλούμε Θεέ, σώσε μας. Παρακαλούμε δώσε μας μεγάλη επιτυχία.
Ένα άλλο τυπικό, σχετικά με τη Σουκκόθ, περιλαμβάνει αυτό που είναι γνωστό σαν αρμπά μινίμ (τέσσερα είδη), ή λουλάβ και ετρόγκ. Πρέπει να πάρουν τα τέσσερα αυτά φυτά και να τα χρησιμοποιήσουν για να ευφρανθούν ενώπιον του Κυρίου. Τα είδη αυτά είναι ένα κίτρο (ετρόγκ) (σύμβολο των καρπών της γης της Επαγγελίας), το κλαδί από ένα φοίνικα (ταμάρ), μια μυρτιά (χαντάς) και μια ιτιά (αρβά). Φτιάχνουν λοιπόν ένα μπουκέτο από τα τρία κλαδιά που δένονται μαζί και αναφέρονται συλλογικά σαν λουλάβ. Το λουλάβ, αποτελείται από ένα κλαδί φοίνικα, τρία κλαδιά μυρτιάς (χαντασίμ) και δυο κλαδιά ιτιάς (αραβότ). Το ετρόγκ κρατιέται χωριστά. Η ραβινική παράδοση συγκρίνει αυτά τα τέσσερα είδη με τα τέσσερα είδη του εβραϊκού λαού. Το ετρόγκ, που είναι εύγευστο και μυρίζει ωραία, συμβολίζει τον Εβραίο που είναι μορφωμένος και κάνει καλά έργα. Το αραβά, που δεν είναι ούτε εύγεστο ούτε μυρίζει ωραία, αντιστοιχεί στον Εβραίο που είναι ελλιπής και στη μόρφωση και στις καλές πράξεις. Το λουλάβ είναι εύγεστο αλλά είναι άοσμο, αντιστοιχεί με τον Εβραίο που είναι μορφωμένος αλλά δεν κάνει καλά έργα. Η μυρτιά έχει άρωμα αλλά είναι άγευστη, όπως ο Εβραίος που κάνει καλά έργα αλλά είναι αμαθής.
Κάθε μέρα για μια εβδομάδα, ένα διορισμένο άτομο κρατάει το ετρόγκ στο αριστερό του χέρι και το μπουκέτο του λουλάβ στο δεξί του. Απαγγέλλεται μια προσευχή: «Δοξασμένος είσαι Εσύ, Κύριε Θεέ μας, Βασιλιά του Σύμπαντος, που μας αγίασες με τις εντολές Σου και μας διέταξες σχετικά με το κούνημα του λουλάβ». Μετά κουνάει το λουλάβ προς 6 κατευθύνσεις: αριστερά, δεξιά, πάνω, κάτω, μπροστά και πίσω, συμβολίζοντας έτσι το γεγονός ότι ο Θεός είναι παντού και διαδηλώνοντας τη χαρά του, μα και την προσδοκία του για τις μέρες του Μεσσία, τότε που θα απολαύσει τις ευλογίες της βασιλείας Του.
Κουνώντας το λουλάβ και το ετρόγκ, ψάλλει το μεγάλο Χαλλέλ, δηλαδή τους δοξαστικούς Ψαλμούς 113-118, σε θρησκευτικές τελετουργίες, αλλά και στη διάρκεια πομπών γύρω από το βάθρο της Συναγωγής, όπου διαβάζεται καθημερινά η Τορά στη διάρκεια της γιορτής. Οι πομπές αυτές θυμίζουν παρόμοιες που συνέβαιναν στην Ιερουσαλήμ, γύρω από το θυσιαστήριο του Ναού. Είναι γνωστές ως Ωσαννά, γιατί στη διάρκεια της πομπής, απαγγέλλουν μια προσευχή με επωδό «Ωσαννά» (σώσε μας!). Την 8η μέρα της γιορτής γίνονται επτά περιφορές. Γι’ αυτό η μέρα αυτή, γνωστή σαν χοσαννά ραμπά (μεγάλο Ωσαννά), έκλεινε τον εορταστικό κύκλο (Λευιτικό 23:36). Σ’ αυτήν πρόσφεραν θυσία με φωτιά και διάβαζαν τον 118 Ψαλμό.
Για τους Εβραίους, το να ζουν και να τρώνε σε κατάλυμα στη διάρκεια της γιορτής, έχει πολύ μεγάλη σημασία. Τους θύμιζε τους προγόνους τους που κατοικούσαν σε σκηνές στην οδοιπορία τους μέσα από την έρημο, μετά την Έξοδό τους απ’ την Αίγυπτο (Λευιτικό 23:41-43). Η σκηνή απεικόνιζε την πατρική φροντίδα και προστασία του Θεού στη διάρκεια της οδοιπορίας του Ισραήλ στην έρημο. Αυτή η εμπειρία τους βοηθούσε επίσης να θυμούνται, ότι η χάρη του Θεού ήταν η πραγματική πηγή των ευλογιών τους. Γι’ αυτό διάφορα προϊόντα της φθινοπωρινής συγκομιδής ήταν κρεμασμένα σε κάθε σκηνή, αναγνωρίζοντας έτσι την πιστότητα του Θεού στην πρόνοιά Του για το λαό Του.

Είδη φαγητών
Η Σουκκόθ γιορτάζεται στα μέσα του Τισρί (Σεπτέμβρης-Οκτώβρης), την εποχή του θερισμού. Στη διάρκεια αυτού του μήνα, τα βραδινά στο Ισραήλ μπορεί να γίνουν λίγο ψυχρά. Έτσι τα φαγητά που σερβίρονται στη διάρκεια της Γιορτής είναι διαλεγμένα προσεκτικά. Πλούσια, καυτά φαγητά είναι ευπρόσδεκτα τραταρίσματα μέσα στη σουκκάχ. Ένα δημοφιλές φαγητό είναι το γεμιστό λάχανο, φτιαγμένο από λάχανο, κρεμμύδια, σκόρδο, σέλινο, πράσινη πιπεριά, μαύρο πιπέρι και άνηθο – πρόσφατης σοδειάς. Άλλο δημοφιλές φαγητό είναι το μπορστ, μια βαθυκόκκινη σούπα φτιαγμένη από παντζάρια. Εκτός από παντζάρια τα συστατικά μπορεί να περιλαμβάνουν λεμόνι, αυγά, πράσα, αγγούρια, όλα πρόσφατης σοδειάς και σάλτσα. Άλλο αγαπημένο φαγητό είναι η γλυκιά κολοκυθόπιτα. Φρέσκα φρούτα και καρύδια τρώγονται αυτήν την εποχή. Πολλές σουκκόθ διακοσμούνται με μήλα, σταφύλια, δημητριακά κι άλλα πρόσφατα μαζεμένα προϊόντα.

Οι σκέψεις των ανθρώπων
Η Γιορτή των Σκηνών διαρκεί επτά μέρες στο Ισραήλ και οκτώ μέρες έξω από το Ισραήλ. Δυο ιδιαίτερες ημέρες που ακολουθούν αμέσως μετά θεωρούνται συνήθως σαν μέρος της γιορτής. Η μια καλείται Σιμινέι Ατζερέθ (η 8η μέρα της συνάθροισης) και η άλλη Σιμχάτ Τορά (χαίροντας στο Νόμο). Η Σιμχάτ Τορά σημειώνει και διακηρύττει την ολοκλήρωση του τακτικού κύκλου της δημόσιας ανάγνωσης του Νόμου και την έναρξη ενός νέου κύκλου με το βιβλίο της Γένεσης.
Τους κυλίνδρους του Νόμου τους παίρνουν από τον τόπο φύλαξής τους στη συναγωγή και τους δίνουν στα χέρια των συναθροισμένων που με χαρά βαδίζουν γύρω από την αίθουσα. Όλοι τραγουδάνε και χορεύουν εβραϊκούς λαϊκούς χορούς σαν μέρος των γιορταστικών εκδηλώσεων. Οι Εβραίοι δείχνουν την ίδια χαρά για το «θερισμό» του Λόγου του Θεού όπως και για το θερισμό των σιτηρών. Κι οι δυο θερισμοί δίνουν τροφή και οι δυο έρχονται από πάνω, και οι δυο δίνουν ικανοποίηση και οι δυο γίνονται δεχτοί με μεγάλη χαρά.
Τι μαθήματα μπορεί να σταχυολογήσει ένας Χριστιανός απ’ αυτή την ιουδαϊκή γιορτή; Πιστεύω, αρκετά.
Πρώτον, όπως οι εβραϊκές οικογένειες αφήνουν την άνεση των σπιτιών τους για να κατοικήσουν σε πρόχειρα καταλύματα κάτω από τα άστρα, έτσι κι οι πιστοί στον Ιησού Χριστό θυμούνται ότι αυτή η γη δεν είναι το σπίτι μας. Δεν είναι παρά μια προσωρινή κατοικία. Είμαστε πρέσβεις Εκείνου ενώ κατοικούμε εδώ. Η Σουκκόθ πρέπει να μας υπενθυμίζει να μη ζούμε με ανέσεις στον κόσμο αυτόν. Ακόμα και τώρα, Αυτός προετοιμάζει ένα μόνιμο σπίτι για μας μαζί Του.
Δεύτερον, όπως οι Εβραίοι φίλοι μας κουνούν το μπουκέτο του λουλάβ προς κάθε κατεύθυνση για να τους υπενθυμίζει ότι ο Θεός είναι παντού, έτσι κι εμείς πρέπει να συλλογιζόμαστε το ίδιο. Είναι καλό να θυμόμαστε ότι τίποτα δεν είναι κρυφό από το βλέμμα Του.
Τρίτον, όταν οι Εβραίοι τρώνε άφθονα φαγητά από τον θερισμό, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι πνευματικοί αγροί είναι λευκοί για θερισμό. Τόσες πολλές ψυχές χρειάζονται να γνωρίσουν την αλήθεια για τον Θεό, για να μπορέσουν να έρθουν σ’ Αυτόν και να σωθούν. Πράγματι ο θερισμός είναι άφθονος, αλλά οι εργάτες είναι λίγοι.
Όπως οι Εβραίοι τελειώνουν τον κύκλο ανάγνωσης του Νόμου για να τον αρχίσουν και πάλι, πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Λόγος Του είναι λύχνος στα πόδια μας και φως στα μονοπάτια μας (Ψαλμός 119:105).

Η γιορτή των Σκηνών και η προφητεία
Η γιορτή της Σκηνοπηγίας, όπως κι οι άλλες γιορτές του Ισραήλ, συγκεντρώνει την προσοχή του λαού του Θεού σε δυο σημεία: στο παρελθόν, σε όσα, δηλαδή, έκανε ο Θεός και στο μέλλον, σε εκείνα, δηλαδή, που ο Θεός πρόκειται να κάνει. Το προφητικό μήνυμα της Σκηνοπηγίας είναι ότι υπάρχει καταφύγιο στη Σκηνή του Θεού, κάτω απ’ τα φτερά της δόξας Του, τόσο για τους Ιουδαίους (πρωταρχικά), όσο και για τους Εθνικούς.
Η γιορτή αυτή απεικονίζει τη φθινοπωρινή συγκομιδή, το μεγάλο θερισμό των ψυχών στη μελλοντική Βασιλεία του Θεού. Ο Χριστός φύτεψε τη Βασιλεία του Θεού όταν ήταν επί γης. Από τότε αυξάνεται, όπως ο κόκκος του σιναπιού στην παραβολή. Μετά τη Β' έλευση Του θα συμπεριλάβει όλη τη γη. Μέσα από τους προφήτες Ησαΐα και Ζαχαρία (14:16-19), ο Θεός αποκάλυψε ότι η γιορτή των Σκηνών αντιπροσωπεύει αυτό ακριβώς το πράγμα: Την παγκόσμια διακυβέρνηση του κόσμου με δικαιοσύνη από το Θεό. Όλα τα έθνη θα Τον λατρεύουν (Ζαχαρίας 14:9). Σήμερα οι χριστιανοί περιμένουν τη Β' έλευση του Χριστού, προσβλέποντας στη Μεσσιανική Βασιλεία (Αποκάλυψη 20:1-6). Κι η γιορτή των Σκηνών μιλάει γι’ αυτήν τη Βασιλεία, για ένα νέο ξεκίνημα χωρίς τις ερημώσεις που φέρνει η κατάρα της αμαρτίας. Τη μέρα εκείνη η γη θα παράγει άφθονα, όλα τα ζώα θα είναι πειθήνια, δε θα υπάρχουν πια στρατεύματα, όλοι οι άνθρωποι θα κάθονται κάτω από τις συκιές τους, και η δικαιοσύνη θα γίνει πραγματικότητα πάνω στη γη.
Η Σκηνοπηγία μάς θυμίζει και τις δυο όψεις της Βασιλείας του Θεού. Υπάρχει ήδη εδώ, αλλά όχι στην πληρότητά της. Μας θυμίζει ότι ενώ περιμένουμε την επιστροφή του Χριστού, πρέπει να συνεχίσουμε να διακηρύττουμε τη Βασιλεία του Θεού, εξαπλώνοντας τα καλά νέα της σωτηρίας δια του Ιησού Χριστού.
Όταν ο Μεσσίας επιστρέψει στη γη σαν Βασιλιάς και ιδρύσει τη Μεσσιανική Του Βασιλεία, με το κέντρο της τον ένδοξα ανοικοδομημένο Ναό στην Ιερουσαλήμ,[2] το θρησκευτικό ημερολόγιο του Ισραήλ θα ξαναρχίσει, όπως προφητεύει ο Ιεζεκιήλ: «Και θα φυλάττουν τους νόμους Μου και τα διατάγματά Μου σε όλες τις διορισμένες (γιορτές) Μου. Και θα αγιάζουν τα Σάββατά Μου» (44:24, Σοφονίας 3:18). Από τις 7 γιορτές του Κυρίου, μόνο η Γιορτή των Σκηνών έχει την τυπική της εκπλήρωση στη Μεσσιανική Βασιλεία, όταν ο Ισραήλ τελικά θα απολαμβάνει ασφαλής τα εδαφικά του όρια και θα είναι μια ευλογία και μια μαρτυρία στα έθνη.[3]
Ο όρος σκηνές περιέχει την υπόσχεση του Θεού να γυρίσει στη γη και να σκηνώσει, ή να κατοικήσει, με τον Ισραήλ μ’ έναν τρόπο που ποτέ πριν δεν είχε βιώσει στην ιστορία:
«Έτσι λέει ο Κύριος: Επέστρεψα στη Σιών, και θα κατοικήσω στο μέσον της Ιερουσαλήμ» (Ζαχ.8:3).
«…Και θα βάλω το αγιαστήριό Μου ανάμεσά τους στον αιώνα. Και η σκηνή Μου θα είναι ανάμεσά τους» (Ιεζ.37:26-27).
«Όταν ο Κύριος των δυνάμεων βασιλεύσει στο βουνό Σιών και στην Ιερουσαλήμ, και θα δοξαστεί μπροστά στους πρεσβυτέρους Του» (Ησαΐας 24:23).
Αν κι αυτή η «κατασκήνωση» σημαίνει ότι η παρουσία του Θεού θα κατοικήσει ξανά τον Ναό, ο προφήτης Ησαΐας υποδηλώνει ότι αυτό θα γίνει με ένα μεγαλύτερο τρόπο από ότι ποτέ πριν: «Και ο Κύριος θα δημιουργήσει επάνω σε κάθε τόπο του βουνού Σιών κι επάνω στις συνάξεις της, σύννεφο και καπνό την ημέρα, ενώ τη νύχτα λαμπρότητα φλογερής φωτιάς. Επειδή σε κάθε δόξα θα υπάρχει υπεράσπιση (σκιάδα)» (4:5).
Η λέξη υπεράσπιση, ή σκιάδα (χουππάχ), για τη δόξα του Θεού στο εδάφιο αυτό, αναφέρεται στο επόμενο εδάφιο ότι θα είναι μια σκηνή (σουκκάχ) για να σκεπάζει τη μέρα από τη ζέστη και να είναι καταφύγιο και προστασία από τη βροχή και την καταιγίδα. Αυτή η φρασεολογία συνδέει την απελευθέρωση του Ισραήλ στο παρελθόν (από την Αίγυπτο) και τα προσωρινά τεχνητά καταφύγια (Λευιτικό 23:42-43), με τη μελλοντική απελευθέρωση του Ισραήλ (από τον Αντίχριστο στη Μ. Θλίψη) και το μόνιμο αγιαστήριο που ο Θεός δίνει. Ο Ιεζεκιήλ απεικονίζει τη μέθοδο αυτής της μελλοντικής «κατασκήνωσης» με την επιστροφή της δόξας του Κυρίου στον Ναό (43:1-7) και ο Ιερεμίας αποκαλύπτει το αποτέλεσμά της καθώς η Ιερουσαλήμ γίνεται «ο θρόνος του Κυρίου, και όλα τα έθνη θα συγκεντρωθούν σ’ αυτήν» (3:17).
Πράγματι, μετέπειτα ιουδαϊκή ερμηνεία είδε στις «σκηνές» όχι μόνο τα προσωρινά καταλύματα των Ισραηλιτών στην έρημο αλλά και τη θεϊκή σουκκάχ (τη δόξα), που τους έβγαλε από την Αίγυπτο (Λευιτικό 23:43). Έτσι συνέδεσαν τη Γιορτή των Σκηνών με την υπόσχεση ότι η παρουσία του Θεού θα κατοικήσει με τον Ισραήλ στο μέλλον όπως και στο παρελθόν (Αγγαίος 2:5-9, Σοφονίας 3: 15).
Μ’ έναν παρόμοιο τρόπο, ο Ιησούς έκανε αυτή τη σύνδεση με το πρόσωπό Του καθώς «ο Λόγος έγινε σάρκα και κατοίκησε (σκήνωσε) ανάμεσά μας» (Ιωάννης 1:14). Στη Γιορτή των Σκηνών, ο Ιησούς χρησιμοποίησε δυο από τα μεσσιανικά σύμβολα της γιορτής, τη σπονδή του νερού και το φως της λυχνίας, για να δείξει ότι στον Εαυτό Του εκπληρώνεται η υπόσχεση για την αποκατάσταση του Ισραήλ υπό τον Μεσσία στη Μεσσιανική Βασιλεία.
Η Σκηνοπηγία γιορτάζει επίσης την πρόνοια του Θεού για κατάλυμα στην έρημο και υπενθυμίζει την υπόσχεσή Του να σώσει τον Ισραήλ τον καιρό της στενοχώριας του Ιακώβ (Ιερεμίας 30:7) και να αποκαταστήσει το έθνος στη μελλοντική Βασιλεία του Μεσσία. Σε μια ειδική τελετή που λεγόταν το τράβηγμα του νερού, μετέφεραν στο Ναό νερό από τη Δεξαμενή του Σιλωάμ και το έχυναν στη γωνία του θυσιαστηρίου, μια τελετή βασισμένη σε προφορική παράδοση που χρονολογείτο από την εποχή του Μωυσή.[4] Η σημασία της τελετουργίας ήταν και συμβολική και προφητική. Ο συμβολικός της σκοπός ήταν μια προσευχή για βροχή αφού το καλοκαίρι κόντευε να τελειώσει και θα άρχιζε η εποχή των βροχών. Αυτή η προσευχή έδειχνε την εξάρτηση του Ισραήλ από τον Κύριο, μια πράξη πίστης που θα απαιτηθεί από όλα τα έθνη κατά τη Μεσσιανική Βασιλεία (Ζαχαρίας 14:16-19). Ο προφητικός της σκοπός ήταν Μεσσιανικός: προσέβλεπε στην έκχυση του Ρουάχ χαΚοντές (του Αγίου Πνεύματος) στον Ισραήλ και στα έθνη υπό την Κ. Διαθήκη την εποχή της Βασιλείας (Ιεζεκιήλ 36:27, Ιωήλ 2:28). Τότε η επιστροφή του Ισραήλ στην ευλογία θα περιλαμβάνει την πνευματική καθοδήγηση και ευλογία των εθνών, που θα ενωθούν με το Ισραήλ στο συνεχιζόμενο εορτασμό της Σκηνοπηγίας (Ζαχαρίας 14:16-19). Πράγματι, το Βιβλικό ανάγνωσμα στη Συναγωγή το Σάββατο στη Γιορτή των Σκηνών είναι το Ιεζεκιήλ 38, που ασχολείται με τη μελλοντική μάχη του Γωγ και του Μαγώγ, κατά την οποία ο Κύριος θα διαφυλάξει θαυματουργικά τον Ισραήλ σ’ αυτόν τον πόλεμο των εσχάτων ημερών.
Η λέξη σκηνή μας θυμίζει και την περίφημη προφητεία της αποκατάστασης της Δαβιδικής Βασιλείας («τη σκηνή του Δαβίδ») που αναφέρεται στον Αμώς 9:11-12: «Κατά την ημέρα εκείνη θα σηκώσω τη σκηνή του Δαβίδ, που είχε πέσει, και θα φράξω τις χαλάστρες της, και θα ανεγείρω τα ερείπιά της, και θα την ξαναχτίσω, όπως στις αρχαίες ημέρες. Για να κληρονομήσουν το υπόλοιπο του Εδώμ, και όλα τα έθνη, επάνω στα οποία αναφέρεται το όνομά Μου, λέει ο Κύριος, ο Οποίος τα κάνει αυτά».
Η εκπλήρωση αυτής της προφητείας, όπως εξηγείται στις Πράξεις 15:14-18, θα συμβεί μετά που τα έθνη θα έχουν μπολιαστεί στο «ελαιόδεντρο», μέσω της πίστης, με τη συμπλήρωση του αιώνα της Εκκλησίας και με τη διατήρηση της ευλογίας των εθνικών στην Αβρααμική διαθήκη (Ρωμαίους 11:25). Οι εθνικοί που θα πιστέψουν στον Ιουδαίο Μεσσία κατά τον καιρό της στενοχώριας του Ιακώβ (Ματθαίος 25:34-40) θα συμμετέχουν με το λυτρωμένο ιουδαϊκό λαό στην αληθινή λατρεία του Θεού.
Ο απόστολος Ιωάννης ιδιαίτερα χρησιμοποιεί την εικόνα της Γιορτής των Σκηνών για να περιγράψει τους εθνικούς μάρτυρες της Μ. Θλίψης. Τους απεικονίζει με κλαδιά από φοίνικες, να υπηρετούν στο Ναό Του ενώ ο Θεός κατοικεί ανάμεσά τους και ο Ιησούς τους οδηγεί σε «ζωντανές πηγές νερών» (Αποκάλυψη 7:9-17). Τέτοιος συνυπολογισμός εθνικών προβλεπόταν από το εναλλακτικό όνομα της γιορτής, Γιορτή της Συγκομιδής (Έξοδος 23:15-16), φανερωνόταν στη διάρκεια της γιορτής την εποχή του Β' Ναού, όταν οι Ιουδαίοι συμμετείχαν σε τελετουργία στο Ναό, όπου προσφέρονταν 70 θυσίες για τις αμαρτίες των εθνών που κατάγονταν από τους γιους του Νώε. Αυτά τα έθνη καταπίεζαν τον Ισραήλ, αλλά οι προφήτες τα συμπεριέλαβαν στη μελλοντική λατρευτική κοινότητα, απόδειξη της αλλαγής των συνθηκών κάτω από την Κ. Διαθήκη του Μεσσία (Ιερεμίας 31:31-34).
Για παράδειγμα: «Και πολλά έθνη θα ενωθούν μαζί με τον Κύριο κατά την ημέρα εκείνη, και θα είναι λαός Μου» (Ζαχαρίας 2:11). Ο Ησαΐας περιγράφει το Ναό της Μεσσιανικής Βασιλείας σαν «οίκο προσευχής για όλα τα έθνη» (Ησαΐας 56:7, Ματθα'ιος 21:13, Μάρκος 11:17, Λουκάς 19:46) στον οποίον όλα τα έθνη της γης θα έρχονται για να μάθουν τις οδούς του Κυρίου (Ησαΐας 2:2-3, 60:3, 62:2), να βλέπουν τη δόξα Του (Ησαΐας 60:3, 62:2, 66:18), να προσφέρουν θυσίες (Ησαΐας 56:6-7, 66:20) και να πληρώνουν υλικό φόρο υποτελείας (Ησαΐας 60:5, 66:18-19, δες Αγγαίος 2:7-8, Αποκάλυψη 21:24).
Αυτή η τελευταία αναφορά στην πληρωμή από τους εθνικούς φόρου υποτελείας είναι κι η μοναδική ρητή μνεία της Γιορτής των Σκηνών στο πλαίσιο της Χιλιετηρίδας:
«Και καθένας που θα εναπομείνει από όλα τα έθνη, που ήρθαν ενάντια στην Ιερουσαλήμ, θα ανεβαίνει κάθε χρόνο για να προσκυνάει τον Βασιλιά, τον Κύριο των δυνάμεων και να γιορτάζει τη γιορτή της σκηνοπηγίας» (Ζαχαρίας 14:16).
Η κατάληξη του Ζαχαρία 12-14 περιγράφει με λεπτομέρεια την εισβολή των εθνικών στην Ιερουσαλήμ στη μάχη του Αρμαγεδδώνα. Στο πλαίσιο αυτό το κεφάλαιο 14 συνοψίζει γεγονότα που αποκαλύπτουν προφητικές όψεις που προλέγονται από τη γιορτή: την Έλευση του Μεσσία (εδ.3-4), τη σωτηρία και αποκατάσταση του ιουδαϊκού υπολοίπου (εδ.5, δες Λουκά 21:27-28), την εμπειρία για το σταλμένο από τον ουρανό φως και τα ζωντανά νερά (εδ.7-8), την αναγνώριση του Μεσσία σαν παγκόσμιου Βασιλιά (εδ.9), και τη συγκέντρωση του πλούτου των εθνών (εδ.14).
Αυτοί που υποχρεούνται να τηρούν τη Γιορτή των Σκηνών (εδ.14) είναι το υπόλοιπο των εθνών, οι πρώην σύμμαχοι του Αντίχριστου στη μάχη κατά της Αγίας Πόλης (Ζαχαρίας 12:3,9, 14:2,12, δες Αποκάλυψη 19:19, Ψαλμός 2:1-3). Αν και μια θανατηφόρα πληγή θα εξολοθρεύσει τα στρατεύματα αυτά (εδ.12-13), άλλοι θα παραμείνουν στις χώρες αυτές για να εμφανιστούν μπρος στο θρόνο της κρίσης του Μεσσία, στο τέλος του πολέμου (Ματθαίος 25:31-32).
Άτομα, που με ειλικρίνεια αγκάλιασαν το Μεσσία και την εξουσία Του (Αποκάλυψη 15:3-4), όπως αποδεικνύεται από τη συμπάθειά τους απέναντι στους Εβραίους στη διάρκεια της μοχθηρής, αντισημιτικής βασιλείας του Αντίχριστου, κάτι που τους κόστισε ακριβά (Ματθαίος 25:35-40), θα συνεχίσουν στη Μεσσιανική Βασιλεία. Παρ’ όλα αυτά, κάτω από τη σιδερένια εξουσία του Μεσσία (Ψαλμός 2:9, Αποκάλυψη 19:15), θα ζητηθεί από αυτά τα έθνη να δείξουν την υποταγή τους στον Βασιλιά Μεσσία με το να εμφανίζονται ετησίως στην πόλη όπου θα έχει τον Θρόνο Του με φόρο υποτελείας και υλικές προσφορές (σαν ένδειξη της εκτίμησής τους για τη θεία Του Πρόνοια). Αυτή η πράξη είναι σύμφωνη προς μια παλιά σύνδεση με τη Γιορτή των Σκηνών, που αναγνωρίζει τον βασιλιά σαν Υιό του Θεού, όπως αναφέρεται στο Ψαλμό 2:10-12: «Τώρα, λοιπόν, βασιλιάδες, συνετιστείτε. Διδαχθείτε κριτές της γης. Δουλεύετε τον Κύριο με φόβο, κι αγάλλεστε με τρόμο. Σκύψτε και φιλήστε τα πόδια του Υιού Του, μη ποτέ οργιστεί, κι απολεστείτε από τον δρόμο, όταν ανάψει γρήγορα ο θυμός Του».
Την παλιά τήρηση της γιορτής ακολουθούσε και μια τελετή ανανέωσης της διαθήκης, που έκαναν οι Λευίτες (Νεεμίας 9:1-38) και επαναβεβαίωνε την αφοσίωση του έθνους στον Κύριο (Νεεμίας 10:29). Συνεπώς, ο Ζαχαρίας (14:17-19) προειδοποιεί τα έθνη ότι η αποτυχία να τηρούν τη Γιορτή των Σκηνών θα ισοδυναμεί με πνευματική κι εθνική ανταρσία. Επειδή μέρος της ιεροτελεστίας της Γιορτής των Σκηνών περιλαμβάνει και παράκληση για βροχή (ιδίως όψιμη βροχή), μια τιμωρία για έθνη, που θα παραλείπουν να εμφανίζονται κάθε χρόνο στην Ιερουσαλήμ, θα είναι να μην έχουν βροχή, εκείνο ακριβώς το δώρο που τους πρόσφερε τα δώρα τους. Μια άλλη τιμωρία θα είναι μια πληγή. Η προειδοποίηση περιλαμβάνει ιδιαίτερα την Αίγυπτο, της οποίας η παραγωγικότητα του εδάφους εξαρτάται πιο πολύ από τη δωρεά του Νείλου παρά από τη δωρεά της βροχής και της οποίας η τιμωρία για να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Γιαχβέ, την εποχή της Εξόδου, ήταν πληγές.
Η Γιορτή των Σκηνών θα ενώσει τα έθνη αυτά σε μια παγκόσμια υποταγή στον Ιησού σαν Βασιλιά Μεσσία, Κυρίαρχο Κύριο, και Κριτή (Ζαχαρίας 14:9, Ησαΐας 2:4) και θα δώσει μια ευκαιρία στους Εβραίους για να εκπληρώσουν το πεπρωμένο τους σαν φως των εθνών, σε πνευματική καθοδήγηση τους (Ησαΐας 2:3, Ζαχαρίας 8:22-23, δες Αββακούμ 2:14).
Επειδή τα έθνη θα γίνουν υποτελείς στον Κύριο, θα έχουν το δικαίωμα να καλούνται «λαός Του», όπως και Αυτός, σαν άρχοντάς τους, μπορεί να καλείται «Θεός τους». Ο Ησαΐας εξυψώνει τα έθνη της Αιγύπτου και της Συρίας σε μια κατάσταση διαθήκης (19:24-25), με το να τα κάνει συμμέτοχα και στις υποχρεώσεις και στα οφέλη του Ναού (19:21, 56:6-8, 60:3, 66:20). Ο πλούτος των υποδουλωμένων εθνών θα προσέρχεται στο Ναό της Μεσσιανικής Βασιλείας γεμίζοντάς τον με αφθονία (μια ταιριαστή αντίθεση με την φτώχεια του Ισραήλ στο παρελθόν, μετά την εξορία), αυξάνοντας τη λάμψη του και την αξία του (Σοφονίας 3:20, Αγγαίος 2:6-7, 22).
Όλα όσα ο Θεός σκόπευε και σχεδίαζε με την Πρόνοιά Του σαν Κύριος του λαού Του, τελικά θα εκπληρωθεί και θα γιορταστεί στη Γιορτή των Σκηνών της Χιλιετηρίδας. Αυτή η συναίσθηση θα πρέπει να μας παρακινεί να αναγνωρίζουμε με ευγνωμοσύνη τον Μεσσία, το δώρο του Θεού για μας σήμερα και τη διαρκή «κατασκήνωση» μαζί μας μέσω του Αγίου Πνεύματός Του που κατοικεί μέσα μας (Ματθαίος 28:20, Εφεσίους 2:22). Η μελλοντική γιορτή θα διακηρύττει ανοιχτά την ενότητα των Εβραίων και των Εθνικών καθώς και οι δυο θα υποκλίνονται στον Μεσσία σαν τον Μεσσία και Κύριό τους. Σήμερα ενθαρρύνει το Σώμα του Μεσσία να καλλιεργήσει μεγαλύτερη ενότητα μεταξύ των μελών του μπρος σ’ έναν κόσμο που παρακολουθεί (Ιωάννης 17: 20-21, Εφεσίους 2:14-18). Καθώς ενεργούμε έτσι στον παρόντα καιρό, τιμούμε τον Κύριο της γιορτής που μια μέρα θα κατασκηνώσει μαζί μας για πάντα: «Να, η σκηνή του Θεού μαζί με τους ανθρώπους, και θα σκηνώσει μαζί τους, κι αυτοί θα είναι λαοί Του, κι Αυτός ο Θεός θα είναι μαζί τους» (Αποκάλυψη 21:3). Εκεί θα αναπαυτούν οι πιστοί από τους κόπους του μόχθου τους πάνω στη γη. «Επειδή το Αρνίο, που είναι ανάμεσα στον θρόνο, θα τους ποιμάνει, και θα τους οδηγήσει σε ζωντανές πηγές νερών. Κι ο Θεός θα εξαλείψει κάθε δάκρυ από τα μάτια τους» (Αποκάλυψη 7:17).
Αν η γιορτή των Σκηνών συμβόλιζε με τον 7ήμερο κύκλο της τη Μεσσιανική Βασιλεία και τις ευλογίες που θα φέρει στο λαό, η 8η και τελευταία μέρα της γιορτής απεικονίζει την ολοκλήρωση του σχεδίου της σωτηρίας. Συμβολίζει την αιωνιότητα, «την οικονομία του πληρώματος των καιρών», όταν ο Θεός θα ανακεφαλαιώσει «τα πάντα εν τω Χριστώ». Μετά τη λήξη της Βασιλείας γίνεται η ανάσταση όσων δεν είχαν πάρει μέρος στην πρώτη ανάσταση (Αποκάλυψη 20:5). Ακολουθεί η Ημέρα της κρίσης (Αποκάλυψη 20:11-14), και ανοίγεται το Βιβλίο της Ζωής (τύπος της σωτηρίας). Μετά εμφανίζονται νέοι ουρανοί και γη. Η Αποκάλυψη παρουσιάζει την τελική άποψη της Ημέρας της κρίσης, καθώς οι τωρινοί ουρανοί και γη θα χαθούν. Οι αμαρτωλοί θα ριχθούν στη λίμνη του πυρός και οι πιστοί θα λάβουν την αιώνια αμοιβή τους στο θρόνο του Χριστού.
Θα πρέπει να τονιστεί, ότι τόσο για τον Ισραήλ όσο και για την Εκκλησία, η αληθινή σκηνή του Θεού, όπου μπορούμε να γιορτάσουμε τη γιορτή της Σκηνοπηγίας, γιορτή χαράς κι απόλαυσης όλων των ευλογιών του Θεού είναι το ίδιο το πρόσωπο του Κυρίου Ιησού. Αυτός σήμερα είναι η Σκηνή του Θεού και Εκείνος που κατοικεί μέσα στον λαό Του. Με πίστη στο πρόσωπο και το λυτρωτικό έργο Του, ο κάθε πιστός μπαίνει από τώρα στη γιορτή της ατέλειωτης χαράς κι αγαλλίασης απ’ την παρουσία του Θεού που, αρχίζοντας από εδώ, θα επεκταθεί κάποτε σ’ όλη την ατέρμονη αιωνιότητα. Η γιορτή, λοιπόν, απεικονίζει το λαό του Θεού που απολαμβάνει μια συνεχή πνευματική γιορτή στη παρουσία του Πατέρα τους. Ο Θεός δεν περιορίζεται σε ορισμένο τόπο. Οι χριστιανοί δεν είναι ανάγκη να πηγαίνουν σε ορισμένο μέρος για να βρεθούν στην παρουσία του Θεού. Ο Θεός σήμερα συναντά το λαό Του με τον πιο οικείο τρόπο.
Τον καιρό της Π. Διαθήκης, της Σκηνής του Μαρτυρίου και του Ναού, ο Θεός ήταν κοντά στον λαό Του, τον Ισραήλ, αλλά συγχρόνως και πολύ μακριά τους. Κανένας Εβραίος δεν μπορούσε να μπει στα Άγια των Αγίων, μες στη Σκηνή και στο Ναό. Μόνον ο αρχιερέας επιτρεπόταν να μπει στον τόπο αυτό της παρουσίας του Θεού, αλλά κι αυτός μια φορά το χρόνο, την Ημέρα του Εξιλασμού. Αυτό σήμαινε ότι η προσέγγιση προς τον Θεό ήταν περιορισμένη.
Η Κ. Διαθήκη μας λέει ότι πριν από 2.000 περίπου χρόνια, ο Θεός έγινε άνθρωπος κι έζησε με τους ανθρώπους πάνω στη γη. Έτσι η ανθρωπότητα πειραματίστηκε τον Θεό στο πρόσωπο του Ιησού (Ιωάννης 1:1,14). Ο αόριστος του ρήματος σκήνωσε προέρχεται από το σκηνόω (στήνω σκηνή). Έτσι ο Μεσσίας έστησε τη σκηνή Του ανάμεσά μας. Ο ίδιος ο Ιησούς ήταν μια σκηνή, η κατοικία της παρουσίας του Θεού πάνω στη γη. Ο Ιωάννης μας λέει ότι ο Ιησούς ήταν και η νέα σκηνή (εδ.14) και ο νέος Ναός (Ιωάννης 2:19-22).
Παρόλα αυτά, ο Θεός εξακολουθούσε να μην είναι αρκετά κοντά στο λαό Του, αν και ήταν εν σαρκί. Θα σκήνωνε, όμως, μέσα (εν) σε άνδρες και γυναίκες. Πριν πεθάνει είπε στους μαθητές Του ότι θα σκήνωνε μέσα τους. Αυτό το θαύμα θα άρχιζε μόνο μετά το θάνατο και την ανάστασή Του. Ένας, που ήταν πιο μεγάλος από το Ναό (Ματθ.12:6), θα σκήνωνε με τους ανθρώπους. Αυτό πραγματοποιήθηκε, όταν ο Θεός έστειλε τον Παράκλητο, το Άγιο Πνεύμα (Ιωάννης 4:16-18,23). Ο Θεός τώρα κατοικούσε μες στο λαό Του δια του Αγίου Πνεύματος.
Τον αιώνα τούτο της χάρης, ο λαός του Θεού, η Εκκλησία, είναι οι σκηνές μέσα στις οποίες ο Θεός κατοικεί, είναι ο Ναός Του (Β' Κορινθίους 6:16). Έτσι ο λαός Του είναι πάντα στην παρουσία του Θεού, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους τοποθεσία.
Όμως κι αυτό ακόμα το θαυμαστό έργο της χάρης, δεν είναι η τελική σχέση που θα έχουμε με τον Θεό. Οι χριστιανοί, αν κι έχουν το Άγιο Πνεύμα, δεν έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο με τον Θεό. Μόνον όταν ολοκληρωθεί το θείο σχέδιο ο Θεός θα κατοικήσει πλήρως και αιώνια μαζί με το λαό Του. Η γιορτή των Σκηνών εικονίζει για την Εκκλησία την τελευταία αυτή φάση των σχεδίων του Θεού. Διαβάζουμε στην Εφεσίους ότι ο Θεός γνωστοποίησε «σε μας το μυστήριο του θελήματός Του, σύμφωνα με την ευδοκία Του…, σε οικονομία του πληρώματος των καιρών, να ανακεφαλαιώσει τα πάντα στον Χριστό, κι αυτά που είναι μέσα στους ουρανούς κι αυτά που είναι επάνω στη γη» (1:9-10). Μέσα στους τύπους των γιορτών του Κυρίου διαγράφεται αυτό το πλήρωμα των καιρών με τη γιορτή των Σκηνών. Η εποχή της γιορτής ήταν μετά τη συγκομιδή του σιταριού και του κρασιού. Η συγκομιδή του σιταριού στην αποθήκη σημαίνει τη συγκομιδή τους. Μετά ακολουθεί η γιορτή της πραγματικής Σκηνοπηγίας που συναντάμε στα τελευταία κεφάλαια της Αποκάλυψης. Ο Ιωάννης έγραψε ότι είδε μια πόλη (τη νέα Ιερουσαλήμ) να κατεβαίνει στη γη κι άκουσε μια φωνή από το θρόνο του Θεού να λέει: «Να, η σκηνή του Θεού μαζί με τους ανθρώπους, και θα σκηνώσει μαζί τους» (Αποκάλυψη 21:3).
Στην αιωνιότητα, ο Θεός θα κατοικήσει με το λαό Του και η κατοικία Του θα είναι μαζί τους. Ο Ιωάννης έγραφε: «Και αυτοί θα είναι λαοί του και αυτός ο Θεός θα είναι Θεός τους» (Αποκάλυψη 21:3). Η απερίγραπτη χαρά κι η αιώνια κοινωνία με τον Θεό θα είναι μια πραγματικότητα. Τότε θα εκπληρωθεί τελικά η υπόσχεση που δόθηκε στο Λευιτικό: «Και θα στήσω τη σκηνή μου ανάμεσά σας, και η ψυχή μου δεν θα σας βδελυχθεί. Και θα περπατώ μεταξύ σας, και θα είμαι Θεός σας και εσείς θα είστε λαός μου» (Λευιτικό 26:11-12).
Ο Θεός Πατέρας κι ο Υιός (το Αρνίο) θα είναι ο Ναός. Τότε η πλήρης σημασία της σκηνής του Θεού σαν τόπος της κατοικίας Του θα εκφραστεί ιστορικά. Η κατοίκηση του Θεού με τον άνθρωπο θα έχει περάσει απ’ τη Σκηνή του Μαρτυρίου, στο Ναό, έπειτα στην Ενσάρκωση, μετά στις καρδιές των πιστών, και τελικά στον ίδιο τον Θεό, που θα κατοικεί συνεχώς με το λαό Του και μέσα τους, σ’ όλη Του τη δόξα. Αυτό θα συμβεί μετά τη Β' έλευση του Ιησού και την ανάσταση των νεκρών.
Η συγκομιδή του οίνου αντιστοιχεί με τη μεγάλη ώρα της κρίσης των εθνών στον Αρμαγεδδώνα (Αποκάλυψη 16:16). Στις περικοπές του Ησαΐα 63:1-6 και της Αποκάλυψης 14:14-20 γίνεται λόγος για τον ληνό που ο Κύριος καταπατεί στην οργή Του. Ο άγγελος με το δρεπάνι του τρύγησε κι έριξε τον τρύγο στον μεγάλο ληνό του θυμού του Θεού και από τον ληνό βγαίνει αίμα. Ο προφήτης Ιωήλ (3:9-14) περιγράφει τη συγκέντρωση και την κρίση αυτή. Η κρίση αυτή θα γίνει όταν τα έθνη θα συγκεντρωθούν κατά της Ιερουσαλήμ (Ζαχαρίας 14:1-4).
Ενώ η 7η μέρα θα έπρεπε να είναι το τέλος της γιορτής, αυτή συνεχιζόταν για μια ακόμα μέρα, την 8η κατά σειρά, αλλά πρώτη μετά το τέλος των 7 ημερών. Κι αυτή η 8η μέρα αποτελούσε συγκάλεση αγία όπως κι η πρώτη και έδινε το σύνθημα επίσημης σύναξης με αποχή από κάθε εργασία (Λευιτικό 23:36). Αυτή η 8η μέρα της γιορτής των Σκηνών σημαίνει την ανάπαυση του Θεού για το ολοκληρωμένο πια έργο της αγάπης Του.
Μεταξύ της 7ης μέρας της γιορτής, που είναι το τέρμα της Μεσσιανικής Βασιλείας, και της αρχής της 8ης μέρας που τις χωρίζει μόνο μια νύχτα, μπορούμε να τοποθετήσουμε τις σκηνές της Αποκάλυψης 20:7-15 και επακολουθεί το πρωινό της 8ης μέρας: «Και είδα έναν καινούργιο ουρανό και μια καινούργια γη» (Αποκάλυψη 21:1).

Σημασία εν Χριστώ
Η γιορτή των Σκηνών μας υπενθυμίζει το πόσο παροδική είναι η ανθρώπινη ζωή. Δεν είμαστε παρά μόνον οδοιπόροι και «κατασκηνωτές» πάνω στη γη, παρεπίδημοι σε θνητά ανθρώπινα καταλύματα. Αλλά πάντα είμαστε στην προστατευτική παρουσία του Θεού.
Μας υπενθυμίζει ακόμα ότι ο Θεός είναι η πηγή της ζωής μας, τώρα και στην αιωνιότητα. Σωθήκαμε από Αυτόν που σκήνωσε ανάμεσά μας, που σταυρώθηκε για τις αμαρτίες μας.
Μας υπενθυμίζει ότι ο αναστημένος Χριστός σκήνωσε μέσα μας δια του Αγίου Πνεύματος. Σαν χριστιανοί είμαστε ευγνώμονες που μπορούμε να είμαστε η σκηνή ή ο Ναός του Θεού. Είμαστε ευγνώμονες για την ελπίδα που έχουμε στη Β' έλευση του Χριστού και στη Μεσσιανική Βασιλεία.
Τέλος η γιορτή των Σκηνών μας δείχνει μπροστά προς ένα μέλλον στην αιώνια Βασιλεία του Θεού. Τότε ο λαός Του, η Εκκλησία Του, θα πειραματιστεί την πληρότητα της παρουσίας του Θεού χωρίς περιορισμούς ή εμπόδια.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
1.500 χρόνια πριν τη γέννηση του Μεσσία, αυτές οι επτά γιορτές προεικόνιζαν με τύπους, τα μεγάλα απολυτρωτικά έργα της ζωής Του:
Οι τέσσαρες ανοιξιάτικες γιορτές απεικονίζουν γεγονότα που σχετίζονται με την Α' έλευσή Του:
-Στο Πάσχα απεικονίζεται ο θάνατος Του.
-Στα Άζυμα απεικονίζεται η αγιότητα της ζωής Του κι ότι το σώμα Του δε θα φθειρόταν στον τάφο.
-Στις Απαρχές απεικονίζεται η ανάστασή Του.
-Στην Πεντηκοστή απεικονίζεται η θέσπιση της Εκκλησίας.
Οι 3 φθινοπωρινές γιορτές απεικονίζουν γεγονότα που σχετίζονται με τη Β' έλευσή Του:
-Στη γιορτή των Σαλπίγγων απεικονίζεται η Αρπαγή της Εκκλησίας.
-Στην Ημέρα του Εξιλασμού απεικονίζεται η σωτηρία ενός μεγάλου πλήθους ανθρώπων, Ιουδαίων και Εθνικών, όταν θα Τον δουν να έρχεται, οι οποίοι θα οικειοποιηθούν τα οφέλη του θανάτου Του.
-Στη γιορτή των Σκηνών απεικονίζεται η ημέρα που ο Υιός του Θεού ο ίδιος θα σκηνώσει μεταξύ των ανθρώπων, θα σκουπίσει κάθε δάκρυ και θα εισάγει τον αιώνα εκείνον, που οι άνθρωποι έχουν ονειρευτεί εδώ κι αμνημόνευτους αιώνες.
Μόνον ο Παντογνώστης Θεός θα μπορούσε να προφητεύσει αυτά τα θαυμαστά γεγονότα. Ο ανόητος αρνείται την ύπαρξή Του. Ο υπερήφανος αρνείται να δεχτεί τη χάρη Του. Ο χρόνος πλησιάζει – η σάλπιγγα σύντομα θα ηχήσει και θα ακουστεί παντού αναγγέλλοντας τον ερχομό Του.

[1] Με την 8η μέρα που είναι η τελευταία όλων των εορταστικών ημερών, τερματίζεται όλος ο ετήσιος κύκλος των επτά γιορτών του Κυρίου, αλλά είναι κι η πρώτη μέρα της υπόλοιπης περιόδου του θρησκευτικού έτους κατά την οποία δεν υπήρχε καμιά γιορτή. Ήταν η τελευταία για το παρελθόν, αλλά κι η πρώτη για το μέλλον. Όμως, η 8η μέρα ήταν πολύ σημαντική και σε άλλες διατάξεις της Π. Διαθήκης: Η περιτομή των αρσενικών παιδιών γινόταν την 8η μέρα μετά τη γέννησή τους. Οι διατυπώσεις του καθαρισμού και της καθιέρωσης της Λευιτικής ιεροσύνης διαρκούσαν 7 μέρες και μόνο την 8η είχαν το δικαίωμα ο Ααρών κι οι διάδοχοί του, να ασκήσουν τα ιερατικά τους καθήκοντα (Λευιτικό 8:33, 9:1). Επίσης, η Πεντηκοστή γιορταζόταν την επόμενη της περιόδου 7 εβδομάδων κι άρα την 8η μέρα της τελευταίας εβδομάδας. Τα πρωτότοκα ζώα των Ισραηλιτών έμεναν με τη μητέρα τους 7 μέρες και την 8η προσφέρονταν στον Κύριο (Έξοδος 22:30). Ο Νώε φυλάχτηκε 8ος κήρυκας της δικαιοσύνης του Θεού για να μπει στο νέο κόσμο που διαδέχτηκε τον παλιό που εξαφανίστηκε με τον Κατακλυσμό. Η μεταμόρφωση του Κυρίου Ιησού βλέπουμε ότι έγινε μια 8η ημέρα: «…πέρασαν περίπου οκτώ ημέρες» (Λουκάς 9:28). Αλλά υπάρχει και μια άλλη 8η μέρα που περιβάλλεται από αιώνια δόξα, η μέρα της Ανάστασης του Κυρίου μας που έγινε τη πρώτη της εβδομάδας (Ματθαίος 28:1, Λουκάς 24:1), η μέρα μιας Νέας Οικονομίας κατά την οποία «τα αρχαία πέρασαν, να, τα πάντα έγιναν καινούργια» (Β' Κορινθίους 5:17). Η πρώτη υλική δημιουργία τέλειωσε με ένα Σάββατο ανάπαυσης για τον Θεό, ενώ η νέα η νέα πνευματική δημιουργία, ανέπαυσε τον Κύριο από το έργο της απολύτρωσης, την πρώτη μέρα της εβδομάδας κατά την οποία αναστήθηκε από τους νεκρούς.
[2] Ζαχαρίας 6:12-15, 8:3, Ιεζεκιήλ 40-48, Ματαίος 19:28, 25:31-32, Αποκάλυψη 20:4.
[3] Γένεση 12:2-3, 15:18, Ησαΐας 2:2-4, 60:3, Ιερεμίας 32:37-41, 33:16, Ιεζεκιήλ 37:25-28.
[4] Τα’ανίτ 3α, Σουκκόθ 44β, 44α.

23/6/09

Η ημέρα του Εξιλασμού (Γιομ Κιππούρ) (Λευιτικό 23:26-32)


Η Ημέρα του Εξιλασμού είναι ίσως η πιο σπουδαία γιορτή του εβραϊκού θρησκευτικού έτους. Αυτήν την ημέρα, πολλοί Εβραίοι, που δεν τηρούν κανένα άλλο εβραϊκό έθιμο, σταματούν να δουλεύουν, νηστεύουν και πηγαίνουν στις Συναγωγές. Γιορτάζεται τη 10η ημέρα του Τισρί. Θεσπίστηκε στο Λευιτικό (23:26-32) και είναι μια μέρα ξεχωριστή για ταπείνωση, εξομολόγηση και εξιλέωση των αμαρτιών του περασμένου έτους, με βάση τις αιματηρές θυσίες που ο Νόμος προέβλεπε. Οι 10 μέρες που μεσολαβούν από τη γιορτή των Σαλπίγγων μέχρι την Ημέρα του Εξιλασμού, είναι γνωστές σαν Ημέρες του Δέους (aseret yemei teshuva). Τις μέρες αυτές κάθε Ιουδαίος κάνει μια ενδοσκόπηση του εαυτού του και ζητάει να συμφιλιωθεί με το Θεό και τον πλησίον του. Προσεύχεται και ελπίζει το όνομά του να γραφτεί στο Βιβλίο της Ζωής των δικαίων.

Η έννοια της Γιομ Κιππούρ
Το εβραϊκό όνομα της γιορτής στη Βίβλο είναι γιομ χακιππουρίμ (μέρα του καλύμματος), από τη λέξη καππέρ (καλύπτω) και αναφέρεται στην κάλυψη της αμαρτίας. Σήμερα λέγεται γιομ κιππούρ (μέρα Εξιλασμού). Σύμφωνα μ’ αυτή την έννοια ο Θεός καλύπτει τις αμαρτίες του λαού Του με το αίμα της θυσίας. Βλέποντας πληρωμένη την τιμωρία και τον αμαρτωλό σκεπασμένο με το αίμα, τον θεωρεί αναμάρτητο απέναντί Του. Αυτό εκφράζει πλήρως την ιδέα της αντικατάστασης και της εξιλέωσης δια του θανάτου. Αποτελεί την καρδιά του Ευαγγελίου: «Ο Χριστός πέθανε για τις αμαρτίες μας» (Α' Κορινθίους 15:4).
Ετυμολογικά η λέξη καππέρ προέρχεται από το κοφέρ, που σημαίνει «λύτρο»: «Αν του επιβληθεί λύτρο (κοφέρ), θα δώσει για την εξαγορά της ζωής του, όση τιμή θα του επιβαλλόταν» (Έξοδος 21:30). Κι όταν το αίμα των σκοτωμένων Γαβαωνιτών έκραζε στον ουρανό για ανταπόδοση, ο Δαβίδ είπε: «Με τι θα κάνω εξιλέωση» (καππέρ); (Β' Σαμουήλ 21:3), υποδηλώνοντας ότι δεν υπάρχει εξιλέωση χωρίς το αίμα της θυσίας. Το Ταλμούδ (Yoma 5a) λέει: «Δεν υπάρχει εξιλέωση εκτός με αίμα». Στην Κ. Διαθήκη διαβάζουμε: «Χωρίς χύση αίματος δε γίνεται άφεση» (Εβραίους 9:22).

Πώς γιορταζόταν (Λευιτικό 16:1-34)
Η Ημέρα του Εξιλασμού ήταν ημέρα νηστείας (Λευιτικό 23:28-31). Καμιά δουλειά δεν επιτρεπόταν, επειδή ήταν «Σάββατο ανάπαυσης», μέρα ξεκούρασης (Λευιτικό 23:32). Η μέρα αυτή ήταν επίσης «συγκάλεση αγία» (εδ.27). Άρχιζε την 9η ημέρα του μήνα, στις 6 το απόγευμα και συνεχιζόταν ως τις 6 το απόγευμα της επόμενης ημέρας, τη 10η του μήνα.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του Λευιτικού, τον βασικό ρόλο την ημέρα εκείνη για την εξιλέωση του λαού, είχε επιφορτιστεί ο Αρχιερέας. Η πιο δραματική στιγμή του εξιλασμού γινόταν στα Άγια των Αγίων, στη σκηνή του Μαρτυρίου, τον τόπο όπου ο Θεός συναντούσε το λαό Του (Έξοδος 29:42, 30:36). Ο Θεός επέτρεπε στον Αρχιερέα να εισέρχεται στα Άγια των Αγίων μια φορά το χρόνο, την Ημέρα του Εξιλασμού (εδ.2).
Ο Αρχιερέας έκανε τον εξιλασμό, που αντιπροσώπευε τον συμβολικό καθαρισμό των αμαρτιών του εβραϊκού έθνους. Πριν την έναρξη της τελετουργίας και μετά τη λήξη της, ο Αρχιερέας έπρεπε να πλύνει πρώτα το σώμα του με νερό (εδ.4, 24). Μετά φορούσε όχι την καθιερωμένη στολή του αξιώματός του, αλλά τη στολή της αγιότητάς του που αποτελείτο από λινό χιτώνα αγιασμένο, λινές περισκελίδες, λινή ζώνη και στο κεφάλι του λινή μήτρα, που συμβόλιζαν την αγιότητα του Χριστού (εδ.4, Ιεζεκιήλ 44:17-18).
Μετά διάλεγε ένα μοσχάρι, ένα κριάρι και δυο τράγους για να τα προσφέρει θυσία (εδ.3,5). Το μοσχάρι το έσφαζε σαν προσφορά για τις αμαρτίες τις δικές του και της οικογένειάς του (εδ.6,11).
Μετά τη θυσία και μπαίνοντας στα Άγια των Αγίων, έπρεπε να ρίξει στο θυμιατήρι αρωματικό θυμίαμα λεπτοτριμμένο έτσι που ο καπνός να τυλίξει το ιλαστήριο κι αυτόν, για να μη πεθάνει. Αυτό προεικονίζει την τελειότητα του Μεσσία, που ο καθένας πρέπει με πίστη να τυλιχτεί για να πλησιάσει μπροστά στον Θεό. Έπειτα, ράντιζε με το δάκτυλό του 7 φορές το ιλαστήριο, με το αίμα του μοσχαριού.
Ακολούθως έπαιρνε τους δυο τράγους και τους παρουσίαζε μπρος στον Θεό στην είσοδο της Σκηνής του Μαρτυρίου (εδ.7). Μετά έριχνε κλήρους στους δυο τράγους, ένα κλήρο για τον Κύριο κι έναν κλήρο γι’ αυτόν που έπρεπε να απολυθεί (αζαζέλ) (εδ.8). Ο τράγος για τον Κύριο θυσιαζόταν σαν προσφορά περί αμαρτίας για το λαό (εδ.9). Ύστερα ο αρχιερέας έφερνε το αίμα του μέσα στα Άγια των Αγίων και το ράντιζε πάνω στο ιλαστήριο, το κάλυμμα της κιβωτού της διαθήκης (εδ.15). Αυτός ήταν συμβολικός εξιλασμός για τις αμαρτίες του λαού (εδ.16). Σε κανένα άνθρωπος δεν επιτρεπόταν να είναι στη σκηνή του Μαρτυρίου, όταν ο αρχιερέας έκανε την εξιλέωση (εδ.17).
Στη συνέχεια ο αρχιερέας έπαιρνε τον ζωντανό τράγο αζαζέλ, έβαζε τα χέρια του στο κεφάλι του τράγου και εξομολογιόταν πάνω του, όλες τις αμαρτίες του Ισραήλ. Μετά τον πήγαιναν στην έρημο, φορτωμένο με τις αμαρτίες του λαού Ισραήλ και τον άφηναν σε ακατοίκητο μέρος (εδ.20-22). Ήταν ένας τύπος, που εικόνιζε τον Μεσσία, που φέρθηκε έξω από την Ιερουσαλήμ και φορτώθηκε τις αμαρτίες του λαού Του (Ματθαίος 27:33, Εβραίους 13:12).
Η εβραϊκή λέξη αζαζέλ εμφανίζεται μόνον εδώ (Λευιτικό 16), κι έχουν δοθεί διάφορες ερμηνείες για τη σημασία της: Άλλοι λένε ότι είναι το όνομα του τράγου που τελικά απολύεται. Άλλοι ότι έτσι έλεγαν τον έρημο τόπο στον οποίον έδιωχναν τον τράγο. Άλλοι ότι είναι το όνομα ενός δαίμονα που συχνάζει στην έρημη αυτή περιοχή.[1] Άλλοι ότι αυτός ο τράγος συμβολίζει την πλήρη μετακίνηση της ενοχής από το έθνος, που ποτέ δεν επιστρέφει. Άλλοι, τέλος, ότι ο τράγος αυτός συμβολίζει το Σατανά.[2]
Μετά την αποπομπή του τράγου ο Αρχιερέας έβγαζε στη Σκηνή του Μαρτυρίου τη λινή στολή του, λουζόταν, φορούσε τη συνήθη στολή του και πρόσφερε ένα κριάρι ολοκαύτωμα γι’ αυτόν και το λαό (εδ.23-24). Όταν τέλειωνε η γιορτή ο λαός θεωρείτο τελετουργικά καθαρός από όλες τις αμαρτίες του για ένα χρόνο (εδ.30). Γι’ αυτό κι η τελετή έπρεπε να γίνεται ετήσια (εδ.34).

Έθιμα της γιορτής
Η Πρωτοχρονιά ανοίγει τη περίοδο της προετοιμασίας της Γιομ Κιππούρ με μετάνοια. Το απόγευμα της Πρωτοχρονιάς οι Ιουδαίοι σε όλον τον κόσμο συγκεντρώνονται σε ρυάκια, ποταμούς και θάλασσες για να ρίξουν μέσα τις αμαρτίες τους. Η τελετή αυτή ονομάζεται Τασλίκ και έχει τη βάση της στον Μιχαία (7:19): «Θα γυρίσει και θα μας σπλαχνιστεί, θα καταστρέψει τις ανομίες μας και όλες τις αμαρτίες τους θα τις ρίξει στα βάθη της θάλασσας».
Σύμφωνα με τα ιουδαϊκά έθιμα, τρία βιβλία ανοίγονται στη γιορτή των Σαλπίγγων: Το Βιβλίο της Ζωής για τους δίκαιους, το Βιβλίο της Ζωής για τους άδικους και το Βιβλίο της Ζωής γι’ αυτούς που είναι ενδιάμεσα. Αν κάποιος κρίνεται δίκαιος, τότε το όνομά του γράφεται στο Βιβλίο της Ζωής για τους δικαίους. Αντίθετα, αν κάποιος είναι άδικος, το όνομά του γράφεται στο Βιβλίο της Ζωής για τους άδικους, και δεν επιβιώνει πέρα από ένα έτος. Αν κάποιος κριθεί ότι βρίσκεται κάπου ενδιάμεσα, η κρίση καθυστερεί για 10 μέρες, από τη γιορτή των Σαλπίγγων μέχρι τη Γιομ Κιππούρ. Στο χρονικό αυτό διάστημα του δίνεται η ευκαιρία να μετανοήσει και να τακτοποιηθεί με τον Θεό, πριν κλείσει το Βιβλίο και σφραγιστεί η μοίρα του.
Την Ημέρα του Εξιλασμού εξιλεώνονται μόνον οι αμαρτίες του ανθρώπου απέναντι στον Θεό, και όχι οι αμαρτίες του απέναντι σε κάποιον άλλον. Για να εξιλεωθούν οι δεύτερες πρέπει πρώτα να συμφιλιωθεί με το άτομο αυτό, επανορθώνοντας όσο μπορεί το κακό που του έκανε.
Η Γιομ Κιππούρ είναι ένα πλήρες Σάββατο, δηλαδή δε δουλεύουν τη μέρα αυτή. Είναι γνωστό ότι στη Γιόμ Κιππούρ απέχουν από φαγητό και ποτό (ούτε νερό δε πίνουν).[3] Είναι μια αυστηρή 24ωρη νηστεία, που αρχίζει με τη δύση της 9ης Τισρί και λήγει με το σούρουπο της Γιομ Κιππούρ. Συνήθως, οι περιορισμοί αυτοί δεν ισχύουν όταν απειλείται η ζωή και η υγεία κάποιου. Παιδιά κάτω των 9 ετών και γυναίκες που γεννούν (από την ώρα που αρχίζουν οι ωδίνες μέχρι και τρεις μέρες μετά τη γέννα) δεν επιτρέπεται να νηστέψουν ακόμα κι αν το θέλουν. Μεγαλύτερα παιδιά και γυναίκες, από την 3η μέχρι και την 7η μέρα μετά τον τοκετό, επιτρέπεται να νηστέψουν, αλλά μπορούν να διακόψουν τη νηστεία αν νιώσουν ότι πρέπει να το κάνουν.
Το μεγαλύτερο μέρος της μέρας το περνούν στη Συναγωγή, σε προσευχή. Στις Συναγωγές των Ορθοδόξων Εβραίων, η λατρεία αρχίζει το απόγευμα και συνεχίζεται μέχρι αργά τη νύχτα (έρεβ γιομ κιππούρ). Μετά πηγαίνουν σπίτι κι επιστρέφουν νωρίς το πρωί για τη λατρεία, που συνεχίζεται μέχρι το σούρουπο. Η λατρεία λήγει με τον ήχο τεκιάχ γκεντολάχ, ένα μακρύ σάλπισμα της σοφάρ.
Συνήθως φορούν άσπρα ρούχα, που συμβολίζουν την αγνότητα και υπενθυμίζουν την υπόσχεση ότι οι αμαρτίες θα γίνουν λευκές σαν το χιόνι (Ησαΐας 1:18). Μερικοί φορούν το κίττελ, άσπρο ρούχο με το οποίο θάβουν τους νεκρούς.

Η σύγχρονη τελετουργία της Γιομ Κιππούρ
Η βραδινή λατρεία με την οποία αρχίζει η Γιομ Κιππούρ, είναι γνωστή σαν κολ νίντρε (όλες οι υποσχέσεις), από το όνομα της προσευχής με την οποία αρχίζει η λατρεία. Στην προσευχή αυτή, παρακαλούν τον Θεό να ακυρώσει όλες τις προσωπικές υποσχέσεις που μπορεί να κάνουν την επόμενη χρονιά. Αναφέρεται μόνο σε υποσχέσεις ανάμεσα σ’ αυτόν που τις κάνει και στον Θεό, όπως για παράδειγμα, «Αν περάσω το διαγώνισμα, υπόσχομαι να προσεύχομαι κάθε μέρα για τους επόμενους έξι μήνες».
Αυτή η προσευχή θεωρείται συχνά από πολλούς σαν απόδειξη ότι οι Εβραίοι δεν κρατούν τις υποσχέσεις τους, και για το λόγο αυτό το Μεταρρυθμιστικό κίνημα την έβγαλε για λίγο διάστημα από την τελετουργία της Γιομ Κιππούρ. Στη πραγματικότητα, το αντίθετο αληθεύει. Οι Εβραίοι έκαναν αυτή την προσευχή επειδή παίρνουν τόσο σοβαρά τις υποσχέσεις, ώστε θεωρούν τους εαυτούς τους δεσμευμένους ακόμα και όταν κάνουν τις υποσχέσεις κάτω από εξαναγκασμό ή πίεση, όταν δεν σκέφτονται σωστά. Η προσευχή αυτή έδωσε παρηγοριά σε όσους μεταστράφηκαν στο Χριστιανισμό μετά από βασανισμό σε διάφορες ανακρίσεις, όμως ένιωσαν ότι δε μπορούσαν να αθετήσουν την υπόσχεσή τους να ακολουθήσουν το Χριστιανισμό. Σε αναγνώριση αυτού του γεγονότος, το Μεταρρυθμιστικό κίνημα αποκατάστησε αυτή την προσευχή στην τελετουργία της Γιομ Κιππούρ.
Υπάρχουν πολλές προσθήκες στην κανονική τελετουργία. Παρατηρούμε ότι όλες τις αμαρτίες τις εξομολογούνται σε πληθυντικό αριθμό, τονίζοντας τη συλλογική υπευθυνότητα για τις αμαρτίες.
Υπάρχουν δυο βασικά τμήματα της εξομολόγησης που λέγεται αμιντά: Η ασαμνού, ένας μικρότερος, και πιο γενικός κατάλογος «φερθήκαμε προδοτικά, συκοφαντικά, ήμασταν επιθετικοί», και η αλ χετ, ένας μεγαλύτερος, και πιο συγκεκριμένος κατάλογος, «για την αμαρτία που διαπράξαμε ενώπιον Σου ακούσια ή εκούσια, ενεργώντας με σκληρότητα». Οι προσευχές αυτές διανθίζονται με συχνές αιτήσεις για συγχώρηση. Υπάρχει και μια γενική εξομολόγηση: Συγχώρεσέ μας για την παραβίαση των θετικών ή αρνητικών εντολών, ανεξάρτητα του αν περιλαμβάνουν ή όχι μια πράξη, ή αν τις γνωρίζαμε ή όχι.
Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι αυτές οι εξομολογήσεις δεν αναφέρουν συγκεκριμένα τα είδη των αμαρτιών εκείνων, που ορισμένοι θεωρούν πως είναι η αρχή και το τέλος του Ιουδαϊσμού. Δε συναντάμε εξομολόγηση του τύπου «για την αμαρτία που κάναμε ενώπιον Σου τρώγοντας χοιρινό, ή οδηγώντας το Σάββατο» (προφανώς αυτές περιλαμβάνονται σιωπηρά στη γενική προσευχή). Η μεγάλη πλειονότητα των αμαρτιών που απαριθμούνται περιλαμβάνουν κακομεταχείριση άλλων ατόμων, οι περισσότερες από τις οποίες είναι λεκτικές (για παράδειγμα βρισιά, χλευασμός, συκοφαντία, κουτσομπολιό, ψευδομαρτυρία). Όλες αυτές εμπίπτουν στην κατηγορία της αμαρτίας, που είναι γνωστή σαν λασόν χαρά (πονηρή γλώσσα) και θεωρείται σαν μια πολύ σοβαρή αμαρτία στον Ιουδαϊσμό.
Η τελική τελετουργία της Γιομ Κιππούρ, που είναι γνωστή σαν νεϊλά, είναι κάτι το μοναδικό γι’ αυτήν τη μέρα. Συνήθως διαρκεί μια ολόκληρη ώρα. Η κιβωτός (το μέρος που φυλάσσεται η Τορά) μένει ανοιχτή, όσο κρατάει η τελετουργία. Υπάρχει ένας τόνος απόγνωσης στις προσευχές της τελετουργίας, που μερικές φορές αναφέρεται στο κλείσιμο των πυλών. Σκέψου την ως την τελευταία ευκαιρία να πεις έναν καλό λόγο πριν τελειώσει η γιορτή. Η τελετουργία τελειώνει μ’ ένα πολύ μακρόσυρτο σάλπισμα της σοφάρ.

Μεσσιανικές απηχήσεις της Γιομ Κιππούρ
Στερημένος από τον Ναό, το ιερατείο και τις θυσίες ο Ραβινικός Ιουδαϊσμός κατέβαλε επίμονη προσπάθεια να μειώσει την αξία των θυσιών και του αίματος, του μοναδικού μέσου εξιλέωσης. Στη θέση τους ύψωσε την ίδια την Ημέρα του Εξιλασμού και διακήρυξε ότι αυτή κάνει την εξιλέωση του αμαρτωλού, χωρίς θυσίες.
Όμως, παρά τις τελετουργίες της Γιομ Κιππούρ, δεν υπάρχει βεβαιότητα στον Ιουδαίο για συγχώρηση. Επιθυμεί διακαώς, ελπίζει, αλλά χωρίς βεβαιότητα. Μια βεβαιότητα που μόνον ο Υιός του Θεού μπορεί να δώσει σε όσους έρχονται σ’ Αυτόν με πίστη. Η ημέρα αυτή αποτελεί μόνον τύπο του εξιλασμού. Όλες οι ιουδαϊκές διατυπώσεις αποτελούν προσπάθεια του ατόμου να δικαιωθεί, χωρίς την εξιλέωση που έκανε ο Μεσσίας. Βαθιά στην καρδιά του ο Ισραηλίτης γνωρίζει πως ο ιλασμός του είναι από τον Μεσσία. Μόνον Αυτός μπορεί να φέρει συγχώρηση.
Οι πανηγυρισμοί της Γιομ Κιππούρ κλείνουν με σάλπισμα της σοφάρ, της σάλπιγγας που αναγγέλλει τον ερχομό του Μεσσία. Έτσι συναντιούνται η ελπίδα του Ισραήλ με την ελπίδα του Χριστιανισμού. Με τη διαφορά ότι ο Ισραήλ περιμένει την Α' Έλευση, ενώ ο Χριστιανός περιμένει τη Β' Έλευσή Του και την εγκαθίδρυση της Βασιλείας.
Κάποια μέρα οι ελπίδες του Ισραήλ και αυτές της Εκκλησίας θα γίνουν πραγματικότητα. Ο Βασιλιάς της δόξας θα έρθει και στο πρόσωπό Του θα αναγνωριστεί ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο Μεσσίας του Ισραήλ και η ελπίδα όλων των εθνών.

Ο εξιλασμός και η Εκκλησία
Η σημασία του εξιλασμού είναι διαχρονική και πολύ ζωτική για μας σήμερα. Κι αυτό, γιατί η αρχαία τελετουργία του Εξιλασμού απεικόνιζε κάτι που έχει σχέση με μας. Με έναν πολύ δραματικό τρόπο περιέγραφε το σωτήριο έργο του Ιησού Χριστού.
Ένα σπουδαίο μήνυμα της τελετουργίας του Εξιλασμού εξηγείται στην Κ. Διαθήκη. Στην επιστολή προς Εβραίους ο συγγραφέας μας υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της έκχυσης του αίματος (9:22). Η επιστολή μάς παρουσιάζει τον κεντρικό ρόλο της εξιλαστήριας θυσίας του Χριστού, που ικανοποίησε τη θεία δικαιοσύνη χύνοντας το αίμα Του για τις αμαρτίες μας (2:9). Αντίστοιχη σ’ αυτήν ήταν η θυσία του πρώτου τράγου.
Ο Χριστός είναι ο Αρχιερέας μας (4:14) που έκανε παντοτινή «εξιλέωση χάρη των αμαρτιών του λαού» (2:17), όπως κι ο Αρχιερέας την ημέρα του Εξιλασμού (Λευιτ. 16:16), όχι όμως με αίμα τράγων και μοσχαριών, αλλά με το δικό Του αίμα (9:12), ώστε και τα επουράνια να καθαριστούν με τη θυσία Του (9:23). Ο Χριστός εισήλθε στον ίδιο τον ουρανό για να εμφανιστεί μπρος στο Θεό ως μεσίτης για χάρη μας, κάτι αντίστοιχο με την είσοδο του Αρχιερέα στα Άγια των Αγίων. Αντίθετα με τον Αρχιερέα που πέθαινε, ο Χριστός έχει αμετάθετη την ιεροσύνη (7:23-24). Είναι αναμάρτητος (7:27), σε αντίθεση με τον Αρχιερέα που πρόσφερε θυσίες για τις αμαρτίες του (5:3, 9:25), θυσίες που στην πραγματικότητα δεν συγχωρούσαν αμαρτίες.
Ένα άλλο τμήμα του εξιλασμού του Ιησού Χριστού κατανοείται με την εναπόθεση της αμαρτίας πάνω στο δεύτερο τράγο και την απομάκρυνσή του σε έρημο τόπο. Ο Χριστός είναι Αυτός που φορτώθηκε τις αμαρτίες μας, Εκείνος που «αίρει τις αμαρτίες του κόσμου» (Ιωάννης 1:29, Εβραίους 9:28) και ο Θεός απομάκρυνε από μας τις αμαρτίες μας (Ψαλμός 103:12, Εβραίους 10:17). Ο Ησαΐας, σε μια προφητεία για τον Μεσσία, αναφέρει: «Όλοι εμείς πλανηθήκαμε σαν πρόβατα στραφήκαμε καθένας στο δικό του δρόμο. Ο Κύριος, όμως, έβαλε επάνω σ’ αυτόν την ανομία όλων μας» (53:6).
Η επιστολή προς Εβραίους αποκαλύπτει ότι οι θυσίες, που προσφέρονταν την Ημέρα του Εξιλασμού, στην πραγματικότητα δε μπορούσαν να εξαλείψουν αμαρτίες (Εβραίους 9:9). Αν μπορούσαν, τότε γιατί δεν σταματούσαν (Εβραίους 10:2); Οι τελετουργίες της Π. Διαθήκης ήταν απλώς μια σκιά των μελλόντων (Εβραίους 10:1,3-4). Η θυσία του τράγου για τις αμαρτίες του λαού ήταν τύπος του Χριστού, που είναι ο ιλασμός μας για τις αμαρτίες μας, πεθαίνοντας στη θέση μας (Εβραίους 6:19-20). Μέσω μιας καλύτερης θυσίας καθαρίζει τη συνείδησή μας (Εβραίους 9:13-14). Μέσω του αίματός Του «απέκτησε αιώνια λύτρωση» για το λαό Του (Εβραίους 9:12). Λόγω της θυσίας του Χριστού, ο λαός του Θεού μπορεί να μπει στα Άγια των Αγίων (Εβραίους 10:19-20). Μια από τις πρωταρχικές σημασίες του Εξιλασμού είναι αυτή της συμφιλίωσης με τον Θεό. Ενώ η αμαρτία μάς χωρίζει από τον Θεό, το εξιλαστήριο έργο του Χριστού μάς συμφιλιώνει με τον Θεό (Β' Κορινθίους 5:17-21, Εβραίους 9:11-14).

Μελλοντική εκπλήρωση
Αλλά η Ημέρα του Εξιλασμού (Γιομ Κιππούρ) δεν ήταν μια απλή θρησκευτική γιορτή, είχε την προφητική σημασία της και για το λαό Ισραήλ και για την Εκκλησία. Για τον Ισραήλ προφητικά μιλάει για την ταπείνωση του λαού πριν την έλευση του Μεσσία. Εδώ και πάνω από 20 αιώνες ο λαός Ισραήλ δεν μπορεί να γιορτάσει Βιβλικά τη γιορτή αυτή, γιατί ο Ναός δεν υπάρχει πια. Τον κατέστρεψε ο Ρωμαίος στρατηγός και κατόπιν αυτοκράτορας, Τίτος. Έγινε, όπως το είχε προφητεύσει ο Ωσηέ (3:4). Αργότερα, όμως, υπάρχει υπόσχεση για ένα καλύτερο μέλλον (3:5).
Οι σάλπιγγες θα ηχήσουν, όπως στη Ρος Χασανά και θα συνάξουν τον Ισραήλ που θα σταθεί μπροστά στο Μεσσία και λυτρωτή του, όπως τα αδέλφια του Ιωσήφ, έκπληκτα και μετανοιωμένα στάθηκαν μπροστά στον αδελφό τους που είχαν απορρίψει. Καθώς τα έθνη θα έχουν εισβάλλει στη γη τους και θα τους απειλούν με αφανισμό, αυτοί θα επιβλέψουν στο Μεσσία τους και θα σωθούν. Ο προφήτης Ζαχαρίας αναφέρεται στο γεγονός αυτό (12:9-10).
Την ημέρα εκείνη θα Τον αναγνωρίσουν, θα ταπεινωθούν και θα εξομολογηθούν τις αμαρτίες τους και θα πενθήσουν (Ζαχαρίας 12: 11-14). Αυτή θα είναι η τελευταία Γιομ Κιππούρ, όπου ο λαός Ισραήλ θα αποβλέψει στον από πολλού αναμενόμενο Μεσσία του και θα θρηνήσει, αλλά ο Μεσσίας του θα τον παρηγορήσει (Ησαΐας 61:2-3).
Τη μέρα εκείνη θα υπάρχει μια πηγή ανοιγμένη για την αμαρτία και την ακαθαρσία (Ζαχαρίας 13:1) και ο Ισραήλ και η γη του θα καθαριστούν για να χαρούν την κοινωνία τους με τον Μεσσία τους σε μια ατέλειωτη γιορτή ευφροσύνης (Ησαΐας 61:10). Η πηγή αυτή θα είναι η θυσία του Γολγοθά. Τότε, όπως αναφέρει κι ο Παύλος (Ρωμαίους 11:25-27), ο κατά μέρος τυφλωμένος Ισραήλ θα σωθεί και οι αμαρτίες του θα αφαιρεθούν, όταν το πλήρωμα των εθνών θα έχει εισέλθει στη σωτηρία. Αυτή είναι η Γιομ Κιππούρ για τον Ισραήλ.
Αλλά και για την Εκκλησία η Ημέρα του Εξιλασμού θα έχει την αντίστοιχη προφητική της εκπλήρωση. Όταν ηχήσει η σάλπιγγα Θεού (Α' Θεσσαλονικείς 4:16) και η Εκκλησία του Χριστού, ζώντες και νεκροί, συγκεντρωθούν γύρω από τον Κύριο τη μέρα της αρπαγής, εμπρός στο βήμα του Κυρίου θα έχει να αντιμετωπίσει μια εμπειρία ταπείνωσης, εξομολόγησης και τακτοποίησης πολλών εκκρεμοτήτων της. Η πιστότητα του καθενός θα ζυγιστεί (Α' Κορινθίους 4:1-4), τα καλά και τα κακά θα κριθούν (Ρωμαίους 14:10, Β' Κορινθίους 5:10). Τότε ελατήρια και βουλές καρδιών θα έρθουν στην επιφάνεια και βαθιά μυστικά θα φανερωθούν. Θα υπάρξει ταπείνωση από πολλούς και αναγνώριση για αμέλεια και χαμένες ευκαιρίες, αλλά και χαρά και έπαινος για ζήλο που δείχθηκε και κόπο που καταβλήθηκε για σωστή μαρτυρία. Όλοι θα λάβουν το οφειλόμενο. Μετά την ημέρα της τακτοποίησης, η Εκκλησία ντυμένη τη δόξα της θα έρθει σε γάμο με τον Νυμφίο της. Τότε θα είναι η χαρά και η ευφροσύνη της αιωνιότητας.
Έτσι η Ημέρα του Εξιλασμού ήταν γιορτή γεμάτη από προφητικό νόημα για τα σχέδια του Θεού για τον Ισραήλ και την Εκκλησία Του. Αλλά και για τα έθνη θα υπάρξει η Ημέρα του Εξιλασμού. Πολλοί από τα έθνη του κόσμου δεν θα πάρουν το σημάδι του Αντίχριστου. Και όταν γυρίσει ο Κύριος στη γη, πολλοί θα μετανιώσουν για τις αμαρτίες τους, πριν κλείσει το Βιβλίο της Ζωής. Αυτούς τους Εθνικούς είχε κατά νου ο Κύριος στην εσχατολογική ομιλία Του, πάνω στο όρος των Ελαιών (Ματαίος 25:31-34). Αυτό το πλήθος από τα έθνη, μαζί με το πιστό υπόλοιπο του Ισραήλ, είναι που θα μπουν στη Μεσσιανική Βασιλεία.[4]

[1] Στο (απόκρυφο) Βιβλίο του Ενώχ, η λέξη χρησιμοποιείται για ένα πεσμένο άγγελο.
[2] Ο «αζαζέλ» είναι αυτός που κουβαλάει τις αμαρτίες μας (εδ.16:20-24,26). Οι αμαρτίες, που ήδη εξιλεώθηκαν πλήρως με τη θυσία του Χριστού (α' τράγου), που πέθανε στη θέση μας, τώρα φορτώνονται στο ζωντανό τράγο. Οι αμαρτίες μας φεύγουν από μας κι από την παρουσία του Θεού. Όταν όλες αυτές οι αμαρτίες φορτωθούν πάνω του, τότε ο Σατανάς, ο κατήγορος των αδελφών, θα χάσει τις διεκδικήσεις του πάνω μας και δε θα μπορεί να μας κατηγορεί. Απελευθέρωση δια του εξιλασμού από τη δύναμη του Σατανά. Αυτό γίνεται μετά την επιστροφή του αρχιερέα (Χριστού) από τα Άγια των Αγίων (την παρουσία του Θεού), δηλαδή μετά τη Β' Έλευση του Χριστού στη γη. Τότε ο Χριστός θα θέσει τις αμαρτίες στον Σατανά και θα τον αποστείλει στην έρημο (άβυσσο) (Αποκάλυψη 20:3).
[3] Το Ταλμούδ καθορίζει λεπτομερώς και περιορισμούς λιγότερο γνωστούς: Το πλύσιμο, το λούσιμο, το φόρεμα καλλυντικών ή αποσμητικών ή δερμάτινων παπουτσιών, όπως κι οι σεξουαλικές σχέσεις απαγορεύονταν την Ημέρα του Εξιλασμού.
[4] Στο Λευιτικό 25:8-19 διαβάζουμε τις διατάξεις για το Ιωβηλαίο. Το έτος αυτό ήταν το 50ο μετά πάροδο 7 εβδομάδων ετών και η έναρξή του κηρυσσόταν με αλαλαγμό σάλπιγγας την 10η του 7ου μήνα (Τισρί), δηλαδή τη μέρα του Εξιλασμού. Το Ιωβηλαίο ήταν η αρχή μιας νέας περιόδου. Το 50ο έτος ήταν η επαύριον του τελευταίου 7ου έτους, στη σειρά των 7 εβδομάδων ετών, όπως η Πεντηκοστή ήταν η επαύριον των 7 εβδομάδων ημερών, η επαύριον του τελευταίου Σαββάτου στη σειρά των 7 εβδομάδων ημερών και η προσφορά του Δράγματος από τις απαρχές του θερισμού ήταν η επαύριον του εβδομαδιαίου Σαββάτου. Σε όλες αυτές τις τρεις ημέρες βλέπουμε ότι αρχίζουν καινούργιες περίοδοι.